Onze pagina’s staan de laatste tijd vol over high-tech en terecht want hoe veel sommigen het ook betreuren, China wordt leidend op steeds meer gebieden. Wat veel minder bekend is is dat ook Chinese voedseltechnologen hard aan de weg timmeren. Hoog tijd dus om eens niet over AI of snelle treinen te rapporteren, maar over ontwikkelingen in de levensmiddelen; met een verrassing aan het eind.
Een olijfboom in Gansu; foto Foodaily (disclaimer)
Voeding en cultuur
Voedsel speelt een centrale rol in iedere cultuur. Iedere natie kent een reeks typische ingrediënten die voor een deel het nationale karakter vormen. Mijn eerste jaar in China was het laatste van de periode van de Culturele Revolutie. Die beweging had invloed in alle uithoeken van het land en op vrijwel alle aspecten van het dagelijks leven. Toch bleef de culinaire traditie in stand. Sterker nog, een doelstelling van de Culturele Revolutie was de nationale cuisine voor iedere burger toegankelijk te maken. Wij studenten genoten er met volle teugen van.
Andere tijden
De economische hervormingen die daarop volgden leidden in rap tempo tot een verhoging van het levenspeil van de Chinese consument. Aanvankelijk concentreerde dat zich vooral op grotere woningen, mooiere en gevarieerdere kleding en apparatuur die het leven makkelijker maakte. Echter, al snel stelde de Chinese consument ook meer eisen aan de kwaliteit van het voedsel. Koekjes, bijvoorbeeld, geven een hygiënischere indruk als je ze in een pak koopt, in plaats van per pond in een papieren zak, die de verkoper uit een grote open bak volschept.
Import
Ook geïmporteerde consumentenprodukten waren in het begin vooral huishoudelijke apparaten, maar ook daar volgend snel Marsrepen, Oreokoekjes en veel andere wereldwijd bekende producten. Coca Cola werd aanvankelijk met Chinees medicijn vergeleken, maar ook die drank werd in China minsten net zo populair als in de rest van de wereld. Het leek er in de jaren 90 zelfs even op dat die internationaal bekende producten de traditionele nationale tegenhangers uit de markt zouden drukken.
Nationale trend
Enige decennia verder, in de 21e eeuw, lijkt het tij zich te keren. China werd de tweede economie ter wereld. Dit leidde tot overdreven angstreacties onder veel westerse politici die niet gewend waren dat een niet-westers land het westen kon evenaren zonder de eigen culturele waarden los te laten. Die reactie genereerde in China een tegenreactie in de vorm van een ‘nationale trend’ (guochao). Dat was geen in zichzelf gekeerd nationalisme, maar een herontdekking van goede nationale tradities, zowel immaterieel als materieel. Zo is er een groeiende lijst van traditionele levensmiddelen die de status van nationaal of regionaal cultureel erfgoed krijgen.
Innovatie
Een andere weg om de opdringende snickersrepen en kauwgom van Mentos het hoofd te bieden was het zelf ontwerpen van innovatieve voedingsproducten. Daarbij kwam ook steeds meer gezondheid centraal te staan, zoals minder suiker en vet. Ook werd de herkomst van ingrediënten een punt van aandacht; niet zomaar gojibessen, maar gojibessen uit Ningxia. Dit heeft zoveel innovatieve producten opgeleverd, dat het moeilijk is een keuze te maken. Als voorbeeld neem ik een instantdrank op basis van walnoten en zwarte sesam van Gufuyou; een voedzame drank met veel antioxidanten.
Foto van de producent (disclaimer)
Hierbij de lijst van ingrediënten met de regio herkomst tussen haakjes: zwarte sesam (Jiangxi), walnoten (Xinjiang), moerbijbessen (Xinjiang), zwarte rijst (Heilongjiang), zwarte bonen (noordoosten), cassave, zwarte goji (Xinjiang).
Chinese westerse producten
En toen gebeurde het weer: Chinezen konden het niet laten westerlingen te imiteren en daarbij te pogen minstens zo goede producten te maken. De eerste maand van 2025 was een drukke voor Chunguan Food in Shandong. Het is een van China’s grootste producenten van frois gras; jawel u leest het goed. Ze werkten dag en nacht door om de bestellingen voor het Chinese Nieuwjaar op tijd af te kunnen werken. De totale omzet van 2024 was RMB 400 miljoen.
Zo’n 1900 km daarvandaan, in de provincie Sichuan, werd net zo hard gewerkt aan de productie van kaviaar. Een kleine regio in die provincie is namelijk goed voor 12% van ’s werelds kaviaarproductie.
Als we ons van die locatie weer in noordelijk richting bewegen, komen we uit in Longnan in de provincie Gansu. En ook daar, het wordt eentonig, was draaide men in januari overuren met het afwerken van de bestellingen voor olijfolie voor de Nieuwjaarviering. China is al de grootse producent van plantaardige voedingsolie, maar de westerse olijfolie wint snel aan populariteit vanwege haar gezonde karakter. Dat betekent wel dat je lokale productie op moet starten om niet van de dure import afhankelijk te zijn. De kwaliteit van die producten kan zich inmiddels met de westerse meten. Zo won een olijfolie uit Longnan in 2023 de ‘Berlin Global Olive Oil Award’.
De lijst gaat nog verder, maar ik volsta met het noemen van een aantal producten: macadamianoten, cranberries, wodka, kaas, enz.
Tegenwerking
En ja, het was te verwachten, met alle geschreeuw over ontkoppeling. De Europese kaviaarhandelaren zijn al begonnen met protesten tegen Chinese producenten die de markt zouden ‘ontwrichten’. Deze zaak is nog delicater dan bijvoorbeeld elektrische auto’s. Die laatste behoren ook bij ons tot innovatieve producten. Kaviaar, echter, is iets heel traditioneel Europees. Dat Chinezen zoiets (na) kunnen maken is bijna banaal. En toch geven diezelfde handelaren toe dat de kwaliteit eigenlijk goed is. Dat geldt ook voor fois gras en de andere in dit artikel genoemde producten. Hier maken de Chinese producenten zich overigens minder druk dan die van EV’s. Als de Europeanen het niet kopen, zijn er altijd elders wel afzetmarkten en ook de Chinese interne markt groeit snel genoeg.
Bron: Foodaily, Le Monde en sites van Chinese producenten.
Vergelijkbare eerdere artikelen:
China wordt een speler op de markt voor ijswijn
