Dit jaar gaan de prijzen voor Chinese topwetenschappers naar een kernfysicus en een ontwerper van militaire vliegtuigen. De Chinese president overhandigde woensdag de onderscheiding aan Gu Songfen en Wang Dazhong voor hun uitzonderlijke bijdragen aan wetenschappelijke en technologische innovatie.
De keuze voor deze twee wetenschappers gaat verder dan het erkennen van hun uitzonderlijke bijdragen. Het beklemtoont twee van de domeinen waarop China snelle technologische vooruitgang wil maken: (militaire) vliegtuigen en kernenergie.
Pionier van de luchtmacht
Gu is 91 jaar. Hij doet onderzoek voor de Aviation Industry Corporation of China (AVIC), die civiele en militaire vliegtuigen bouwt, en is lid van de Chinese Academy of Sciences (CAS) en de Chinese Academy of Engineering (CAE). Hij specialiseerde zich in het ontwerpen van vliegtuigen en was een pionier van de aerodynamica in China. Hij paste dat vooral toe op gevechtsvliegtuigen waardoor China een eigen luchtmacht kon ontwikkelen. Gu leidde ook veel jonge experts op. Hij speelde een grote rol bij het ontwerp van de JJ-1, de eerste Chinese jet, het eerste Chinese oefentoestel CJ-6, het eerste supersonisch gevechtsvliegtuig J-8 en het eerste Chinese gevechtsvliegtuig dat voorbij de horizon kon kijken, de J-8II. De CJ-6 en de J-8 reeks waren gamechangers voor China. Na 60 jaar is de CJ-6 nog altijd in dienst als eenvoudig lestoestel waarop tienduizenden piloten geoefend hebben. De J-8 reeks vormde op het einde van de vorige eeuw de ruggengraat van de Chinese luchtmacht; er werden er 350 van gebouwd.
Gu deed ook suggesties en voorstellen voor het ontwerp van meer recente toestellen zoals de J-10 straaljager, het grote Y-20 transportvliegtuig, het JL-9 lestoestel en de J-15 die ontworpen is voor vliegdekschepen. Hij pleitte ook voor de toepassing van artificiële intelligentie en andere gesofistikeerde technologieën door de luchtmacht.
Modulaire minireactoren voor de toekomst
Wang is 86 en is professor en oud-rector van de prestigieuze Tsinghua universiteit. Hij is CAS-lid.
Zijn specialiteiten zijn kernengineering en kernveiligheid. In de jaren 60 leidde hij de bouw van de eerste testreactor. Later stuurde hij het onderzoek naar grotere gasgekoelde reactoren.
Na de ramp in Tchernobyl in 1986 voorspelde Wang dat de veel veiliger gasgekoelde modulaire minireactoren een goede toekomst zouden hebben. Met zijn team ontwikkelde hij de een 10MW modulaire gasgekoelde minireactor. In de provincie Shandong is intussen het eerste commercieel uitbaatbaar exemplaar gebouwd. Het laden van de fuel is begonnen en binnen het jaar wordt de reactor op het net aangesloten. Wang nam octrooien op zijn reactor in Duitsland, de VS en Japan. Landen als Frankrijk stellen veel hoop in een gelijkaardige technologie voor kleine reactoren. Verder was Wang nog pionier in het ontwikkelen van minireactoren van 5 MW voor warmte opwekking.
Prijzengeld
De laureaten krijgen elk 8 miljoen yuan (meer dan één miljoen euro). Oorspronkelijk was er maar 5 miljoen prijzengeld, waarvan 90% naar verder onderzoek moest gaan. Sinds 2018 is het bedrag verhoogd en mag de winnaar het naar eigen goeddunken gebruiken.
Het is niet de eerste keer dat de prijs naar militaire onderzoekers gaat. In 2019 waren de winnaars een ontwerper van kernonderzeeërs en een meteoroloog, in 2018 een radarexpert en een specialist van defensie engineering. Dat onderstreept volgens Chinese waarnemers het belang van een betrouwbare landsverdediging voor China.
Naast deze prijzen waren er ook diverse prijzen voor geavanceerd medisch onderzoek. De State Scientific and Technological Progress Award werd toegekend aan het team van topviroloog Zhong Nanshan voor hun werk in de bestrijding van longkanker, SARS en Covid-19.
Bronnen: Xinhua, Global Times
