De 29 jarige Edward Snowden die onthuld heeft dat een Amerikaanse inlichtingendienst gebruikt maakt van Google-, Yahoo- en Facebookdata, is misschien nog steeds in Hongkong, maar niet meer in zijn hotel daar. The Guardian bracht gisteren nog een interview met hem nadat de krant vorige week de sensationele onthullingen had gepubliceerd. Hongkong is een regio van China, daardoor is de keuze van Snowden bijzonder en enigszins pikant.
De 29 jarige werknemer van Booz Allen Hamilton die voordien voor de CIA werkte, heeft aan The Guardian zijn identiteit bekendgemaakt. Voordien had hij aan dezelfde krant getoond hoe de National Security Agency (NSA) de telefoongesprekken opslaat van honderden miljoenen Amerikanen en buitenlanders. Hij onthulde het bestaan van een spionageprogramma PRISM waarbij de Amerikaanse regering online informatie vergaart van Facebook, Google, Apple en andere internetbedrijven. Hij zei dat de spionagedienst bugs in de computers kan installeren waarbij deze meteen geïdentificeerd kunnen worden als ze online gaan en niet veilig meer kunnen gemaakt worden, zelfs met de beste bescherming. De Amerikaanse spionage zou sinds 2007 met die info 70.000 dossiers hebben opgesteld. De onthulling komt net op het ogenblik dat de VS China ervan beschuldigen Amerikaans computers te hacken. Zowel Google als Facebook als Yahoo als de NSA-baas hebben al ontkend dat zij rechtstreeks gegevens overmaken, buiten het legale kader, maar blijkbaar zit het technisch gecompliceerder in elkaar.
Snowden kwam op 20 mei in Hongkong aan vanuit Hawaï en verblijft in een luxehotel dat hij intussen nog maar drie maal heeft durven te verlaten. Hij koos naar eigen zeggen Hongkong omdat de stad een traditie heeft van respect voor de vrijheden en het recht op dissidentie. Het liefst zou hij naar IJsland trekken waar het International Modern Media Institute dat klokkenluiders beschermt, hem wil steunen bij zijn verzoek tot asyl. Amerikaanse bronnen geven toe dat ze een strafonderzoek zijn begonnen naar het lek. Booz Allen Hamilton bevestigt dat Snowden gedurende 3 maanden een werknemer was. Personen die voor de inlichtingendienst werken, mogen niets lekken over hun werk. De 29 jarige Snowden had een salaris van 200.000 $, een vriendin en een riant eigen huis in Hawaï. Nu zet hij dit alles op het spel. Wellicht wordt hij de meest consequente klokkenluider in de VS tot nu toe.
Hongkong zou kunnen weigeren Edward Snowden uit te leveren aan de VS, als Washington om zijn uitlevering zou vragen en als Beijing redenen voor een weigering ziet. In 1997 hebben de VS en Hongkong immers een verdrag afgesloten dat de autonome administratieve regio het recht op weigering van uitlevering geeft als dat in het belang van de Volksrepubliek China is, op de gebied van defensie, buitenlandse zaken of essentiële openbare aangelegenheden. Snowden zou een vluchtelingenstatus kunnen aanvragen op grond van de vrees voor folteringen of een wrede, onmenselijke of vernederende behandeling. Hij kan daarbij verwijzen naar hoe de VS omgaat met die andere klokkenluider, Bradley Manning. Aan een permanente asielaanvraag mag Hongkong zelf niet volledig voldoen, maar de stadsprovincie kan iemand wel voor onbeperkte tijd asiel verlenen tot er een land is gevonden dat bereid is om de aanvrager onderdak te bieden. Als Hongkong en Beijing over het verblijf van Snowden tot tegengestelde opvattingen zouden komen behoudt de stadsprovincie wel grote rechten om zijn eigen houding te bepalen. Hongkong heeft immers een autonome administratieve status op basis van het principe van ‘één land, twee systemen’.
Een radiostation uit Hongkong heeft gemeld dat Snowden het Mira hotel, waar hij verbleef toen hij zijn onthullingen in de media liet komen, op maandag heeft verlaten. Volgens Reuters heeft het hotelpersoneel gezegd dat hij uit vrije wil is weggegaan. Ewen MacAskill, een journalist van The Guardian, een van de kranten waarmee Snowden heeft samengewerkt, denkt dat hij nog steeds in Hongkong is. In zijn interview aan de Britse krant had de bekeerde ex-CIA agent erop gewezen dat zijn hotel zich bevindt vlakbij een CIA-kantoor in het consulaat van de VS.
Bronnen: Guardian, SCMP, BBC
Lees honderden reacties op reddit
