Lai Changxing al door Canadees gerecht uitgeleverd (upd)

Na 12 jaar juridisch getouwtrek tussen Canada en China heeft het Canadees gerecht beslist Lai Changxing aan China uit te leveren. Lai was het brein achter een bende die tussen 1996 en 1999 voor in totaal 53 miljard yuan smokkelde en daarvoor douane en andere ambtenaren en politici omkocht. Hij werd op het vliegtuig naar Peking geplaatst en er bij zijn aankomst gearresteerd.

Lai is China’s meest gezochte crimineel. Hij stond aan het hoofd van de grootste smokkelaffaire die plaats greep tussen ’96 en ’99 zoals we in ons corruptiedossier schreven in 2004. De bal ging aan het rollen toen de ondervoorzitter van de Yuanhua-groep 10 miljoen yuan verloor bij het gokken in Macau. Omdat de voorzitter van Yuanhua Lai Changxing niet inging op zijn voorstel om deze verliezen te dekken met ondernemingsfondsen,  schreef de vicevoorzitter een brief naar premier Zhu Rongji waarbij hij de smokkelactiviteiten van de firma uit de doeken deed. Eerst besteedde Zhu weinig aandacht aan de brief, maar toen bleek dat ook militairen mee betrokken waren, werd een speciale onderzoekscommissie gestuurd naar Xiamen. Deze had twee jaar nodig om de smokkelactiviteiten van de groep in kaart te brengen.  346 ambtenaren zijn betrokken, van wie 20 boven het niveau van diensthoofd.
Tussen 1996 en medio 1999 slaagde de Yuanhuasmokkelbende er met medewerking van de hoogste lokale douaneambtenaren in om 4,5 miljoen ton geraffineerde petroleum, bijna een halve ton spijsolie, meer dan 3 miljoen sloffen sigaretten, 3588 voertuigen en verder een grote hoeveelheid westerse geneeskundige producten, chemicaliën en andere grondstoffen te smokkelen voor een waarde van 53 miljard yuan, zodat 30 miljard aan invoerrechten ontdoken werd. De groep had een clubhuis met sauna waarin talrijke mooie vrouwen seksuele diensten verleenden die opgenomen werden op video om de betrokkenen op hun beurt te kunnen chanteren. De onderzoeksdiensten hebben 2000 boekdelen dossiers onderzocht, die samen een stapel zouden vormen even hoog als een gebouw van 10 verdiepingen.
Als Lai lucht kreeg dat de grond hem te heet onder de voeten dreigde te worden, vluchtte hij naar Canada. 12 jaar heeft zijn verdediging geargumenteerd dat hij in China geen fair proces zou krijgen en dat hij de doodstraf zou krijgen met voltrekking. Recentelijk was de Canadese premier in China en aangenomen wordt dat hij garanties gekregen heeft dat de doodstraf niet zou worden voltrokken. Het gerecht in Canada oordeelde uiteindelijk dat Lai een gewone crimineel was een geen politiek vervolgde persoon.  De beroepsmogelijkheden zijn nu uitgeput en hij werd op het vliegtuig richting China geplaatst en uitgeleverd. Bij zijn aankomst in Pekings luchthaven werd Lai gearresteerd.  Nog andere Chineze misdadigers verschuilen zich in Canada en met het geval Lai wordt allicht een voorbeeld gesteld. Het aantal voortvluchtige  Chinezen bedraagt volgens de Nationale Volksbank 16.000 en zij gingen aan de haal of verduisterden  sommen ten belope van 800 miljard yuan (119 miljard $). 580 verblijven in het buitenland,  meestal in Zuid-oost Azië en in Noord-America waarbij vooral Canada geldt als een “veilige haven”. Reeds bij het laatste bezoek van president Hu aan Canada in juni 2010 hebben de twee landen een memorandum getekend om samen de misdaad te bestrijden.
De uitlevering van Lai is momenteel het meest besproken onderwerp in China, vooral op sina.com. Uit de meeste commentaren spreekt opluchting. Een krant uit Sichuan herinnert er echter aan dat Lai eertijds zei dat indien hij zou worden berecht, hij velen in zijn val zou meesleuren. Mede-betrokkenen staan mogelijks voor slapeloze nachten in afwachting van het proces.
Zie ook Dialogue