Op 24 augustus hebben leiders van de 6 landen waar de Lancang/Mekong doorheen stroomt een conferentie gehouden. Ze bespraken hun samenwerking, vooral op de terreinen van ecologie, gezondheidszorg en economie.
De Mekongrivier, die in China – waar hij ontspringt – Lancang heet, vormt een van de belangrijkste stroomgebieden in de wereld. De biodiversiteit daar zou enkel overtroffen worden door de soortenrijkdom in het Amazonegebied. De rivier heeft een lengte die geschat wordt tussen de 4.300 en 4.800 kilometer. De rivier doorkruist China, Myanmar, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam. (In China stroomt hij door de Autonome Regio Tibet en de Provincie Yunnan). Er leven ongeveer 72 miljoen mensen in het stroomgebied. Wat de rivier levert, staat centraal in hun levensonderhoud. Langs Lancang/Mekong lopen belangrijke handelsroutes tussen de zes landen aan de rivier. Ook met Zuidoost-Azië, Japan, Korea en de EU zullen de verbindingswegen en contacten toenemen.
In de toekomst zullen voor de landen langs de rivier zowel grote uitdagingen als kansen (op ontwikkeling) ontstaan. Een groot aantal forse dammen, in verschillende landen, temt tegenwoordig de loop en het debiet van de rivier. Die dammen moeten zorgen voor schone energie uit waterkrachtcentrales en voor een opvang zowel van de overstromingen, als van de perioden van droogte ten gevolge van de klimaatverandering. De effecten in de 6 landen zijn vaak controversieel (zie onderaan). China streeft ernaar de oplossing voor de problemen door de landen zelf te laten oplossen middels overleg en wederzijdse ondersteuning, bijvoorbeeld financieel.
Selectieve verontwaardiging?
De kritiek van sommige milieubewegingen systematisch op China richten is werken met twee maten en twee gewichten. Volgens China Water Risk uit Hongkong levert China slechts 12% van het totale debiet van het bekken. Andere landen hebben ook vele dammen, verder stroomafwaarts, die een even grote of grotere impact hebben. Zo heeft Laos in Xayaburi een dam laten bouwen door een Thais bedrijf , waarvan de effecten vrij groot zouden zijn. Alle landen langs de Lancang/Mekong proberen de rivier zoveel mogelijk uit te baten en dat is nodig. Daar is een vrij brede consensus over, die men bovendien wil verstevigen. Daarom is de kans groot dat de Chinese inspanningen om tot samenwerking te komen zullen lonen.
Vormen van samenwerking
China wil verhinderen dat andere landen zich met de discussies bemoeien om tweedracht te zaaien en gelooft in de heilzame werking van gezamenlijke programma’s voor alle betrokkenen. Het heeft in 2015 het initiatief genomen van de Lancang/Mekong Cooperation (LMC). Politieke leiders van China, Myanmar, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam komen in het kader van dat mechanisme regelmatig samen. In 2018 werd het Lancang/Mekong Cooperation Special Fund opgericht, een fonds waaruit intussen verschillende projecten zijn gefinancierd in Myanmar, Laos en Thailand. Een belangrijk verbindend platform is het Lancang /Mekong Business Forum dat regelmatig wordt georganiseerd, laatst in Cambodja.
China en het water van de rivier
Voor China was het premier Li Keqiang die afgelopen maandag op de videoconferentie het woord voerde. Li zat ook de vergadering voor, samen met Thongloun Sisoulith, zijn collega uit Laos. De Chinese premier deed een aantal voorstellen, twee daarvan met een grote actualiteitswaarde. China zal vanaf dit jaar de hydrologische gegevens van Lancang River voor het hele jaar delen met de Mekong-landen. China zal samenwerken met de Mekong-landen om een Lancang-Mekong Water Resources Cooperation Information Sharing Platform op te zetten om klimaatverandering en natuurrampen zoals overstromingen en droogte beter aan te pakken. Van de hevige regenval en overstromingen van de laatste maanden hebben de zes landen veel ellende en schade ondervonden. Zij zullen er alles aan willen en moeten doen om dat soort natuurrampen het hoofd te bieden.
Vaccins voor Lancang/Mekong-landen
Een ander thema dat de actualiteit blijft beheersen is natuurlijk COVID-19. De 6 landen in het Lancang/Mekong gebied hebben de afgelopen maanden elkaar bijstand geboden en nuttige ervaringen en kennis uitgewisseld bij de bestrijding van de epidemie. In zijn toespraak deed Li Keqiang hierover fel opgemerkte beloften. China zal nu een speciaal fonds voor de volksgezondheid opzetten met middelen van het Lancang/Mekong Cooperation (LMC) Special Fund. Bovendien zullen Mekong-landen voorrang krijgen bij de levering van COVID-19-vaccins, zodra die ontwikkeld en in de praktijk getest zijn. Een dergelijke voorkeursbehandeling is ook aan de Filipijnen beloofd en in het algemeen heeft China al verschillende keren toegezegd dat het de COVID-19 vaccins, zodra er zekerheid is over de werking en kwaliteit, zo goedkoop mogelijk ter beschikking zal stellen van ontwikkelingslanden en opkomende landen. De samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie is hierbij van essentieel belang.
Het televisiestation CGTN over Lancang/Mekong
De afgelopen maand heeft de Chinese televisie CGTN in enkele programma’s een verdienstelijke poging gedaan om de kritieken op de Chinese dammen en het beleid in het Lancang/Mekong gebied te onzenuwen. CGTN toont aan dat de dammen zorgen voor schone energie en ook de buurlanden van China van genoeg water voorzien tijdens de droogteperiodes. Zie de volgende programma’s: Why has China built dams along the Lancang River (5 min) Lancang-Mekong countries strive to deepen water partnership (4 min) en het recentste (25 augustus) Live: Sharing the Water Wealth – cooperation along the Lancang-Mekong (48 min)
Het televisiestation doet daarbij onder andere beroep op de expertise van Alison Bartle, uitgever en hoofdredacteur van het internationaal vermaarde magazine Hydropower and Dams, en
David Grey van University of Oxford School of Geography and the Environment. Met de bevindingen van het gereputeerde CGIAR Consortium of International Agricultural Research Centers wordt aangetoond dat een Amerikaans rapport over het droogleggen van de Mekong door China incorrect is.
Xinhua, Caixin, SCMP, chinamission.be (website van de Chinese ambassade bij de EU), chinawaterrisk.org, csds-chula.org (website van de Chulanlongkorn Universiteit in Thailand), Bangkok Post, Wikipedia
