China heeft scherp gereageerd op de verklaringen van de NAVO-kopstukken die op 9 juli 2024 het land ervan beschuldigden ‘een beslissende factor’ te zijn in de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. De NAVO-top lijkt te besluiten tot een nieuwe fase in het Koude Oorlogsoffensief tegen China. Welke weg zal Europa nu inslaan?
Volgens de VS en zijn bondgenoten levert China vormen van technologie die Rusland op vreedzame, maar ook militaire wijze kan inzetten, wat van essentieel belang zou zijn voor de oorlog. NAVO secretaris-generaal Jens Stoltenberg, die op 1 oktober 2024 wordt opgevolgd door de vroegere Nederlandse premier Rutte, verklaarde zelfs: ‘Ik denk dat de boodschap van de NAVO tijdens deze top zeer sterk en zeer duidelijk is: wij zeggen dat China de oorlog van Rusland mogelijk maakt en hoe het dat doet’.
Wie is de echte ‘beslissende factor’ in de oorlog?
Het is echter een feit dat China altijd een vreedzame oplossing door onderhandelingen heeft voorgesteld, onder andere met een 12 punten tellend vredesplan van maart 2023. De VS daarentegen zet zijn Europese bondgenoten via de NAVO onder druk om de oorlog te laten voortduren. Zij willen Oekraïne via zware sancties en volgehouden leveringen van steeds krachtigere wapens in staat stellen om Rusland te verslaan en zo machteloos mogelijk te maken. Vele westerse waarnemers en regeringen van het Mondiale Zuiden zijn het erover eens dat het net de VS is die een zware verantwoordelijkheid draagt voor het uitlokken van dit conflict dat een uitputtingsoorlog lijkt te worden.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken van China heeft dus een punt als het bij monde van zijn woordvoerder Li Jian stelt dat de Verenigde Staten andere landen de schuld willen geven van een situatie die zij zelf veroorzaakt hebben en laten etteren. Het is niet China dat oorlogsmaterieel aan een van de strijdende partijen levert of via sancties indirect deelneemt aan de oorlog, sancties die de meeste landen overigens weigeren door te voeren.
Bovendien levert China ‘nooit dodelijke wapens aan één van beide partijen in een conflict en voert het een strikte controle uit op de export van goederen voor tweeërlei gebruik, zoals civiele drones’, aldus de Chinese Missie bij de Europese Unie. De Missie voegt hieraan toe: ‘China is een land dat zich aan zijn woord houdt’. Dat is een sterk argument want de internationale actoren ondervinden in de praktijk dat dit zo is.
China stelt verder dat de normale handelsstromen tussen China en Rusland niet gericht zijn tegen een derde partij en vindt dat die internationale handel niet mag worden verstoord of aan dwang worden onderworpen.
De sprong voorwaarts van de NAVO
De New York Times en The Guardian, grote en erkende prowesterse media met een progressief etiket, zien het klaroengeschal van de NAVO als een belangrijke wending naar escalatie in de door de VS geleide Nieuwe Koude Oorlog. Waarom komt het Westen uitgerekend nu met deze hardere oorlogstaal? Maakt dit deel uit van de inspanningen om de westerse steun voor Oekraïne ‘zoveel mogelijk Trump-proof te maken’? Of heeft het veeleer te maken met het feit dat Oekraïne en de sponsors van de oorlog verliezen lijden op het slagveld en dat de tegenoffensieven van Kiev niet het gewenste resultaat hebben gehad? Volgens sommigen is ‘de militaire situatie in Oekraïne slechter dan ooit en gaan de Russische legers overal vooruit’. De beschuldigingen aan het adres van China kunnen dan dienen als handige verklaring voor het gedeeltelijke mislukken van de Amerikaanse strategie.
Dat de VS en de NAVO nu hun eerdere terughoudendheid tegenover het Chinese beleid inzake Oekraïne en Rusland inruilen voor een dreigende, oorlogszuchtige boodschap kadert bijna zeker in de inspanningen om het terrein van de organisatie uit te breiden en een wereldwijde NAVO te creëren. Volgens professor Li Haidong, van de China Foreign Affairs University, zijn de fabels over de zogenaamde ‘Chinese dreiging’ en de provocaties tegen China onderdeel van een tactiek om de aanwezigheid en de acties van de NAVO sneller te laten aanvaarden in de hele wereld, en vooral in de regio van Azië en de Stille Oceaan.
Hulptroepen in Europa
De VS wil Europa via die mondiale NAVO meekrijgen in zijn anti-China strategie. Er zijn in Europa regeringen en ondernemers die daar voorstander van zijn en zij lijken de Europese Unie te overheersen. Bepaalde media en academici leveren argumenten en ideeën voor de blijvende onderwerping van Europa aan de gevaarlijke geopolitieke strategie van Washington. Een belangrijke stem in dat kapittel is Jonathan Holslag. Op 11 juli vroegen journalisten van de VRT-podcast Het Kwartier naar zijn reactie op de aantijgingen van de NAVO tegen China. Volgens Holslag klopt de visie van de VS en de NAVO, maar persoonlijk zou hij het beter vinden om de nadruk te leggen op de economische banden tussen China en Rusland.
Als daar ‘iets aan gedaan kon worden’ zou ‘het snel afgelopen zijn met Poetin’ volgens hem. Typische uitspraken van iemand die zegt te betreuren dat Europa tussen de VS en China geen onafhankelijke rol kan spelen, maar die tegelijk met voorstellen komt om China aan te pakken op economisch vlak zodat de Europese Unie de belangen van het westerse bondgenootschap en de Amerikaanse hegemonie beter kan dienen. Hij vermeldt concreet: de uitvoer van Chinese producten naar Europese landen en dan vooral zonnepanelen en elektrische voertuigen.
De bereidheid om zich ook in de regio Azië-Stille Oceaan te voegen naar de Amerikaanse wensen komt politiek gezien tot uiting in het feit dat de EU, die geen partij is in de conflicten over de Zuid-Chinese Zee, hierrond systematisch partij kiest tegen China. De Unie doorkruist de gezamenlijke inspanningen van China en de ASEAN-landen om de vrede en stabiliteit in de Zuid-Chinese Zee te handhaven en via geduldig overleg te komen tot een definitieve en werkbare Gedragscode in de Zuid-Chinese Zee.
De oppositie
Bij een aantal Europese regeringen bestaat er echter wel degelijk enig besef van het feit dat zij en de bevolking van hun landen veel te verliezen hebben als ze de VS en de NAVO blindelings blijven volgen. Zij verdedigen om uiteenlopende redenen, soms vooral uit eigenbelang, de voortzetting van goede handelsbetrekkingen met China. Zij staan open voor de vredesinitiatieven van Beijing en de principes van vreedzame co-existentie die China samen met andere opkomende landen voorstaat. Dat geldt ook voor vooruitziende ondernemers, voor de vredesbeweging en bepaalde stromingen in linkse partijen en fronten.
Deze krachten zijn op dit ogenblik echter zwak, aarzelend en onderling verdeeld, vooral over de noodzaak van solidariteit met China. Bovendien vormen zij het mikpunt van de dominante Atlantische stroming. Zo organiseren bepaalde lidstaten van de EU, met medewerking van ‘weldenkende media’, een ware hetze en overwegen ze zelfs een strafcampagne tegen de Hongaarse premier Orbán omdat hij het aandurft met China te overleggen betreffende een onderhandelde vrede in de Oekraïense crisis.
Het ware belang van Europa
Europa moet een andere weg inslaan, niet alleen vanwege de levensbelangrijke samenwerking met China rond de klimaatcrisis, maar ook om met dat land een constructieve economische relatie op te bouwen voor wederzijds voordeel. Ervoor zorgen dat Europa zich niet langer door de VS op sleeptouw laat nemen richting oorlog is echter waarschijnlijk nog het belangrijkste.
Bronnen: Xinhua, DeWereldMorgen, cidob.org (Spaanse website geopolitiek), fmprc.gov.cn, eu.chuina-mission.gov.cn, The Guardian, businessinsider.nl, Global Times, vrt.be, Friends of Socialist China
