Liefdadigheid in China is een minder eenvoudig verschijnsel dan je op het eerste gezicht zou denken. Er zitten sociale, politieke en fiscale haken en ogen aan. De eerste wet op de liefdadigheid van China komt er dan ook pas na 7 jaar en tientallen overlegrondes.
De leiding van het Nationaal Volkscongres heeft aan de wetgevers een ontwerp voorgelegd voor de regelgeving betreffende liefdadigheid en de instellingen die dat beoefenen. Voor het eerst komt er een wet van die aard in China.
Armoedebestrijding
De overheid streeft er onder andere naar meer vertrouwen te wekken bij burgers die schenkingen willen doen. Hun steun moet bijdragen aan de realisatie van nieuwe doelstellingen bij de armoedebestrijding, waarbij erkende ngo’s samenwerken aan gerichte maatregelen, afgestemd op specifieke sociale groepen. Alle burgers in de plattelandsgebieden moeten boven de armoedegrens komen tegen 2020. Dit wil zeggen dat 70 miljoen mensen, van wie er 55,57 miljoen op het platteland wonen, een jaarlijks netto inkomen per hoofd moeten kunnen verwerven van meer dan 2.800 yuan, 391 euro.
Actualisering
De afgelopen tien jaar zijn de schenkingen in China gestegen van 10 miljard naar 100 miljard yuan per jaar. Er kwam in de charitatieve sector echter veel corruptie en wanbeheer voor en er waren sensationele schandalen. Het meest beruchte was dat in 2011 toen een vrouw die beweerde te werken voor het Rode Kruis op sociale media liet zien hoe rijk ze was en dat ze met geld kon smijten. De bestaande regels zijn niet meer aangepast aan de ontwikkeling van de sector.
De wetgevende instellingen zijn al ongeveer zeven jaar bezig met het ontwerpen van een nieuwe regelgeving. Honderden afgevaardigden van het Nationaal Volkscongres (National People’s Congress, NPC) hebben tientallen moties en voorstellen ingediend. Het concept waarop de nieuwe wet gebaseerd zal zijn is twee keer door de leiding van het Nationaal Volkscongres bediscussieerd. Het ontwerp telt niet minder dan 12 hoofdstukken en 112 artikelen. In november 2015 werd het ontwerp ter consultatie en amendering op internet aan de bevolking voorgelegd. De bekende ngo-watcher Shawn Shieh heeft in de Chinese tekst van het ontwerp gelezen dat hij gaat over ‘filantropie in de ruimste zin’ (da cishan), niet alleen ondersteuning van de armen of van mensen die getroffen zijn door een natuurramp, maar ook over de steun voor onderwijs, sport, cultuur, gezondheid, milieubescherming en andere ‘activiteiten van maatschappelijk belang’.
Meer mogelijkheden en belastingvoordelen
Woordvoerder Fu Ying kondigt het agendapunt aan op het NPC
De wet zal stipuleren hoe liefdadige organisaties moeten geregistreerd zijn om over meer vrijheid van handelen te beschikken dan nu het geval is en om te kunnen genieten van belastingvoordelen.
Een groter aantal liefdadige organisaties zal geld mogen werven bij het brede publiek, in plaats van zich te moeten beperken tot specifieke doelgroepen. De voorwaarde is dat ze minimaal twee jaar als erkende organisatie werken. Die brede fondswerving is tot nog toe het voorrecht van een kleine club van grote liefdadigheidsinstellingen zoals het Rode Kruis.
Op de informatie die de organisaties op hun websites of die van de regering plaatsen zal er grondig toezicht komen, omdat fraude bij internet fundraising vaak voorkomt. De organisaties moeten hun statuten bekendmaken, vertellen wie hun beheerders en toezichthouders zijn en jaarverslagen publiceren over hun projecten en de beloning van hun personeelsleden. De charitatieve verenigingen moeten hun werkingskosten tot een minimum beperken, onder 15% van hun fondsen als ze behoren tot de groep die bij het brede publiek geld mag ophalen. Ondernemingen krijgen een fiscale stimulans om grotere donaties te doen. Als hun schenking in een belastingjaar de totale som van hun aftrekposten overtreft mogen ze het verschil in de volgende twee belastingjaren bij hun aftrekposten tellen.
Wettelijk toezicht
Organisaties die zich inlaten met activiteiten die het openbare belang of de staatsveiligheid kunnen ondermijnen of dat soort van acties steunen, lopen het risico hun vergunning te verliezen. De registratie van liefdadigheidsinstellingen wordt duidelijker en eenvoudiger. Aanvragers moeten zich richten tot het bureau burgerzaken van het district of de provincie en zullen binnen de dertig dagen te horen krijgen of hun registratie in orde is. De overheid zal hun verzoek inwilligen als ze aan de gestelde eisen voldoen. Organisaties die al geregistreerd zijn mogen een verzoek indienen om dat laten bevestigen.
Jaarlijkse marathon voor het goede doel v.e. katholieke organisatie
Er komt dus een einde aan het systeem van dubbel toezicht, waarbij een organisatie een overheidsbureau moet kunnen aanwijzen die een soort van voogdij voor haar wil opnemen, voordat ze een aanvraag tot registratie kan indienen. Groepen of personen zullen de donaties moeten teruggeven en boetes krijgen als ze zonder vergunning werken. Vergunning en registratie is niet hetzelfde. De praktijk zal uitwijzen of ook ongeregistreerde groepen de vergunning, een toestemming zullen krijgen om aan liefdadigheid te doen, als ze zich aan de wet houden. De staat is op zijn hoede voor groepen die tegen de socialistische grondwet en het politieke systeem zijn en onder het mom van liefdadigheid, bijvoorbeeld bij natuurrampen, het gezag van de CPC proberen aan te tasten.
De wet gaat uitdrukkelijk niet over individuele personen die om hulp vragen, via internet bijvoorbeeld. Zo slaagde eind vorig jaar een man erin om op frauduleuze manier 800.000 yuan bijeen te krijgen voor zijn vriendin die zogenaamd gewond werd toen ze een kind wilde redden. Een van de opstellers van het wetsontwerp heeft verklaard dat de wet dit soort acties niet aanmoedigt, maar ze ook niet verbiedt. De overheid verkiest echter de liefdadigheid in handen te geven en te laten van professionals. Op die manier kan ze ook beter toezien op de correcte handelswijze van een beperkt aantal instellingen.
De Chinese staat hoopt vooral dat de nieuwe wet gewone burgers, ondernemingen en sociale organisaties zal aansporen om hun steun te geven aan charitatieve projecten.
Xinhua, SCMP, NGOsinChina
