Jenny Clegg – Opinie
Jenny Clegg* hield bij de boekpresentatie van The East is Still Red** een bevlogen toespraak om uit te leggen wat zij ziet als het grote belang van dat boek: een oproep gericht tot links om zich te verzetten tegen de aanvallen op China en zich zo aan te sluiten bij de wereldtrend. ChinaSquare neemt de (vertaalde) tekst over als opinie, met toestemming van de auteur. Net zoals het boek van Martinez zelf kan de toespraak van Clegg lezers aanspreken die zichzelf niet als links beschouwen.
In 2017, na de verkiezing van Trump, maakte Xi Jinping de historische opmerking dat ‘de wereld grote veranderingen ondergaat die de afgelopen honderd jaar niet eerder zijn vertoond’.
Na Trump
Op dat moment was er slechts een handjevol linksen hier in Groot-Brittannië die China serieus volgden en af en toe contact legden met een paar gelijkgestemden in Europa en Noord-Amerika.
Toen Trump zijn handels- en technologieoorlogen ontketende en zo de betrekkingen tussen de VS en China van veertig relatief rustige jaren ontwrichtte, werden we overspoeld door vijandigheid, worstelden we om niet gek te worden van de idiote leugens en desinformatie die van overal op ons afkwamen – over de ‘democratie’-beweging in Hongkong, over de Oeigoeren, over het zogenaamde ‘Wuhanvirus’ – en die een ware golf van Sinofobie teweegbrachten. Anders dan andere vormen van racisme ziet dit achter de ‘dreigende hordes’ een leider, de nachtmerrie over een demonische Fu Manchu*** die achter elke Chinees schuilgaat. We begonnen te netwerken.
Pompeo, en toen Biden
Toen kwam Pompeo’s toespraak in het Nixon Centre in juli 2020 – ‘De beveiliging van onze vrijheden tegen de Chinese Communistische Partij is de opdracht van onze tijd’, verklaarde hij. Onze netwerken kwamen in actie – eerst No Cold War, dan de International Manifesto Group, geïnitieerd door Radhika Desai (wiens boek Coronavirus, kapitalisme en oorlog we hier iets meer dan een maand geleden lanceerden), en ook Friends of Socialist China.
In het centrum van al deze activiteiten stond Carlos Martinez – hoofdtechnicus, social media whizzkid, supernetwerker – die panels uit verschillende continenten bijeenbracht – niet alleen als man in de machinekamer, maar als een van de belangrijkste denkers die de argumenten om de anti-China verhalen aan te vechten onder woorden bracht.
The East is Still Red
Het lezen van het boek is voor mij als het herbeleven van de afgelopen jaren toen de debatten en discussies zich ontwikkelden: de weerlegging van de lijn die ‘noch Washington noch Beijing’ predikt met een analyse van een Nieuwe Koude Oorlog; de ontmaskering van de mythe van de Oeigoeren-genocide als campagne van manufactured consent gebaseerd op gefabriceerd bewijs; de viering van de 100e verjaardag van de CPC in 2021 – met de uitroeiing van de armoede, en het verhaal dat het socialisme is blijven leven zelfs nadat de Sovjet-Unie instortte. In 2021 was het bij COP 26 dat de vijandige schijnwerper verder op China werd gericht en in 2022 ontketende Biden zijn agressieve ideologische oorlog om de wereld te verdelen.
Met dit boek gaat Carlos Martinez de strijd aan tegen de Nieuwe Koude Oorlog en dient hij die strijd op een grootse manier met zijn heldere, leesbare en grondige uiteenzettingen. Zijn argumenten zijn solide, gebaseerd op feiten en ondersteund door oordeelkundige academische verwijzingen. Ze ontkrachten de opvatting dat ‘China ook een soort imperialist’ is. Ze leggen de oppervlakkigheid bloot van het idee dat Deng het kapitalisme zou hebben hersteld. Ze onthullen stap voor stap hoe achter de spectaculaire opkomst van China de socialistische koers schuilgaat die een Communistische Partij is ingeslagen door het marxisme toe te passen en prioriteit te geven aan de belangen van het volk. Weliswaar viel het vaak voor dat de route op een wilde manier zigzag liep voordat een werkbaar evenwicht werd bereikt tussen staat en markt, klassenstrijd en ontwikkeling van de productiekrachten – maar ook dit komt in het boek aan bod.
Het boek is met zijn reeks zorgvuldig geselecteerde citaten een inleiding tot het denken van de CPC.
Het belang van dit boek
Persoonlijk maak ik me niet zo druk om de verdediging van China – China kan wel voor zichzelf zorgen – het zijn diegenen van ons die vastzitten in het aanzicht van een steeds meedogenlozer wordend kapitalistische verval waar ik me zorgen over maak.
Terwijl de lasten die het economisch falen voor de bevolking oplevert zich opstapelen, wordt China voorgesteld als een existentiële bedreiging voor de westerse manier van leven om een klimaat voor oorlog te scheppen. De leugens en foute informatie maken de mensen bang terwijl er zich dramatische gebeurtenissen in de hele wereld voordoen – maar wat nog erger is, is dat de leugens mensen machteloos maken en hen niet alleen vervreemden van China, maar in het algemeen van het Zuiden en de positievere kijk die ze daar hebben op de groeiende kracht van China.
Op de multipolaire golf richten
Het is nu niet mogelijk om te begrijpen wat er in de wereld gebeurt zonder China te begrijpen – hoe het de multipolariteit versnelt en ruimte creëert voor progressieve oplossingen voor wereldwijde crisissen, voor de vooruitgang tegen het imperialisme en zelfs voor socialisme.
Terwijl China en het Zuiden over het algemeen samen deze nieuwe richting beginnen in te slaan, wordt de mensen in het Westen zand in de ogen gestrooid over de toekomstmogelijkheden – ze krijgen geen kennis van de alternatieven, en zitten gevangen in een doodlopend straatje van racistische mythes over het onmisbare Westen.
Terwijl mensen onzeker zijn over de toekomst, is links gefragmenteerd en niet in staat om hen te helpen een uitweg te vinden uit hun benarde situatie.
Zoals Carlos Martinez duidelijk maakt hebben veel westerse linksen de neiging om de foute oriëntatie van de westerse politieke klassen over te nemen en verder te verspreiden – er is opportunisme, er is ultralinks en sociaaldemocratisch rechts, er is de diepgewortelde ideologie die het Westen centraal stelt – en er is in het algemeen een gebrek aan beginselvastheid.
Het is de taak van links om de weg vooruit te vinden door de lessen van de geschiedenis te vast te houden – dit is belangrijk omdat het de manier is om de specifieke context of conjunctuur te zien en van daaruit concrete eisen te formuleren om de problemen van de mensen aan te pakken die bij deze tijd passen.
Risico’s en mogelijkheden
Als westers Links deze context niet begrijpt, loopt het risico achterop te raken wanneer de multipolaire trend het Amerikaanse hegemonisme en imperialisme naar de marge begint te schuiven. Zonder deze specifieke context van vooruitgang worden oproepen tot internationale solidariteit van de arbeidersklasse gereduceerd tot lege – utopische – slogans.
Dus voor mij is het niet zo dat het socialistische pad van China ook ons pad is. We moeten het puin van verkeerde informatie en ideeën die ons afleiden ruimen – zoals ik het zie – om te begrijpen hoe China de grote context van multipolariteit vormgeeft. We moeten met ander woorden de betekenis van de opkomst van China begrijpen om des te beter te beseffen hoe we ons kunnen aansluiten bij de progressieve wereldwijde trend.
De betekenis van China is geworteld in zijn socialistische langetermijntraject. Het is veelzeggend dat Carlos Martinez dit laat zien – door de onderliggende continuïteit tussen Deng en Mao en de revolutie van 1949 aan te tonen en door de verschillen tussen Gorbatsjov en Deng Xiaoping in hun benadering van ‘hervorming en openstelling’ te benadrukken. Het punt is dat dit alles de historische basis verschaft die essentieel is om de betekenis van China te doorgronden, en China – en het socialisme – een plaats te geven in de concrete situatie van het anti-imperialisme dat vandaag de dag vorderingen probeert te maken in de wereld.
Via verleden over heden naar toekomst
Het boek neemt ons vanuit de geschiedenis mee naar het heden en wijst uiteindelijk op de veranderingen die voor ons liggen: voor de Chinese maatschappij de weg naar gemeenschappelijke welvaart, voor de internationale gemeenschap het omzeilen van de gevaren van militarisering. De meedogenloosheid van Bidens gemilitariseerde opsplitsing van de wereld wordt steeds beangstigender: Kissinger geeft ons nog 5 tot 10 jaar voordat er een oorlog komt tussen de VS en China, maar het risico hierop wordt nu al steeds groter. De Amerikaanse elite heeft zichzelf ervan overtuigd dat China van plan is de wereld over te nemen, net zoals Fu Manchu in 1912 ‘dreigde de westerse beschaving te laten uiteenvallen’.
Tegelijkertijd, tegenover de mislukkingen van de VS en het Westen, gaat multipolaire ontwikkeling adembenemend snel vooruit.
Hoe dan ook, het punt dat ik wil maken is niet dat het erom gaat een groepje te vormen van ‘ware gelovigen’ – een ‘China boven alles’-sekte. Het boek The East is Still Red kan en moet een wapen zijn tegen de Nieuwe Koude Oorlog, een gids voor de linkse bewegingen, een hulpmiddel voor activisten om klaar te zijn voor de grote veranderingen die eraan komen.
Vertaling: D. Nimmegeers
* Dr. Jenny Clegg is een Brits academicus, Chinadeskundige en vredesactivist. Ze doceerde Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van Lancashire en publiceerde ‘China’s Global Strategy’ bij Pluto Press (2009).
**De bovenstaande tekst werd oorspronkelijk gepubliceerd op de website Friends of Socialist China, samen met een video van de boekpresentatie.
*** Fu Manchu is een personage uit een reeks 20e eeuwse romans, het stereotype van een kwaadaardig genie, en de racistische verpersoonlijking van het gele gevaar.
