Onlangs publiceerde ik een artikel over mijn bezoek aan de Taoïstische Tempel van de Vuurgod in Beijing. Ik eindigde met de belofte dat ik snel terug zou komen met een artikel over de ‘lokalisatie van religie’ in China, ook wel ‘verchinezing van religie’ genoemd. Het is een onderwerp dat gevoelig ligt, vandaar dat ik het hier met een concreet voorbeeld uit het tijdschrift ‘Chinese Religie (Zhongguo Zongjiao)’ introduceer.
Traditionele Chinese moskee; foto van de auteur
Islam in China
De Islam kwam al vroeg naar China. In het jaar 665 verwelkomde Keizer Gaozong van de Tang Dynastie Perzische gezanten in Tai’an, provincie Shandong. In 1273, tijdens de Mongoolse overheersing van China, vestigde zich een groot aantal Moslimsoldaten permanent in die stad. Tot op de dag van vandaag woont in Tai’an een opvallend groot aantal Moslims en kent de stad 70 Moskeeën.
Filosofie
De Moslimgemeenschap in Tai’an had al snel behoefte aan instellingen als scholen. Dat betrof niet enkel fysieke gebouwen, maar ook docenten en studiemateriaal. Dat laatste creëerde weer een vraag naar een filosofische basis voor het schrijven van leerboeken. Op dat moment was in China het Neoconfucianisme in opkomst. Het traditionele seculaire Confucianisme was in de loop der tijd tot een semi-religie verwaterd, maar in de Tang Dynastie pakte een aantal geleerden het oude Confucianisme weer op verrijkte met geselecteerde aspecten van Taoïsme en Boeddhisme. Dit werd verder ontwikkeld tot wat lixue (‘leer van principes’) ging heten en in het westen als Neoconfucianisme bekend werd. Een interessant detail hierbij is dat Tai’an dichtbij de geboorteplaats van Confucius (Qufu) ligt. Moslims in Tai’an namen deze ontwikkeling over en gingen de religieuze leer van de Islam en de Confucianistische staatsleer tot een Chinese vorm van Islam ontwikkelen. Dit werd bekend als Yi Ru Hui Tong (‘Bijeenbrengen en Verenigen van Islam en Confucianisme’).
Taal
De Moslims in Tai’an kwamen uit verscheidene Islamistisch landen. Om met elkaar en met de lokale bevolking te communiceren moesten ze Chinees leren en vergaten daarbij snel de oude moedertalen. Arabisch of Perzisch leren om de oorspronkelijke Islamitische geschriften te bestuderen was maar voor weinigen weggelegd. Moslims in Tai’an en andere Chinese regio’s ontwikkelden een speciaal vocabulaire voor het weergeven van religieuze begrippen in het Chinees. Een voorbeeld is anla voor Allah.
Moskeeën
Een ander aspect waarop de Chinese Moslims probeerden zich bij de Chinese maatschappij aan te sluiten was de bouwstijl van Moskeeën. De foto bij dit artikel heb ik zelf genomen in een andere Chinese regio met veel Moslims in het zuiden van de provincie Gansu die ik 2019 bezocht. Veel recent gebouwde Moskeeën in China volgen de Arabische stijl. Er is een discussie gaande tussen hen die de bouwstijl vrij willen laten en anderen die liever zouden zien dat de traditionele stijl aangehouden wordt.
Commentaar
Het bovenstaande komt vrijwel direct uit het genoemde tijdschrift. De auteur, een onderzoeker uit Tai’an, wil hiermee aangeven dat de reeds vroeg ingezette manier van lokalisatie van religie uitstekend in de moderne tijd voortgezet kan worden. Dit is een informatief artikel dus onthoud ik me van het geven van een eigen mening, maar ik kan wel toevoegen dat dit proces van vermenging van de Islam met aspecten uit het Confucianisme analoog is aan de manier waarop in China het Marxisme gelokaliseerd is. In mijn eigen onderzoek heb ik met mijn mede-onderzoekers aangetoond dat het ‘socialisme Chinese stijl’ veel Confucianistische waarden overgenomen heeft. Dit zijn in feite Chinese culturele basiswaarden. Deze kunnen even goed met Christelijke of Islamitische waarden gecombineerd worden. Het Confucianisme is immers zelf geen religie. Deze discussie is echter voorlopig nog gaande en zal nog wel enige tijd voortduren.
Bron: Chinese Religie (Zhongguo Zongjiao) 2024-11
Indien dit onderwerp u interesseert, lees dan ook een eerder artikel:
De integratie van religie in de Chinese samenleving
