Luchtvervuiling Beijing: alarmfase rood (update)

In Beijing is voor het eerst alarmfase rood voor de luchtvervuiling afgekondigd. Dat is de hoogste van vier fasen in een systeem dat in oktober 2013 ingevoerd is.

De rode alarmfase blijft van kracht van dinsdagmorgen tot donderdagmiddag. Tegen dan moet een koudefront de giftige mist wegjagen.Fase oranje was al van kracht sinds zaterdag. Maandag klom de AQI (een maat voor ultrafijn stof PM 2.5) op bijna alle meetplaatsen boven 200 en piekte op 256. Dat is tien keer de aanbevolen bovengrens van de Wereldgezondheidsorganisatie. Via hun smartphone kunnen de inwoners van Beijing deze waarden in real time aflezen.
De vervuiling wordt vooral veroorzaakt door elektriciteitscentrales en  verwarming op steenkool, uitlaten van voertuigen en stof van grote bouwwerven.De fijne stofdeeltjes worden dan gevangen door mist en de windstilte maakt dat het giftige mengsel ter plaatse blijft hangen.  De oorzaak is volgens experts wel complex. In Beijing spelen vooral de vele voertuigen, in Shijiazhuang (Hoofdstad van Hebei) de verbrnading van steenkool, en in Tianjin het stof. Alhoewel verbranden van steenkool in Beijing stad en de voorsteden verboden is, wordt op het platteland nog bijna overal met steenkool verwarmd; die is bovendien van lage kwaliteit.
Volgens de regels van het alarmsysteem moet fase rood afgekondigd worden wanneer men verwacht dat de AQI gedurende drie dagen boven 200 zal blijven.Bij fase rood mag slechts één  wagen op twee rijden, liggen alle open lucht bouwwerven stil, moeten vervuilende fabrieken stilliggen of hun activiteit verminderen, en krijgen kleuterklassen, lagere en middelbare scholen het advies te sluiten en zeker geen buitenactiviteiten te organiseren.80% van de officiële dienstwagens zal niet uitrijden.Door de beperkingen op het autoverkeer zal het openbaar vervoer extra onder druk komen. Beijing zal daarom tussen 21.000 en 25.000 extra bussen inleggen, waarvan meer dan 8.000 op aardgas rijden.
Dinsdag piekte de AQI op 314 en de hoogste waarden zouden woensdag bereikt worden. Volgens de laatste voorspellingen blijft de situatie slecht tot zaterdag.Naast Beijing hebben ook de sterk vervuilde steden van de naburige provincie Hebei en de buurstad Tianjin uiteenlopende maatregelen genomen. Shijiazhuang, Handang, Dingzhou en Xinji, allen in Hebei hebben alarmfase rood, Tianjin oranje. Het slechts was de situatie in Xingtai  met AQI 495. De milieudepartementen van Beijing, Tianjin en Hebei proberen voor het eerst een gecoördineerde actie op touw te zetten.Die richt zich vooral op elektriciteitscentrales, staalbedrijven, metaalverwerkende nijverheid, cokes- en cementfabrieken.Volgens een nationaal actieplan van eind 2013 moet de regio Beijing-Tianjin-Hebei tegen 2017 de hoeveelheid ultrafijn stof PM2.5 verminderen met 25% vergeleken met 2012.
Het Ministerie van Milieubehoud heeft inspectieteams gestuurd naar de meest vervuilde plaatsen in China om te oordelen of er adekwate noodplannen zijn en of die ook uitgevoerd worden.
Er is verder ook smogalarm afgekondigd in de nabije provincies Henan, Shandong en Shanxi. In totaal is er alarm in 27 steden, waaronder de vier provinciehoofdsteden.

Enkele veel gestelde vragen:

Heeft de luchtvervuiling in Beijing te maken met de klimaatopwarming? Niet rechtstreeks. De luchtvervuiling bestaat uit fijne stofdeeltjes, de klimaatverandering wordt veroorzaakt door uitstoot van vooral CO2, een voor de mens onschadelijk gas. Wel is het zo dat zowel het fijn stof als de uitstoot van CO2 voor een groot deel komen van het verbranden van fossiele brandstoffen: beide fenomenen hebben dus gedeeltelijk dezelfde oorzaken. Er bestaan bruikbare technologieën die de vervuilende stoffen bij verbranding van steenkool of olie wegfilteren en zo de lucht schoon houden. Het opvangen van CO2 bij verbranding om klimaatverandering tegen te gaan is technisch mogelijk maar de praktische efficiëntie wordt betwist.
Is de lucht nu veel slechter dan vroeger in Beijing? Bij de bevolking overheerst het gevoel dat smogpieken nu vaker voorkomt dan voorheen.  Maar het systeem van monitoring werkt nog maar sinds einde 2013 dus er zijn weinig vergelijkingspunten om dat aan te tonen.  Er zijn de voorbije jaren  wel al maatregelen genomen om het fijn stof te verminderen, door het vervangen van steenkool door aardgas, door strengere milieuregels voor voertuigen en door het verplaatsen/moderniseren van fabrieken.  De enorme toename van het autoverkeer werkt echter in de andere richting. Zeker is dat de vervuiling deze week niet de ergste is die Beijing gekend heeft. Op 30 november bijvoorbeeld  steeg de AQI in Beijing tot 500, hoger dan nu. Toen kwam er kritiek op de overheid omdat ze fase rood niet had afgeroepen; ze verdedigde zich met het argument dat men niet verwacht had dat de extreme toestand drie dagen zou duren, wat een basisvereiste is voor fase rood. Begin november, bij het opstarten van de centrale verwarmingen, piekte de hoeveelheid fijn stof in de noordoostelijke stad Shenyang tot 1400, de hoogste ooit gemeten waarde in China (maar ook hier zijn de metingen pas kort geleden begonnen).
Is Beijing de meest vervuilde stad ter wereld? Zeker niet. Beijing staat op de 75^ste plaats van de ranglijst voor gemiddelde hoeveelheid fijn stof van de Wereldgezondheidsorganisatie. De vuilste Chinese stad Lanzhou staat 35^ste. Ook Xi’an doet het slechter dan Beijing. De vuilste steden bevinden zich onder meer in India en Pakistan. Delhi heeft gemiddeld drie keer meer fijn stof in de lucht dan Beijing.  Maar Beijing is één van de best gemonitorde steden in de wereld, de Chinese publieke opinie reageert alerter dan die in andere landen en de wereldmedia volgen Beijing kritischer. En de situatie van Beijing in de winter is natuurlijk ongunstig: dichte mist vangt het stof en veroorzaakt een erg zichtbare vervuilingspiek.In meer zuiderse steden als Delhi vallen de vervuilingspieken minder op dan in Beijing.
Bronnen: Xinhua, BBC