Ma Jun (Beijing, China, 1968) is onderzoeksjournalist en milieuactivist. Hij was een van de twee winnaars van de Grote Prins Claus Prijs die op 6 december in Amsterdam werden gehuldigd.
Met een jaarlijkse prijs eert het Nederlandse Prins Claus Fonds burgers die op cultureel of artistiek vlak een positieve bijdrage leveren aan de maatschappelijke ontwikkeling van hun land. Dit jaar waren de laureaten een Braziliaanse documentairemaker en Ma Jun, een journalist die bekend staat om zijn activiteiten voor het milieu in China. In 2006 stichtte Ma Jun een niet-gouvernementele organisatie, het Institute of Public and Environmental Affairs (IPE).
Innoverend
Het doel was om gegevens over vervuiling te verzamelen en te analyseren. De resultaten hiervan worden door de medewerkers van IPE in begrijpelijke taal gepresenteerd. Het publiek kan ze gratis raadplegen. Ma Jun en zijn ngo nemen deel aan de huidige trend om te innoveren. De regering ziet innovatie als een belangrijk middel om in de economie en de maatschappij noodzakelijke hervormingen door te voeren. Met een app die door het IPE is ontwikkeld zijn de burgers bijvoorbeeld in staat zelf de luchtkwaliteit te controleren. Aangebrachte feiten over vervuiling kunnen een lokale milieu-inspectie helpen. De data laten ook zien of ondernemers de milieuregelingen en – wetten naleven en of toezichthouders hun werk doen.
Sociaal
Ma Jun werkt intussen mee aan een hele reeks van ngo’s rond het milieu. Zij verspreiden via alle mogelijke media informatie. Zij steunen activisten met juridische en technische middelen. In het begin kreeg het Institute of Public and Environmental Affairs tegenwerking van bepaalde ondernemers en ambtenaren. Die zagen in het werk van het instituut een bedreiging voor hun winsten of hun machtspositie. Ook moesten mensen zoals Ma Jun opboksen tegen onverschilligheid of zelfs vijandigheid. Tegenwoordig is hij in China en daarbuiten een gerespecteerd deskundige, vanwege zijn sociaal positieve functie. In 2012 was hij als een van de ‘national champions’ aanwezig op het World Economic Forum in Tianjin (zie foto).
Motivatie
Hij heeft duidelijk kunnen maken dat hij het welzijn van de bevolking vooropstelt. Dat is het ook wat de bestuurders van de communistische partij en vele overheidsambtenaren motiveert. Zie bijvoorbeeld hoofdstuk 9 van het Rapport van Xi Jinping voor het 19e Partijcongres. Het Rapport van de Prins Claus Prijzen Commissie 2017 zegt dan ook: ‘Ma Jun voert constructieve gesprekken met alle belanghebbenden, waarin hij kiest voor samenwerking in plaats van de aanval. Hij … verzamelt steun voor positieve maatregelen van de overheid en milieuambtenaren’. En verder ‘Ma Jun wordt gelauwerd omdat hij al meer dan twintig jaar met passie, moed en vastberadenheid de burgers in China informeert en mobiliseert om vervuiling tegen te gaan ten gunste van een betere samenleving’.
Waakzaamheid
Ma Jun beseft, alweer net zoals de Chinese regering, dat we niet te vroeg moeten juichen. De bevolking moet er over waken dat overheden hun beloften houden. China zal noodgedwongen nog een tijd gedeeltelijk afhankelijk blijven van fossiele brandstoffen als steenkool, olie, gas. Dit ondanks de gigantische, zichtbare en toegejuichte inspanningen voor wind- en zonne-energie. Nu de VS het akkoord van Parijs laten vallen zullen landen als China en India het moeilijker krijgen om de strijd tegen de klimaatverandering te voeren. Ma hoopt dat India de beste praktijken zal overnemen van China, dat in 2013 echt de strijd tegen de vervuiling aanbond. In India is het publiek nog niet bewust of bezorgd genoeg, volgens hem, en dat komt door het gebrek aan informatie van de burgers. Ma besluit: ‘als er iets is dat India kan leren van China, is het de noodzaak om de bewustwording van de bevolking te verhogen’.
Het Parool, Trouw, princeclausfund.org, Xinhua, Global Times
