Onze media berichten regelmatig over sociale en economische veranderingen in China. De meerderheid interpreteert die veranderingen negatief en meldt dat de Chinese economie er slecht aan toe is. De beste manier om een totaalbeeld te krijgen is te luisteren naar wat de Chinezen zelf zeggen. Een in Shanghai gevestigde vlogger, geïntroduceerd als afgestudeerd aan de Qinghua Universiteit, somde onlangs de 10 meest prominente veranderingen in Shanghai op.
Screenshot van WeChat vlog (disclaimer)
1
Werknemers brengen hun eigen voedsel mee naar het werk.
Jonge werknemers trokken vroeger massaal naar restaurants in de buurt van hun werkplek om samen te lunchen. Tegenwoordig nemen steeds meer mensen hun eigen voedsel mee van thuis.
Een vriendin vertelt dat een Japans restaurant op de begane grond van haar kantoorgebouw moest sluiten vanwege de dalende verkoop van hun lunches van 40 – 50 RMB per stuk. Nu neemt ze haar eigen maaltijd mee en warmt het op in de magnetron die door haar werkgever ter beschikking wordt gesteld.
2
Bijna niemand heeft het meer over het veranderen van werk.
Vroeger wisselden vrienden in chatgroepen informatie uit over het verhogen van je salaris door van werkgever te veranderen. Nu posten steeds meer vrienden uitspraken als: ‘Neem geen contact met me op voor activiteiten. Ik moet overwerken om mijn baan veilig te stellen’.
3
Tweedehandshuizen zijn moeilijk te verkopen.
Alleen al deze maand is het aantal tweedehandshuizen dat in Shanghai van eigenaar wisselde met 9% gedaald.
4
Veel winkelcentra in het centrum van de stad moeten sluiten.
Een goed voorbeeld is de Pacific Department Store in Xujiahui, het belangrijkste zakendistrict van Shanghai.
5
Kantoorgebouwen verhuren gratis ruimte.
Veel vrienden vertellen me dat, zolang je de beheerskosten betaalt, je de huur van kantoorruimte kunt vergeten. Dit is niet alleen het geval in Shanghai; soortgelijke situaties worden ook uit Beijing gemeld.
6
Taxi’s zijn makkelijk op te roepen.
Ook tijdens de spits heb je verschillende opties om uit te kiezen, van goedkopere tot zeer luxe-auto’s.
7
Online bestelde maaltijden worden zeer snel geleverd.
Dit kan te wijten zijn aan een te groot aantal bezorgers, of aan een afname van het aantal online bestelde maaltijden.
8
Het dagelijkse aantal telefoontjes met aanbiedingen van leningen is toegenomen.
Vorig jaar waren het er slechts 1 tot 2 per dag, nu 8 à 9.
9
Minder mensen praten over buitenlandse vakanties.
In plaats daarvan discussiëren steeds meer mensen over het wel of niet verkopen van hun huis.
10
Er zijn in de straten van Shanghai minder buitenlanders te zien.
Ooit waren het er ongeveer een miljoen; nu zie je er nog maar een paar, geconcentreerd op de Bund en in enkele winkelstraten. Daar zijn twee redenen voor. De eerste is het verplichte thuiswerken tijdens de pandemie dat veel expats afgeschrikt heeft. Ten tweede hebben veel buitenlandse bedrijven China verlaten en daarmee zijn ook hun werknemers vertrokken.
Opmerkingen
De eerste twee veranderingen houden verband met de toenemende werkloosheid onder jonge Chinezen. Banen zijn niet meer overvloedig beschikbaar. Vroeger gaven jonge werknemers bijna hun hele maandsalaris uit, omdat ze zeker wisten dat er de volgende maand steeds een bron van inkomsten zou zijn. Nu zijn ze begonnen te leren om elke maand wat geld te sparen, net als hun leeftijdsgenoten in andere landen. In feite heeft verandering 7 ook betrekking op de werkgelegenheidssituatie. Als je tijdelijk geen baan hebt, kan je altijd wat geld verdienen als bezorger.
Verandering 4 is een spin-off van de verslechterde werksituatie. Winkelen in winkelcentra, op zoek naar merkkleding en accessoires om met je rijkdom te pronken vindt nog steeds plaats, maar neemt zichtbaar af. De genoemde Pacific Department Store is inderdaad een goed voorbeeld. Toen het in 1993 werd geopend, was het een teken van economische vooruitgang. Veel Chinese internetters betreurden de sluiting in 2023 en wisselden herinneringen uit aan het winkelen daar of aan het genot van een ijsje op de bovenste verdieping.
Wijzigingen 3 en 9 hebben betrekking op huisvesting. Westerse media gebruiken de vastgoedsector graag als de belangrijkste reden dat de Chinese economie er zo slecht aan toe is. Om de situatie echt te begrijpen, moet je weten dat veel inwoners van steden als Shanghai of Beijing twee of meer huizen bezitten. De achtergrond van deze situatie is te ingewikkeld om hier uiteen te zetten. Wat belangrijk is om te weten, is dat men in deze context moet spreken van het verkopen van EEN huis in plaats van het verkopen van HET huis. Het verkopen van één van je huizen is het inruilen van het huis voor geld dat kan worden besteed aan vakanties, nieuwe meubels, de opleiding van je kind, enz.
Wijziging 5 heeft ook betrekking op onroerend goed, maar dan voor commercieel gebruik. Overmatige kantoorruimte is een fenomeen dat we in veel landen zien. Wanneer de vraag naar kantoorruimte tijdelijk afneemt, verlagen de eigenaren de huur liever niet en wachten zij tot de situatie verbetert. Daarom zijn ze nu al blij als de huurders de beheerskosten op tijd betalen.
Ik geloof dat zelfs verandering 8 verband houdt met onroerend goed. Hoewel de vlogger het niet met zoveel woorden zegt, ben ik er zeker van dat de aangeboden ‘leningen’ hypotheken zijn. Een belangrijk sociaal onderscheid in de huidige Chinese samenleving is dat tussen mensen die twee of meer huizen bezitten en degenen die dat niet hebben. Veel ouders die twee huizen bezitten, helpen hun (enige) kinderen bij het kopen van hun eerste huis door er een te verkopen, of een van hun huizen op naam van hun kind te zetten. Jongeren die niet over dergelijke middelen beschikken, moeten een lening aanvragen om een huis te kopen.
Tenslotte zijn er de buitenlanders, of beter gezegd, het verdwijnen ervan. De aanpak van de pandemie heeft inderdaad een groot aantal van hen afgeschrikt. Mijn eigen zeer recente observaties wijzen echter aan dat er nieuwe expats beginnen te komen. China is aantrekkelijk, of beter gezegd intrigerend, genoeg om buitenlandse investeerders te stimuleren er zich te vestigen. Sterker nog, de grote schoonmaak onder de expats kan je ook positief opvatten. Expats hebben namelijk niet langer automatisch een hogere status in de huidige Chinese samenleving. Elke economie heeft internationale inbreng nodig om te groeien, maar China heeft nu nood aan buitenlanders die met echte expertise kunnen bijdragen aan de economie. Er is geen plaats meer voor avonturiers.
Bron: WeChat en eigen observaties van de auteur
