Macao viert 25 jaar terugkeer naar China. President Xi kwam speciaal op bezoek. Hoe staat Macao er voor 25 jaar na het einde van de Portugese kolonisatie?
Om het belang van Macao te onderstrepen nam president Xi Jinping deze woensdag deel aan de feestelijkheden voor de 25ste verjaardag. Donderdag trok hij naar de Guangdong-Macao In-Depth Cooperation Zone in Hengqin waar hij inwoners van Macao ontmoette die er zaken doen.
Een lange geschiedenis en een vlotte teruggave
Macao was sinds de 16de eeuw een Portugese kolonie. Het is slechts 33 km² groot en heeft vandaag 700.000 inwoners. In 1999 waren het er 350.000, waarvan een minderheid Portugeestalig. Op het einde van de kolonisatie stond het land vooral bekend als gokparadijs.
Aangezien China voorrang gaf aan een vlotte terugkeer naar China van de grotere en belangrijkere Britse kolonie Hongkong in 1997 werd met de Portugese regering in 1988 overeengekomen om Macao in 1999 te laten aansluiten. Aangezien Portugal na de Anjerrevolutie in 1975 zijn imperiale ambities had opgegeven was er, in tegenstelling tot het Britse koloniaal bestuur van Hongkong, een goede relatie tussen het Portugese koloniaal bestuur van Macao en de regering in Beijing.
Sindsdien valt Macao onder hetzelfde administratieve systeem als Hongkong: ‘één land, twee systemen’ gedurende een overgangsperiode van 50 jaar tot 2049. De Macao Special Administrative Region (SAR) maakt deel uit van de Chinese Volksrepubliek, maar heeft zijn eigen wetten, eigen bestuur en eigen munt behouden. Het Portugees is er nog steeds erkend als officiële taal, naast het Chinees. Tussen Macao en het vasteland vinden er nog steeds grenscontroles plaats.
Snelle vooruitgang
De Chinese pers legt ter gelegenheid van de 25ste verjaardag de nadruk op de vooruitgang op politiek en economisch vlak, op de verbetering van de levensomstandigheden, de regionale integratie en de internationale uitstraling van Macao.
Op politiek vlak verloopt de samenwerking tussen het plaatselijk gezag en de regering in Beijing vlot. In tegenstelling tot Hongkong bestaan er in Macao geen separatistische bewegingen of groepen die elke samenwerking met het gezag in Beijing afwijzen.
Die vlotte samenwerking heeft de regio en haar bevolking economische voordelen opgeleverd. De voorbije 25 jaar heeft Macao de snelste groei ooit meegemaakt.
In 1999 stond Macao qua bbp per inwoner op de 40ste plaats in de wereld, een stuk lager dan de ‘vier Aziatische tijgers’ Hongkong, Singapore, Zuid-Korea en Taiwan. Vandaag staat het zevende, bijna gelijk met Singapore en de VS, en een stuk boven Hongkong en Taiwan. Het bezit een eigen deviezenreserve van 29 miljard euro. Bovendien heeft het een van de hoogste levensverwachtingen en een van de beste welzijnssystemen.
Het mediaan maandinkomen is toegenomen van 615 doller per maand in 1999 tot 2.200 doller in 2023. Door de zeer snelle groei van de economie heeft de overheid van Macao voldoende geld om een van de beste welzijnssystemen te onderhouden. Alle personen ouder dan 65 genieten van gratis medische verzorging. Onderwijs is sinds 2007 gratis vanaf de kleuterschool tot en met het volledige middelbaar, en voor het hoger onderwijs zijn er beurzen. Het Wealth Partaking Scheme deelt sinds 2008 aan iedere bewoner een jaarlijkse premie uit. Voor 2024 bedroeg deze 1.250 euro per vaste inwoner en de helft daarvan voor tijdelijke inwoners. De werkloosheidsgraad ligt al meer dan 20 jaar lager dan 2%.
Liever minder afhankelijk van goksector
In 2003 heeft men Macao opengesteld voor individuele Chinese bezoekers; tot dan toe kregen alleen groepen toestemming om de grens over te steken. Deze maatregel kwam een jaar nadat Macao besliste zijn gokindustrie toegankelijk te stellen voor Chinezen van het vasteland en andere buitenlanders.
Van 2003 tot 2019 steeg het aantal toeristen van 11,9 miljoen naar 39,4 miljoen. Het aantal onder hen dat van het vasteland kwam steeg van 48,3% naar 70,9%.
De gokindustrie fungeerde als belangrijkste motor van de zeer snelle groei en heeft veel banen gecreëerd. Vóór Covid-19 piekte ze op 60% van het bbp. Dit bracht de overheid in 2019 liefst 12,5 miljard euro belastingen op. De speelfaciliteiten zijn vandaag geconcentreerd in Cotai, een wijk op een lap land die op de zee gewonnen is.
Maar tegelijk beperkt de afhankelijkheid van één sector de economische weerbaarheid en de capaciieit om crisissen te weerstaan. In november 2023 lanceerde men een plan, dat voorziet in diversificatie om tegen 2028 de niet-gokindustrie voor 60% van de toegevoegde waarde te doen instaan. Dat zal de gokindustrie minder dominant maken dan tijdens de koloniale periode.
De financiële sector zorgde in 2023 voor 16% van de toegevoegde waarde, en vormt zo de tweede belangrijkste economische sector.
Het plan voor economische diversificatie wil sectoren ondersteunen zoals de gezondheidsindustrie, financiële diensten, hoogtechnologische sectoren, toerisme, evenementen zoals bijeenkomsten en tentoonstellingen, handel, culturele activiteiten en sport.
De sinds deze week aangetreden regeringsleider, Sam Hou-fai, wil van economische variabiliteit een speerpunt van zijn beleid maken. Verder zal hij focussen op een betere levensstandaard, meer integratie met het vasteland en sterkere samenwerking met de Portugeessprekende landen.
Voordelige integratie met het vasteland
Het ‘Mainland and Macao Closer Economic Partnership Arrangement’ (CEPA), dat in 2003 afgesloten werd gaf zakenlui uit Macao een preferentiële toegang tot de Chinese markt en vergemakkelijkte grensoverschrijdende investeringen. Dit akkoord is sindsdien een tiental keren uitgebreid.
Macao, dat naast een schiereiland uit twee eilanden bestond, heeft in 2015 van de Volksrepubliek 80 km² zeeoppervlakte verkregen die intussen deels ingepolderd is.
Sinds 2018 ligt er een 55 kilometer lange brug over de Parelrivier. Deze verbindt Hongkong, de Speciale Economische zone Zhuhai en Macao. Sinds december 2022 mogen privévoertuigen van Macao via deze brug naar Hongkong en verder naar Guangdong rijden zonder vergunning.
Sinds mei 2024 zijn er bijkomende maatregelen om bezoekers van het vasteland gemakkelijker naar Macao te laten reizen voor zaken, tentoonstellingen, medische behandelingen of kunstprojecten. Verder kunnen sinds juli ook niet-Chinese inwoners van Macao een speciale vergunning krijgen om vlot naar het vasteland te gaan. En sinds november kunnen inwoners van Zhuhai een permissie krijgen voor een wekelijkse trip naar Macao.
Elke dag passeren er 320.000 personen door de grenscontrole tussen Zhuhai en Macao.
Macao is uitgegroeid tot een toeristische trekpleister met attractieve hotels, interessante monumenten en een gevarieerde keuken. Door zijn geschiedenis is het ook een ontmoetingspunt van westerse en oosterse culturen. Het historische centrum van Macao met zijn interactie van Latijnse en Chinese invloeden is door Unesco erkend als cultureel werelderfgoed.
De voorbije 25 jaar heeft de overheid actief de uitwisseling tussen experts in wetenschappen, technologie, onderwijs, gezondheidszorg en cultuur aangemoedigd. De Chinese markt is geopend voor Macao, waardoor de economie er een aanzienlijke boost kreeg.
Speciale zone voor samenwerking
Op het eiland Hengqin, dat een deel is van Zhuhain, heeft men in 2021 de ‘Guangdong-Macao in-depth cooperation zone’ opgericht. Dit vormt een soort vrijhandelszone tussen het vasteland en Macao. Ze is 106 km² groot, waardoor het economisch bereik van Macao nu de facto 225 km² beslaat. Tegelijk wordt een gezamenlijk managementsysteem uitgetest tussen Macao en de provincie Guangdong (waar Hengqin deel van uitmaakt).
In december 2023 stelde men voor de zone een lange-termijnplan voor 10-15 jaar op. Ze moet een hoofdrol spelen in de diversificatie van de economie van Macao. Men mikt vooral op gesofistikeerd maakwerk, traditionele Chinese geneeskunde en moderne financiële diensten.
Sinds 2024 kunnen de meeste producten taksvrij van Macao naar Hengqin gevoerd worden. De zone heeft een gunstig belastingregime. Halfweg 2024 waren er al 17.000 bedrijven in nieuwe sectoren gevestigd; ze droegen 47% bij tot het bruto regionaal product van de zone. Er is ook een 20 hectare grote woonzone, speciaal uitgerust om inwoners van Macao aan te trekken. In december is de snelle tramlijn tussen Macao en Hengqin opgestart. Inwoners van Hengqin kunnen een visum voor veelvuldige trips naar Macao bekomen.
Er is weinig discussie mogelijk over het feit dat de terugkeer van Macao naar China en de toenemende samenwerking met het vasteland een gunstige zaak voor de inwoners was en is. Stof tot nadenken voor wie samenwerking tussen Hongkong en het vasteland wil dwarsbomen?
Bronnen: People’s Daily, Xinhua, China Daily, Wereldbank
