China en de 10 leden van de Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) hebben gezamenlijke marine-oefeningen gepland in de Zuid-Chinese Zee. De manoeuvre zal in oktober van dit jaar plaatsvinden.
Het Chinese ministerie van Defensie maakte dat eind juni bekend. Wang Yi, de minister van Buitenlandse Zaken heeft het nieuws vorige week, tijdens zijn bezoek aan Singapore, bevestigd.
Vertrouwen
De legers van de deelnemende land zullen informatie uitwisselen en hun samenwerking verbeteren. Het doel van de dril is ook de verhoging van het wederzijds vertrouwen. De overheden van de ASEAN-landen en China werken op dit moment de details uit. Alan Peter Cayetano, minister van Buitenlandse Zaken van de Filipijnen, heeft dinsdag gezegd dat het plan erg belangrijk is voor de regio. ‘Het is van groot belang om ongelukken te voorkomen en om de gesprekken en de betrekkingen tussen de legers vlotter te laten verlopen’.
Chinees voorstel aanvaard
Defensiemachten van Brunei, Cambodia, Indonesië, Laos, Maleisië, Myanmar, de Filipijnen, Singapore, Thailand en Vietnam zullen dus samen met Chinese collega’s in de Zuid-Chinese Zee oefenen. In 2017 deden ze dat al voor reddingsoperaties (zie video). Sinds 2015 stelt China geregeld dit soort manoeuvres voor. De motivering is om in de betwiste regio te leren samen geschillen aan te pakken en risico’s te beheersen. Het akkoord hierover komt China goed uit. Beijing probeert immers de landen in de regio ervan te overtuigen dat het met reddingsschepen en andere geavanceerde marinevaartuigen, met drijvende laboratoria, vuurtorens en weerstations de passerende vracht- en passagiersschepen wil bijstaan.
Wending
Jarenlang hebben China en de ASEAN meningsverschillen over de Zuid-Chinese Zee in goed overleg opgelost of omzeild. Na de pivot to Asia (wending naar Azië) van de regering Obama stuurde de VS erop aan om een aantal landen in de regio op te hitsen tegen China. Het werd voorgesteld alsof China zijn macht in zee steeds verder wil uitbreiden en een gevaar vormt voor buurlanden en economische vaarroutes. De VS zei te willen bemiddelen, maar het was duidelijk dat er eenzijdig op één land werd gemikt. De landen rond de Zuid-Chinese Zee zitten geklemd tussen enerzijds de campagne van de VS, met steun van internationale media, en anderzijds de aantrekkelijke handels- en investeringskansen die China hen kan bieden.
Momentum
Washington scoorde met de wrijvingen tussen Vietnam en China, met de gang van de Filipijnen naar het Arbitragehof in Den Haag. Frankrijk en Groot-Brittannië toonden zich bereid om deel te nemen aan de kanonneerbootpolitiek van de zogenaamde operaties voor vrije doorvaart van het Pentagon. Toch is er nu misschien een ommekeer bezig. De landen in de regio zelf lijken economische samenwerking, vreedzame bemiddeling en onderling vertrouwen te verkiezen boven inmenging van buitenaf. China en de ASEAN-landen zijn het na vele jaren eindelijk eens geworden over een ontwerptekst voor een Gedragscode in de Zuid-Chinese Zee. Verder hebben de ASEAN Plus Three, d.w.z. de 10 leden van de ASEAN plus China, Japan en Zuid-Korea, afgesproken om de onderhandelingen te stimuleren voor RCEP. Dat Regional Comprehensive Economic Partnership is een voorgesteld handelsverdrag tussen ASEAN Plus Three, Australië, India en Nieuw Zeeland. De marine-oefeningen van ASEAN plus China zijn een element in het momentum naar een vreedzame Zuid-Chinese Zee.
Bronnen: Xinhua, BBC, The Diplomat, eng.mod.gov.cn (website Chinese leger), Global Times, Wikipedia, MO*
