In memoriam Henri Lederhandler

Op 24 december is Henri Lederhandler op 80-jarige leeftijd overleden. Hij was een belangrijke pionier van de economische betrekkingen tussen China en België en bleef tot het laatst actief.

Lederhandler wordt in 1933 in de Brusselse Marollen geboren uit Joodse ouders. Zijn vader is weerstander en komt om. Henri overleeft door als kind in 1943 onder te duiken. Na de oorlog wordt hij leerjongen lederbewerker. Via de Union sportive de la jeunesse juive neemt hij in 1947 deel aan een jongerenfestival voor de vrede in Praag. In 1950 wordt hij lid van de Communistische Partij van België. Na zijn legerdienst kan hij in 1953 aan de slag in de communistische boekhandel Le monde entier. Hij toont veel internationale belangstelling en neemt deel aan jongerendelegaties op festivals in Berlijn en Boedapest.

Ontmoeting met de Chinezen

De Chinese communisten leert hij kennen op een congres in Sofia en 1954. Hij wordt gevraagd een Belgische pluralistische delegatie samen te stellen voor een bezoek van zes weken aan het door het Westen niet erkende China in 1955. Onder meer student Pierre Rijckmans – later bekend als Simon Leys- maakt er deel van uit. Het is voor Lederhandler het eerste van een zeer lange reeks bezoeken aan China. In dezelfde periode trekken de Chinezen nog andere delegaties aan, van zakenlieden, politici enz. Dat leidt in 1957 met de steun van Camille Huysmans tot de oprichting van de Vereniging België-China, waarvan Lederhandler stichtend lid wordt. Via zijn echtgenote geraakt hij ook vertrouwd met de handel tussen het Westen en het socialistische Oost-Europa; zij werkt voor Tracosa, een door de Communistische Partij opgerichte firma die zich specialiseert in de promotie daarvan. Wanneer de spanningen tussen Moskou en Beijing begin jaren 60 oplopen en in 1962 culmineren naar aanleiding van de Chinees-Indische oorlog, pleit Lederhandler voor begrip voor het Chinese standpunt. Dat zorgt voor spanningen met de pro-Russische Communistische Partij van België en uiteindelijk tot ontslag uit de boekhandel.

Engagement voor Belgisch-Chinese betrekkingen

Zijn leven valt in een definitieve plooi wanneer hij op vraag van de Chinezen in 1963 Sodexim opricht, een firma die de handel tussen het toen diplomatiek en economisch geboycotte China en België/ Europa gaat bevorderen en een quasimonopolie krijgt van de Chinezen. De eerste transactie betreft een levering van chemische producten van Solvay. Solvay zal tot in de jaren 90 met Sodexim verder werken. Ook voor andere grote namen zoals Agfa-Gevaert, Bekaert, Cockerill enz. opent Sodexim de poort naar China. Lederhandler bezoekt China elk jaar minstens twee keer, ter gelegenheid van de halfjaarlijkse handelsbeurs van Kanton.
Sindsdien is Lederhandler betrokken bij alle belangrijke fases van de Belgisch-Chinese relaties. Binnen de Vereniging België-China vervult hij een stuwende rol in de Economische Commissie (de voorloper van een kamer van koophandel). Zolang er geen officiële betrekkingen bestaan tussen beide landen is de Commissie de enige weg voor Belgische zakenlieden om in China te geraken. De eerste commerciële delegatie met 27 bedrijven vertrekt in 1964. In 1966 volgt een Belgische industriële tentoonstelling in Beijing. Er volgen om het paar jaar nog missies totdat België eindelijk besluit China diplomatiek te erkennen, in 1971. Dan komen de dingen in een stroomversnelling.
Zhou En-lai lanceert de ‘vier moderniseringen’ en Sodexim realiseert in de jaren 70 haar grootste project: de bouw van een elektriciteitscentrale door het toen nog Belgische ACEC in het China van Mao. Na de volledige opening van China in 1978 nemen de zaken snel uitbreiding. Een bekend huzarenstukje uit die jaren is de invoer van Chinese steenkool door de firma Maes in Lokeren. Er komen echter ook kapers op de kust. De Economische Commissie krijgt gedurende enkele jaren concurrentie van een Belgisch-Chinese kamer van koophandel, tot beiden einde jaren 80 fusioneren in de Belgisch Chinese Economische en Handelsraad (BCECC in het Engels). Henri Lederhandler wordt en blijft tot zijn dood ondervoorzitter en stuwende kracht. Ook Sodexim verliest zijn quasimonopolie naargelang China meer en meer marktprincipes invoert. Toch doet de firma nog steeds succesvol zaken met China en blijft Lederhandler er tot het einde actief.

Een echte vriend van China

Lederhandler ontmoet in zijn lange carrière Mao Zedong, Zhou En-lai en vele andere Chinese topleiders persoonlijk. De huidige premier Li Keqiang kwam op privébezoek bij zijn oude vriend thuis in Wemmel in mei 2012.
Henri Lederhandler is ook lid van het Centre communautaire laïc juif. Hij ijverde voor het opstarten van officiële relaties tussen China en Israël.
Lederhandler brengt in zijn autobiografie van 2013 ook een kritische terugblik op de periode van de culturele revolutie. Zijn visie op het huidige socialisme op zijn Chinees is daarentegen positief en hij verdedigde die overal waar hij kon. Met zijn overlijden verliest China in België een invloedrijke, langdurige en consequente vriend.
Bron: ‘Henri Lederhandler, un parcours improbable’, autobiografie opgetekend door Serge Pairoux, Editions Luc Pire (www.lucpire.be), 2013