Het ministerie van openbare veiligheid heeft dit jaar een speciale campagne gelanceerd om eens en voor altijd de handel in vrouwen en kinderen uit te roeien. Enerzijds worden criminelen actiever opgespoord en strenger gestraft, anderzijds gaat men extra inspanningen doen om vrouwen en kinderen die slachtoffers zijn van oude gevallen van mensenhandel alsnog te helpen.
Een en ander is in een stroomversnelling gekomen door de verontwaardiging bij het publiek bij de ontdekking van een geketende vrouw, een verkochte bruid en moeder van acht kinderen in een plattelandsarrondissement in Xuzhou.
Het aangekondigde aanpakken van oude gevallen toont de beslistheid van de regering om complexe zaken op te lossen. Het bestrijden van mensenhandel is moeilijk zolang er kopers zijn die erin slagen vrijuit te gaan en soms door lokale verantwoordelijken gedekt worden.
Verkopen van arme vrouwen en kinderen gaat terug op de Chinese traditie. Ook in de tijd van de volkscommunes slaagde men er niet in mensenhandel tussen arme en rijkere provincies volledig uit te roeien. De mensenhandel piekte na het begin van de hervormingen, in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Het tijdschrift Caixin vermeldt studies die schatten dat tussen 1968 en 2008 meer dan een miljoen vrouwen en kinderen vanuit afgelegen regio’s in het binnenland verhandeld werden in de rijkere kustprovincies. Het gaat om armere regio’s, dikwijls met een bevolking van minderheden, zoals de provincies Yunnan, Guizhou of Sichuan.
Weinig nieuwe gevallen, veel oudere nog aan te pakken
De overheid heeft al veel gedaan om mensenhandel tegen te gaan. Sinds 2007 zijn er drie actieplannen gelanceerd. Er zijn structuren maatregelen genomen om deze misdaden te bestrijden. Tussen 2013 en 2021 daalde het aantal gevallen van mensenhandel met 88,3%. Het aantal nieuwe gevallen is gedaald tot minder dan 20 per jaar. Maar het aantal onopgeloste oude cases ligt nog zeer hoog.
Het onderzoek naar en de bevrijding van vroeger ontvoerde vrouwen en kinderen is nu het meest dringend. Bij ontvoerde vrouwen vormen zwakbegaafden of geesteszieken een extra kwetsbare groep. Hoe langer geleden de ontvoering gebeurde, hoe moeilijker om de slachtoffers nog correct te helpen. Veel ontvoerde vrouwen hebben intussen een gezin en leven schijnbaar normaal. Sommige ontvoerde kinderen zijn intussen volwassen en hebben al een eigen gezin. Dat alles maakt het behandelen van die zaken extra ingewikkeld, met een mengsel van legale en emotionele aspecten. Men volgt daarbij twee principes. Ten eerste het respect voor de wil van de ontvoerde vrouw. Wanneer die wil scheiden mag het niet meer mogelijk zijn dat haar aanvraag verworpen wordt. Het tweede principe is het actief zoeken en bestraffen van de criminelen, verkopers én kopers, ook van oudere cases.
Vraag- en aanbodzijde aanpakken
Een structurele oplossing voor de ‘aanbodzijde’ is het verhogen van het levensniveau in de armere gebieden. Dat alleen kan verhinderen dat vrouwen zich laten verleiden met valse beloften om elders een beter leven te kunnen opbouwen. Een hoger levensniveau verleidt ook minder mensen om rijkdom te zoeken in mensenhandel en verhoogt de afwijzing door het publiek.. De praktijk bewijst dat er minder mensenhandel is wanneer het levensniveau stijgt in een regio.
Het bestaan van een vraagmarkt maakt bestrijding van mensenhandel moeilijk. In het geval van de geketende vrouw traden lokale ambtenaren lange tijd niet op. Er moet dus meer aan preventie, opsporing en bevrijding van de slachtoffers gewerkt worden. Belangrijk is de kopers even streng te straffen als de verkopers. Onder de huidige wet kan wie een ontvoerde vrouw of kind koopt maximum drie jaar gevangenisstraf krijgen. Alleen als daar vrijheidsberoving of geweldpleging bij komt kan de straf hoger, maar deze feiten zijn moeilijker sluitend te bewijzen. Wie een ontvoerd kind of vrouw koopt maar ze goed behandelT of achteraf terug vrij laat ?krijgt een lichtere straf. Kopers komen er zo dikwijls goedkoop vanaf. Dergelijke regels zijn niet meer van deze tijd. Op de pas geëindigde jaarlijkse zitting van het nationale parlement hebben talrijke afgevaardigden gevraagd de wet aan te passen om kopers strenger te kunnen straffen.
Een ander netelig probleem aan de vraagzijde is de bescherming van kopers door lokale ambtenaren. Die sympathiseren eigenlijk met iemand die een bruid of een kind koopt. Om te beletten dat de kopers in de problemen komen zorgen ze ervoor dat de zaak niet aan het licht komt en dat slachtoffers er geen ruchtbaarheid kunnen aan geven. Actieve samenwerking komt nog maar weinig voor, maar hier en daar wordt wel een oogje toegeknepen. Daarom voorziet het nieuwe plan dat bij de evaluatie van ambtenaren rekening wordt gehouden met hun acties om mensenhandel te bestrijden. De strafwet voorziet overigens expliciet dat ambtenaren die ontvoerde of verhandelde vrouwen of kinderen niet helpen redden een misdaad begaan. Maar de concrete toepassing van de wet verloopt moeizaam.
Regionale aanpak
Mensenhandel vertoont duidelijke regionale patronen. Zo is de stad Xuzhou niet alleen een belangrijke bestemming voor ontvoerde personen, maar tegelijk een belangrijk transitpunt. Voor een dergelijke regio zullen specifieke doelgerichte maatregelen uitgevaardigd worden.
Minstens zestien steden of regio’s in vijf provincies in het binnenland en de kustprovincie Fujian hebben intussen premies uitgeloofd voor tips over handel in vrouwen of kinderen. De hoogste premie is 20.000 yuan (3.000 euro) in een arrondissement in de provincie Shanxi, voor tips die leiden tot het ontmantelen van bendes die zich schuldig maken aan ontvoeringen. In een aantal van die regio’s is men begonnen met het gratis verzamelen van DNA van families van ontvoerde personen of van personen waarvan men denkt dat ze slachtoffer van een ontvoering zijn. Het aanleggen van DNA-databanken om oude gevallen van mensenhandel op te lossen staat ook in het nationale actieplan.
Bron: Caixin
