Een ambitieus milieuplan om de lucht in Noord-China te zuiveren en de uitstoot van broeikasgas te verminderen, botst op een gebrekkige planning. Het wordt deze winter voor sommigen nog kiezen tussen verwarmen met vuile steenkool of in de kou zitten bij gebrek aan aardgas.
In 2013 begon een ambitieus vier jaren milieuplan om in 28 steden van Noord-China 3 miljoen gezinnen te laten overschakelen van steenkool van lage kwaliteit op aardgas. Dit paste in de strijd tegen het fijnstof in Beijing, Tianjin en de provincie Hebei: het fijnstof moest met 25% omlaag vergeleken met 2012. Tegelijk daalt de uitstoot van broeikasgas aanzienlijk. Ter vergelijking, de stad Londen deed er na de dodelijke smog van 1952 dertien jaar over om steenkool te elimineren op de helft van het grondgebied.
Lokale overheden treuzelen tot het laatst
Helaas hebben niet alle lokale besturen tijdig de nodige gasleidingen en aansluitingen voorzien. Velen hebben tot het laatste ogenblik gewacht in de hoop nog extra subsidies te kunnen krijgen. Nu de vier jaar voorbij zijn, en de luchtvervuiling in Beijing en andere steden verontrustend blijft, dringt de centrale overheid aan op kordate actie.
De bedrijven die de infrastructuur moeten bouwen zijn nu echter overbezet. Sommige besturen hebben de bevolking verplicht hun kolenkachels en -fornuizen te ontmantelen terwijl de infrastructuur voor aardgas nog niet helemaal klaar was. Het blad Caixin maakt melding van 300 gezinnen in een dorp van de stad Zhuozhou in de provincie Hebei, die wekenlang zonder verwarming zaten, terwijl de temperaturen daalden tot -6°. Volgens Caixin zijn er honderden dorpen met problemen. In het partijblad People’s Daily verscheen een foto van een school zonder verwarming, tot grote verontwaardiging van de lezers.
Gebrekkige planning van boven af
Volgens experts is er een probleem met de planning van boven af zonder voldoende kennis van de realiteit aan de basis en zonder voldoende betrokkenheid van de lokale overheden. Als voorbeeld geeft het blad Caixin een aankondiging van de provincie Hebei dat tegen einde oktober maatregelen zouden genomen zijn om 1,8 miljoen gezinnen over te schakelen. In werkelijkheid moesten echter ongeveer 2,5 miljoen mensen overschakelen.
In veel gezinnen stond de nieuwe gaskachel ongebruikt bij gebrek aan gas en werd clandestien gestookt met maïsstengels of steenkool briketten. Het ministerie van leefmilieu heeft vorige week dan officieel toestemming gegeven om weer steenkool te gebruiken waar het niet anders kan.
Gastekort
Een nog groter probleem dan ontbrekende infrastructuur is het tekort aan gas.
Er ontstond het ergste tekort aan aardgas ooit in China door de onvoorziene massale overschakeling op het laatste moment, vooral in Hebei. Door een slechte inschatting van de vraag is er tekort aan aanbod en piekte de prijs. De prijs van LNG geleverd op het vasteland steeg in drie maanden van 6.000 naar 8.000 yuan per ton.
De huidige leveringen van aardgas kunnen slechts 80% van de vraag in Hebei dekken. Daarom geldt sinds eind november de alarmfase oranje. Bedrijven moeten hun gasverbruik beperken. Het tekort in Hebei zet ook de leveringen in de aanliggende steden Beijing en Hebei sterk onder druk.
Begin 2017 werd door het nationale ministerie van Milieu en verschillende provinciale besturen besloten dat steenkool volledig moest verdwijnen uit de noordelijke steden Beijing, Tianjin, en Langfang en Baoding in de provincie Hebei.
Voor de regio Beijing-Tianjin-Hebei werd in totaal 20,5 miljard m³ aardgas voorzien. Hebei kreeg daarvan 5,2 miljard m³, 58% meer dan het vorige jaar. Doch tegen einde november werd duidelijk dat in Hebei het verbruik sneller steeg dan voorzien, door overschakelingen op het laatste moment.
Maatregelen
Een aantal steden, waaronder Beijing, heeft noodmaatregelen genomen. Afgedankte boilers op steenkool zijn terug opgestart. De nationale regering heeft daartoe opdracht gegeven.
Toen eind november het weer kouder werd en het aanbod de vraag niet meer kon volgen heeft de regering al een maximumprijs voor gas opgelegd.
Het gastekort in het noorden heeft intussen ook gevolgen elders. De Nationale Administratie van de Energie heeft de verdeling van gas via het net overgenomen van de staatsbedrijven om de complexe herbestemming van gasstromen te kunnen controleren. De dienst stuurt nu gas uit het zuiden naar het noorden. Volgens de Financial Times hebben chemiebedrijven opdracht gekregen hun productie te verminderen of stop te zetten, om gas te sparen. Zo meldde BASF problemen met de productie van een component van de elastische kunstvezel Spandex in zijn fabriek in Chongqing.
Bronnen: People’s Daily, China Economic Net, Caixin
