‘Minstens 10.000 doden op Tian An Men plein’. De voorbije dagen verscheen het als titel op vooraanstaande Westerse media, van BBC tot AFP. In Nederland nam NOS het als eerste over, in België La Libre Belgique. Het is een mooi voorbeeld van de fabricatie van fake news.
Ook dit was Tiananmen in 1989
Enkele media plaatsen de titel tussen aanhalingstekens. Ze melden ook dat het om een bewering in een Brits archiefstuk ging. Dat wordt echter in de meeste gevallen impliciet als betrouwbaar voorgesteld.
Waarover gaat het? Onlangs is een geheim Brits diplomatiek document vrijgegeven. Het is een memo van Alan Donald, de Britse ambassadeur in Beijing, geschreven de dag na de incidenten. Hij had van een informant, die bevriend was met iemand die een hoge post in de regering had, vernomen dat er minstens 10.000 doden gevallen waren. ’Gepantserde voertuigen reden steeds opnieuw over de lijken tot ze nog maar een cake waren en door bulldozers opgeschept werden’.
Het nieuws verscheen oorspronkelijk in een artikel in de Chinese pers in Hongkong en is dinsdag in het Engels verspreid door Hong Kong Free Press.
Alle media vermelden in de tekst na de titel dat de bron van het nieuws een Brits archiefstuk is. Maar geen enkel medium waarschuwt tegen het trekken van conclusies op basis van één weinig nauwkeurige bron. De Britse ambassadeur had de informatie immers gehoord van iemand die ze gehoord had van iemand die ze gehoord had van …. Erg betrouwbaar! Niemand zegt bovendien dat de informatie manifest niet kan kloppen.
Zelfs westerse eerdere schattingen veel lager
De toch nog toe in het Westen meest aangehaalde dodengetal is ongeveer 2.600. Dat was tot nu toe de hoogste schatting. Alleen Falungong beweerde in 2014 via zijn kanaal NTDTV dat er 10457 slachtoffers vielen. De Amerikaanse journalist Nicholas Kristof schreef twee weken na de feiten: ‘ Sommige vroege schattingen van het aantal dodelijke slachtoffers (ook de Amerikaanse schatting van 3.000) waren gebaseerd op rapporten dat het Chinese Rode Kruis 2.600 lichamen hadden geteld. Maar het Chinese Rode Kruis ontkent dat ze dit zouden gezegd hebben. Het getal schijnt afkomstig te zijn van geruchten dat er 2.600 doden en vermisten waren. ‘ Kristof kreeg later de Pulitzer prijs voor zijn verslaggeving van de gebeurtenissen.
Op 5 juni in de morgen verklaarden studenten dat er ‘minstens vijfhonderd’ dodelijke slachtoffers waren. De schatting van 500 tot 2.600 slachtoffers is terug te vinden in een vertrouwelijk telegram van de Amerikaanse ambassade in Beijing, dat sindsdien vrijgegeven is. Het document bevestigt dat de meeste slachtoffers vielen op de Chang An laan en andere straten in de buurt, en niet op het plein. De geruchten dat er meer militairen gedood werden dan burgers noemt het ‘ongerijmd’. Het stelt ook dat het aantal burgerdoden waarschijnlijk minder is dan de 3.000 die in sommige persberichten vermeld waren. Het vindt dat de schatting van het Chinese Rode Kruis van 2.600 doden- burgers en soldaten samen – en 7.000 gewonden ‘niet onredelijk’ lijkt.
Officiële cijfers realistisch
Wat zijn de officiële feiten? Er waren ongeveer 250 dodelijke slachtoffers. Ongeveer één op tien was een soldaat die door manifestanten gedood werd. De gevechten vonden plaats aan barricaden op de grote toegangswegen naar het centrum van Beijing. De 20.000 manifestanten die de nacht op Tian An Men doorbrachten, onderhandelden voor een vreedzame aftocht; op het plein vielen daarom geen slachtoffers.
Klopt die versie? Chinese organisaties zoals ‘Moeders van Tian An Men’ verzamelen tot vandaag informatie over slachtoffers via hun families. Hun aantal gedocumenteerde slachtoffers is coherent met dat van de overheid. Niemand anders heeft sporen van ‘duizenden’ slachtoffers kunnen vinden. Nochtans blijven zelfs informatiebronnen zoals de Nederlandstalige Wikipedia tot vandaag hardnekkig over 1.600 tot 3.000 slachtoffers schrijven en vermelden ze de officiële cijfers niet. Dissidente Chinezen en de weinige journalisten die op het Tian An Men plein aanwezig waren hebben ook de versie van de vreedzame ontruiming bevestigd. Die werd onderhandeld door de Taiwanese popzanger Hou Jian en de latere Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo.Ernstige publicaties in het Westen hebben het daarom niet meer over doden op het plein zelf; in de meer populaire media blijft het beeld terugkomen van door tanks verpletterde tentjes met studenten erin.
Geen enkele van de westerse media die over het Britse document bericht wijst op de tegenstelling tussen de veel lagere Amerikaanse en de Britse schattingen. Geen enkele wijst erop dat zowel het Britse memo als het Amerikaanse telegram gebaseerd zijn op onbetrouwbare geruchten. Duidelijk foutieve informatie komt in de titel terecht en krijgt door het artikel een schijn van geloofwaardigheid.
Het persagentschap AFP maakt het wel erg bont wanneer het Pierre Cabestan, een Franse sinoloog in Hongkong, en rabiaat tegenstander van Beijing , expliciet laat zeggen dat de schatting van de Britten geloofwaardig is. Hij verwijst ook naar het Amerikaanse document om te besluiten ‘Dat zijn twee volledig onafhankelijke bronnen die hetzelfde vertellen’.
Bron: http://supchina.com/2017/12/25/no-10000-not-killed-in-tiananmen-crackdown/
