Misdadige kapitaalvlucht in de schijnwerpers

Een rapport over corrupte topambtenaren die met het geld van de gemeenschap naar het buitenland vertrekken is onder de aandacht gekomen.
Het telt meer dan 60 pagina’s en is van de Volksbank van China. Het ‘centrum voor studie en analyse tegen het witwassen’ van de centrale bank heeft nu een prijs ‘voor excellent financieel onderzoek’  gewonnen van de China Society for Finance and Banking. Het vertrouwelijk rapport was al klaar in 2008 en werd in beperkte kring verspreid. Het was al tot internet doorgedrongen, maar grote publiciteit heeft het pas deze week gekregen, door deze erkenning. De officiële media zijn nog steeds erg terughoudend over de onthutsende en beschamende feiten. Het schandaal van de regeringsgelden die door ambtenaren gestolen worden en dan naar het buitenland gebracht is al langer min of meer bekend. Het bijzondere aan het document is de uitvoerigheid en het concrete van de gegevens die het aanbrengt. De bank steunt zich ook op onderzoek door de Chinese Academy of Social Sciences, CASS.

Van 1995 tot 2008 vertrokken er ongeveer 16.000 tot 18.000 kaderleden uit China met medeneming van miljarden aan overheidsgeld. Het waren regeringsambtenaren, functionarissen van politie en gerecht, bestuurders van overheidsinstellingen en van staatsondernemingen en werknemers van Chinese organisaties in het buitenland. Uiteraard staan er in het document enkel namen van diegenen die gevat en berecht werden, zoals Xu Fangming, Cheng Kejie of Zhang Jian.
Corrupte Chinese topambtenaren gingen met hun geld het liefst naar de VS, waarmee China geen uitleveringsverdrag heeft. De speciale status van Hong Kong gaf hen vaak de beste gelegenheid om juist in de Speciale Administratieve Regio (SAR)het vliegtuig te nemen of een visum aan te vragen naar een land van het Britse Gemenebest. Australië en Nederland waren ook in trek. Als ze geen visum konden bemachtigen voor die landen namen de ambtenaren genoegen met een tijdelijke verblijfplaats in een derdewereldland of in Oost-Europa. Figuren van lagere rang ontkwamen naar de buurlanden Thailand, Myanmar, Maleisië, Mongolië en Rusland.
Alles samen zouden ze tot het jaar 2008 de staat naar schatting 800 miljard yuan, 87 miljard euro, hebben ontstolen, er waren nog geen officieel vastgelegde cijfers. De manieren waarop ze dat aanpakten: geldopname met credit cards, valse handelsovereenkomsten, het overmaken van geld aan familie of aan buitenechtelijke partners en anderen. Sommige van de corrupte beambten investeerden in ondernemingen via belastingparadijzen voor bedrijven,de zogenaamde offshore financial centres (OFC’s), of ze namen steekpenningen aan in het buitenland. De vraag is in hoeverre de regering dit weglekken van staats- dus gemeenschapskapitaal al heeft kunnen stoppen. Beijing werkt ook op dit vlak aan een betere samenwerking met het buitenland. De centrale bank neemt deel aan internationale instellingen tegen het witwassen van geld, zoals de Financial Action Task Force, een intergouvernementele organisatie opgericht door de G7. Financiële en staatsmonopoliebedrijven, de sectoren van transport, bouw en handel zijn het meest kwetsbaar voor dit soort corruptie. De bank heeft erop aangedrongen dat overheden in betrokken sectoren en departementen meer en betere inspecties uitvoeren. Toezichthouders op bankactiviteiten en regeringsdepartementen moeten beter gaan samenwerken. Het exporteren en witwassen van dit geld kan onder andere worden bestreden door de melding van plotse of regelmatige transfers en wisseltransacties van sommen vanaf een bepaald bedrag.
Vanzelfsprekend heeft dit soort zaken het vertrouwen in de CPC en het draagvlak van de partij aan. Er is echter meer: het gaat hier om misdaden gepleegd door personen die in naam communist zijn, maar die in de praktijk hun eigen, door hen beleden, idealen volkomen de grond in boren. De partijleiding is zich daar zeer van bewust en komt vaak op dit probleem terug. In hoeverre de partij de schade kan beperken c.q. herstellen hangt af van het succes van de hardnekkig volgehouden anti-corruptiecampagnes met hun verstrakte regels, ideologische vorming, betere inspecties en bestraffing.   
Shanghai Daily, Wall Street Journal, SCMP,