In het gebied rond de metrohalte Xuanwumen van Beijing bevindt zich een aantal kerken, een katholieke en twee protestantse. Een daarvan, een Anglicaanse, is niet meer in functie als kerk. Het fraai gerestaureerde gebouw is nu in gebruik als boekhandel, maar is nog steeds een plek voor rust en bezinning.
De Mofan Boekhandel; foto van de auteur
Stadsvernieuwing
Lange tijd was stadsvernieuwing een van de belangrijkste aspecten van modernisering en vooruitgang in China. Oude wijken met lage huizen en smalle straatjes (in Beijing hutongs geheten), werden in snel tempo platgegooid om plaats te maken voor flats of kantoren. In de buitenwijken verrees de ene woontoren na de andere, afgewisseld door winkelcentra, stadia, kantoorflats, etc. Op een gegeven moment echter, kregen steeds meer burgers spijt van die rigoreuze afbraak van oude wijken en vooral van de stadsmuur met zijn imposante poorten. Stukken muur en een enkele poort die nog restten werden met zorg gerestaureerd.
Oude wijken
Ook de meeste oude woonwijken die nog niet geruimd zijn staan niet meer op de lijst om gesloopt te worden. Men heeft ze gerenoveerd in de oude stijl en sommige zelfs nog een stuk luxueuzer dan voorheen. Net even benoorden de metrohalte Xuanwumen bevindt zich zo’n wijk. Vanaf de autoweg merk je niets, maar als je de moeite neemt een hutong in te lopen, voel je je een tijdreiziger die 100 jaar terug in het verleden beland is.
Kerk
Aan de andere zijde van die wijk zie je allereerst de toren en het dak van een kerk boven de traditionele huizen van slechts een verdieping uitrijzen. Een inscriptie bij de deur vertelt dat het de oudste Anglicaanse kerk in China is. De naam die boven die ingang prijkt luidt echter: Mofan (Model) Boekhandel. Bij het binnenkomen voel je nog sterk de sfeer van een kerkgebouw. De glas-in-loodramen vallen direct op en het gebouw werd ook derwijze gerestaureerd dat het oude interieur zo veel mogelijk bewaard is gebleven.
Cultuur
Wanneer je verder kijkt naar de indeling van de boeken op de schappen valt direct op dat het een boekhandel met een culturele missie is. De oprichter was zelf dichter, wat verklaart dat er een speciale afgesloten ruimte voor poëzie werd ingericht. Ook besteedt de winkel uitgebreid aandacht aan de geschiedenis van de boekdrukkunst, in China en elders. Er staan een aantal drukpersen en typemachines tentoongesteld, waaronder een van de eerste Remmingtons. Men gebruikt de afgescheiden eerste verdieping van de boekhandel af en toe voor exposities.
Koffie en rust
Het publiek lijkt tamelijk jong en komt daar in de eerste plaats niet om iets te kopen, maar om even een moment van rust te zoeken in die drukke stad waar meer mensen wonen dan in heel België of Nederland. Velen nemen een boek uit de schappen en gaan in een stil hoekje zitten lezen. Anderen bestellen een kop koffie, die men daar niet in wegwerpbekers serveert zoals in Starbucks, maar in fraaie aardewerken kopjes. Ik zag ook een echtpaar met een jong dochtertje op een bank neerstrijken. Toen wij weer opstapten, zaten zij nog volop in stilte (dus heel on-Chinees) te genieten.
Het interieur van de kerk/boekwinkel; foto van de auteur
Tragisch einde
De uitbater, Jiang Xun, een dichter die zijn onderneming al vroeg begon als verzamelaar van boeken, kocht het kerkgebouw in 2014. In 2019 kon hij de boekwinkel openen. Het was de kroon op zijn werk, maar helaas ondervond de onderneming veel negatieve invloed van de coronapandemie. Nog tragischer echter was dat Jiang door deze trots om zijn bedrijf ook zijn tragisch einde vond. Op de ochtend van 16 januari 2022 vond men zijn zielloze lichaam op de vloer van de kerk. Kennelijk was hij de avond ervoor, bij het afwerken van het plafond, van de ladder gevallen. Maar er was niemand aanwezig om tijdig een ambulance te bellen.
Commentaar
De Mofan-boekhandel bij metrohalte Xuanwumen blijkt alweer een prachtig voorbeeld van de enorme diversiteit die China biedt en die de overheid actief stimuleert. Ook al gebruikt men het gebouw niet meer als kerk (de andere kerken in die buurt nog wel), toch vormt het een belangrijk historisch monument dat bewaard dient te blijven. Je kunt het als overheid van tijd tot tijd onderhouden en eventueel tegen betaling laten bezichtigen. Economisch interessanter echter is het om dat werk aan een ondernemer uit te besteden, maar dan wel iemand die er een passende bestemming voor creëert. Ondanks zijn fatale val, heeft Jiang Xun die functie meer dan naar behoren vervuld.
Bron: eigen observaties van de auteur
