Op 1 juli heeft de leiding van het Nationale Volkscongres een nieuwe versie van de Nationale Veiligheidswet aangenomen. Deze wet moet, volgens de regering, de nationale veiligheid van China waarborgen op heel wat meer terreinen dan voorheen.
De nieuwe Nationale Veiligheidswet gaat niet alleen over defensie (in de gangbare betekenis), maar ook over politiek, financiën, het milieu, cyberspace en zelfs cultuur en religie. Opnieuw bevestigt de Communistische Partij haar leiderschap, ook met betrekking tot de nationale veiligheid. Volgens de regering was de hervorming van de nationale veiligheidswet dringend nodig en is de tekst met opzet opgevat als een breed raamwerk dat verdere concrete invulling behoeft. In het buitenland en in de buitengebieden van China zijn de gebruikelijke waarschuwingen te horen. Vals alarm of niet?
Nieuwe terreinen, internet, CPC
De reikwijdte van de nieuwe wet is verbreed op het terrein van defensie. De nieuwe domeinen waar China actiever is geworden zullen ook meer aandacht krijgen: de oceanen, de polen en de ruimte. Volgens academische beleidsadviseurs heeft China het recht en de plicht bij de exploratie van die gebieden zijn activiteiten, personeel en materiaal te verdedigen, zoals andere landen dat al langer doen. Bovendien, ‘verkenning en onderzoek helpen niet alleen China, maar de mensheid in het algemeen, om nieuwe hulpbronnen te leren kennen en benutten’.
Nationale Veiligheid wordt breder gedefinieerd. Vooral dat ook internet onder de nieuwe veiligheidswet zal vallen en ‘veilig en controleerbaar moet zijn’ heeft de aandacht getrokken – en zorgt voor opgetrokken wenkbrauwen – in China zelf en daarbuiten. China zal internet en IT-research verder ontwikkelen, tegelijk met de beveiliging van zijn gegevens. Het is een thema uit de veiligheidswet dat meteen verder geconcretiseerd wordt: wetgevers zijn al bezig om de 68 artikelen tellende internetwetgeving te herzien, met het oog op de bescherming van China’s soevereiniteit over zijn cyberspace, want ‘hoewel internet geen grenzen lijkt te hebben, hangt het toch af van een fysieke infrastructuur, die binnen het territorium van een natie functioneert, waar dus zijn soevereiniteit geldt’. ‘China respecteert wat dat betreft de zelfbeschikking van andere landen en verwacht hetzelfde respect terug’.
Rechters leggen de eed van trouw aan het systeem, onder CPC-leiding af
Ook de nadruk in de tekst op de leidinggevende rol van de Communistische Partij van China (CPC) roept bij sommige waarnemers vragen op. Voor officiële media is dat hetzelfde als ‘de noodzaak om de nationale veiligheid in handen te geven van een gecentraliseerde, efficiënte en betrouwbare leiding’. Er zijn westerse of westersgezinde analisten die uit het voorwoord bij de wettekst menen af te leiden dat de bescherming van de CPC-dominantie voorrang krijgt op de soevereiniteit, nationale eenheid, territoriale integriteit en het belang van het volk.
Tegengestelde visies
Analisten en activisten in het Westen en westersgezinde academici in China waarschuwen tegen de nieuwe Nationale Veiligheidswet van China. Zij denken dat de overheid wetsovertredingen in woord en daad vaker zal aanmerken als ‘gevaar voor de nationale veiligheid’, en ze dus eerder zal verbieden of strenger bestraffen. Zij vinden de verwoording te vaag, zodat de nieuwe wet de deur opent voor willekeur.
In Hongkong vrezen critici van de regering dat die de Nationale Veiligheidswet zal inzetten tegen betogingen voor een meerpartijensysteem of meer onafhankelijkheid tegenover de rest van China. Politici in Taiwan vallen over een zin in het wetsontwerp die stelt dat soevereiniteit en territoriale integriteit een zaak is van alle Chinezen, ook de landgenoten in Hong Kong, Macao en Taiwan’. Met die formulering zou Beijing ver vooruitlopen op een hereniging van Taiwan met het moederland, waarover de bevolking van Taiwan zich volgens de officiële lijn van Taipei moet kunnen uitspreken. Het protest zal waarschijnlijk niet scherper worden dan deze plichtmatige verontwaardiging.
Juristen en beleidsadviseurs van de Chinese regering zien de veelomvattende en in grote lijnen gestelde tekst eerder als een kader met veel ruimte voor een gedetailleerde uitwerking van regels betreffende allerlei aspecten. In die zin werd de nieuwe wet ook besproken door de minister van justitie van Hongkong. Rimsky Yuen Kwok-keung verzekerde het publiek dat de wet niet spreekt over de bestraffing van concrete overtredingen in Hongkong en dat hij ‘vooral een principeverklaring is, een blauwdruk voor een veelomvattend nationaal veiligheidsstelsel.’
Internetcafé in China
Academici die de regering steunen of adviseren wijzen op de ‘nieuwe uitdagingen in onze tijd’. Een voorbeeld hiervan is het grote aantal aanvallen op de Chinese netwerken, waarvan het National Computer Network Emergency Response Technical Team van China de VS beschuldigt. De officiële analisten zien de wet ook als een noodzaak in dit tijdsgewricht. China begeeft zich in ‘onbekende wateren’ met de shift van een investeringseconomie naar een vraageconomie. De geschillen op zee en in cyberspace, plus de toename van terroristische aanslagen ook in het land zelf vragen om een passende reactie. Dat is dus herziening en de verbreding van de zogenaamde Wet tegen Spionage, die al van 1993 dateert. De nieuwe Nationale Veiligheidswet zal in voege treden zodra president Xi Jinping hem heeft ondertekend.
Xinhua, Financial Times, China Daily, SCMP, BBC
Interessant is ook dat een vroeger wetsontwerp, dat voorzag in concrete verplichtingen voor leveranciers van hard- en software, ook buitenlandse, om waarborgen te bieden voor de internetveiligheid van China, na protest van de Amerikaanse IT-reuzen en persoonlijke interventie van Obama is teruggetrokken. In plaats van deze concrete maar controversiële maatregelen komt er nu dus een soort kaderwet die later zal ingevuld worden.