In Nederwonderland geeft Lulu Wang, een succesvolle Chinese kunstenares die in het Nederlands schrijft, haar visie op fenomenen die ze in haar tweede vaderland waarneemt.
(Recensie)
Lulu Wang beschrijft haar belevenissen ‘onder de Nederlanders’. Ze legt daarbij verrassende verbanden, en dat doet ze meer dan eens op basis van research.
Nederwonderland heeft een harde kaft. Het is rijk geïllustreerd met meestal opgewekte tekeningen in vrolijke, heldere kleuren. De meningen over de illustraties van Laura Emmen zullen zeker uiteenlopen. Smaken verschillen immers. Het staat echter vast dat ze de tekst goed en passend ondersteunen.
Elk hoofdstuk in Nederwonderland heeft als titel iets dat typisch is voor Nederland: ‘Water, Zeeklimaat, Kust en kou, Klein, Handelaar, Zuinig, Sociaal, Nederlanders en Belgen, Unieke steden van Nederland’ of ‘Man en vrouw’. ,… De twee laatste titels zijn minder voor de hand liggend en maken dus nieuwsgierig: ‘Ruimtelijk besef, Zeggen en schrijven’.
Vragen
De tekst begint telkens met een vraag. Bijvoorbeeld in ‘Kust en kou’, onder het kopje ‘smaak’: ‘waarom is het Nederlands eten zo flauw, althans voor veel Chinezen?’ In een vrij korte verklaring gaat het toch algauw over drie interessante aspecten. Flexibele restauranthouders, traditionele Chinese geneeskunde en het koloniale verleden met de VOC (Vereenigde Oostindische Compagnie) komen aan bod. Ook de geschiedenis van het woord ‘peperduur’ passeert de revue. Het is een van de vele keren dat Lulu Wang in dit boek laat zien hoe gefascineerd zij is door taal, woordspelingen en taalgeschiedenis.
Taal
Gedurende de meer dan 30 jaar dat zij in Nederland woont en werkt heeft ze in haar literaire en andere beroepsactiviteiten de Nederlandse taal door en door leren kennen en met grote soepelheid beheersen. Zij heeft het Nederlands omhelsd. Ik voelde enige scepsis opkomen bij het lezen van haar verklaring voor het woord ‘aardig’, vriendelijk. Dat bijvoeglijk naamwoord, met zijn positieve associatie, is afgeleid van ‘aarde’, schrijft Lulu Wang. ‘Aarde, een stukje vaste grond onder de voeten hebben is een teken van veiligheid en welbehagen’. Dat verband leek mij nogal fantasierijk, tot ik … ‘aardig’ opzocht in het etymologisch woordenboek.
Nederland – België
Hier en daar maakt de schrijfster vergelijkingen tussen Nederland en België, landen die ooit een geheel vormden. Het gaat dan over de bevolking en hoe (en waarom) de mentaliteit en de cultuur van beide volkeren uit elkaar gegroeid zijn. Telkens aan de hand van concrete verschijnselen zoals bijvoorbeeld het erfgoed en de kastelen die volgens haar in Nederland minder talrijk en zeker minder hoog en weelderig zijn. Af en toe nuanceert Lulu Wang knap, door ook nog verschillen aan te duiden tussen regio’s boven en onder de grote rivieren in Nederland zelf.
Misleidende eenvoud
Het boek is zeer leesbaar en wemelt van plagerige grapjes. Het slot, ‘Groot en klein’, vat het geheel treffend samen. Ook in de zin dat het boekje misleidend eenvoudig over soms kleine, dagelijkse onderwerpen lijkt te gaan, terwijl het in feite diepgang heeft en tot nadenken prikkelt over grote lijnen. Vergis je niet: je komt niet alleen te weten hoe Nederlanders (en Belgen) door een Chinese bril gezien worden. Je leert ook degene kennen die door de bril kijkt, een van de vele hier gevestigde Chinezen.
Wat valt Lulu Wang op, wat trekt haar aan en wat keurt ze goed of af? Wisselen elkaar af in een bonte rij: calvinistische trekjes, daadkracht, handelsgeest, overdreven competitiedrang, bewonderenswaardige sportiviteit, botheid, maar ook menselijkheid en nog veel meer. Observaties hierover worden door Lulu Wang af en toe gekruid met elementen uit haar, evenzeer geliefde, Chinese beschaving.
Tweerichtingsverkeer?
Nederwonderland is een toespeling op Alice in Wonderland. In het vervolg op dat boek stapt de hoofdpersoon door een looking-glass, een spiegel, en ze komt zo weer in een wonderland terecht. Ook Lulu Wang houdt ons bij haar avonturen in de Lage Landen een spiegel voor. Het is echter een spiegel die de mogelijkheid biedt de Chinese kijk beter te leren kennen.
Zou het niet kunnen dat er meer Chinezen zijn dan deze specifieke expat aan wie dezelfde dingen opvallen aan Nederlanders en Belgen? En ligt het niet voor de hand dat hier de bekende (en overigens Nederlandse) houding speelt van ‘je krijgt terug wat je geeft’: nuchtere beoordeling, humor, zelfspot, begrip en respect?
Misschien letten de lezers niet alleen op hoe zij worden bekeken, maar valt hen ook een en ander op over de verwachtingen van Chinese medeburgers of bezoekers. Dan bereikt Lulu Wangs boek dus een werking in twee richtingen en kunnen we spreken van een vruchtbare uitwisseling.
Nederwonderland (Uitg. L. Wang) Nederlands 1e druk april 2018
ISBN 9789082426328
Hardcover 205 pagina’s
online verkrijgbaar, €19,95
