Op 5 maart komt het nieuwgekozen Nationaal Volkscongres (NPC) , het Chinese parlement, voor het eerst voltallig bijeen. De voorbereidingen zijn volop aan de gang.
Bijna drieduizend afgevaardigden
Om de vijf jaar wordt een nieuw Nationaal Volkscongres verkozen. Dat gebeurt met algemene verkiezingen van de volkscongressen op dorps- en wijkniveau, waarna die gekozenen trapsgewijs de hogere organen (arrondissements- , prefectuur- en provinciecongressen) verkiezen. In december en januari werden in 34 provincies en regio’s plus in het leger dan uiteindelijk de nationale afgevaardigden verkozen. Op de eerste jaarlijkse voltallige bijeenkomst zullen naast het gewone wetgevende werk ook een nieuwe staatspresident, een nieuwe regering , en topleiders van het gerechtelijk apparaat benoemd worden.
In voorbereiding op de bijeenkomst van de NPC-bijeenkomst vindt in Beijing de tweede voltallige bijeenkomst van het nieuwe Centraal Comité van de CPC plaats. Deze keer gaat het hoofdzakelijk om de voorstellen die de CPC gaat indienen aan het parlement.
Concreet bespreekt men een plan voor de reorganisatie van de ministeries, en worden namen voorgesteld voor de verschillende topfuncties.
De hervorming van de ministeries wordt gezien als een cruciale stap in administratieve vereenvoudiging, die nodig is voor de verdere economische ontwikkeling. China heeft in verhouding met andere grote landen teveel ministeries. Het Centraal Comité bespreekt een plan van het politbureau , maar officiële details zijn er daarvan niet. Caijing meldt dat Burgerzaken meer bevoegdheden zou krijgen, en dat de controle op de voedselveiligheid gecentraliseerd wordt. Het door schandalen en mismanagement geplaagde Ministerie van Spoorwegen zou opgaan in het Ministerie van Transport. Over een fusie van de Administratie voor Pers en Publicaties en de Administratie voor Radio, Film en Televisie met het Ministerie van Cultuur lopen tegenstrijdige berichten. Ook eerder verwachte wijzigingen bij de Nationale Commissie voor Ontwikkeling en Hervormingen – het superministerie ven economie- zouden het niet gehaald hebben. Global Times benadrukt dat de hervormingen voorzichtig en stap voor stap zullen gebeuren. Het blad verwacht dat de Commissie voor Gezinsplanning bij het Ministerie van Volksgezondheid gevoegd wordt.
Over de kandidaten voor de topfuncties bestaat geen twijfel: Xi Jinping wordt staatspresident, Li Keqiang premier en Zhang Dejiang parlementsvoorzitter. Over de anderen wordt gespeculeerd. Zo meldt Reuters uit goede bron dat er een nieuwe minister van buitenlandse betrekkingen komt: Wang Yi, 59 jaar, ex-ambassadeur in Japan, en ex-leider van de Chinese delegatie op de zespartijen onderhandelingen rond Noord-Korea. Hij zou de juiste persoon moeten zijn om de spanningen in Noordoost Azië te verminderen. Dit is een nieuwe focus, want vorige ministers waren ex-ambassadeurs in Washington. Wang Yi vervangt de 62-jarige Yang Jiechi, die gepromoveerd wordt tot één van de vijf staatsraden –het kernkabinet- en zo toch nog een oogje op buitenlandse betrekkingen kan houden.
Chinese media vermelden dat het 2.987 leden tellend NPC democratischer zal zijn dan het vorige. Het aantal staats- en partijambtenaren in het congres is gedaald van 42 naar 35%. Daardoor zetelen er nu meer gewone burgers. Het aantal gastarbeiders en plattelandsbewoners ligt hoger. In het nieuwe NPC zetelen 401 arbeiders en boeren, 61% meer dan in het vorige. Er zijn 10% meer vrouwen dan vorige keer, zodat we bijna aan een kwart vrouwelijke afgevaardigden komen. 13% van de leden behoren tot etnische minderheidsgroepen.76 leden zijn geboren na 1980 en 2 zelfs na 1990.
Ook buiten de officiële kanalen wordt de NPC voorbereid. Een aantal intellectuelen heeft deze week een open brief gepubliceerd die het NPC vraagt het International Covenant on Civil and Political Rights te ratificeren. Dit convenant hoort bij de International Bill of Human Rights van de Verenigde Naties die China in 1998 ondertekende. Het convenant is echter nog niet door het NPC goedgekeurd. De belangrijkste ondertekenaars zijn economist Mao Yushi, professor recht He Weifang, advokaat Pu Zhiqiang, milieuactiviste Dai Qing, onderzoeksjournalist Wang Keqin. Ze staan stuk voor stuk kritisch tegenover het huidige Chinese ontwikkelingsmodel, maar in tegenstelling tot dissidenten zoals Liu Xiaobo streven ze naar geleidelijke veranderingen binnen de wet. Verschillende ondertekenaars waren in december ook al betrokken bij een oproep voor verregaande politieke hervormingen
