Terwijl de Chinese beurzen hun dalende trend verder zetten neemt de overheid nieuwe maatregelen om tot een minder paniekerig verloop te komen.
De Chinese beurswaakhond
De dalende trend op de Chinese beurzen zet zich verder, zij het veel langzamer dan de crash van een tiental dagen geleden. Op zichzelf hoeft een daling geen probleem te zijn. Volgens veel analisten zijn de huidige koersen, die 80% boven die van een jaar geleden liggen, nog steeds te hoog en is een verdere correctie normaal.
De overheid focust daarom vooral op orde scheppen na de paniek van de voorbije maanden.
In het vizier van de beursregulator lag aanvankelijk vooral het ‘margin lending’ (geld lenen om aandelen te kopen in de hoop op koersstijging) dat beleggers bij dalende koersen dwong hun aandelen hals over kop te verkopen. Zo werd 18% van de volledige beurswaarde van Shanghai gedekt door margin lending; nu is dat nog 14%. Vergelijk met de 6% van New York en de 1% van Tokio.
Recentelijk is de focus verlegd naar ‘short selling’: aandelen die men niet heeft op termijn verkopen en hopen dat de koers intussen zakt zodat men ze goedkoper kan inkopen. Een praktijk die de beursdaling kan versnellen en paniek uitlokken als ze op grote schaal wordt toegepast. Alle beurshuizen hadden al snel na het uitbreken van de crisis opdracht gekregen met deze praktijk op te houden. Het blijkt dat sommigen toch niet hebben kunnen weerstaan aan de honger naar gemakkelijke winst. De overheid spreekt daarom van kwaadaardig short selling.
De meest recente maatregel van de beurswaakhond is het verbod op short selling binnen dezelfde dag. Dit was een achterpoortje in het reglement. Wie aandelen leende maar ze binnen dezelfde beursdag teruggaf, kon wel nog aan short selling doen. Dit wordt nu ook onmogelijk gemaakt.
Analisten verschillen van mening of short selling echt een doorslaggevende factor is in de beursvolatiliteit. Zo zou slechts 1,2% van de beursverhandelingen uit short selling bestaan. Short selling is een courante praktijk op Westerse beurzen, maar is ook hier aan beperkingen onderworpen, vooral nadat miljardair Soros met deze techniek in de jaren 90 Groot-Brittannië dwong het pond te devalueren en tijdens de Aziatische crisis enkele landen quasi failliet deed gaan.
De beurswaakhond heeft ook aangekondigd dat de automatische handel via computerprogramma’s (die paniekbewegingen kan versnellen) en de inter-markt arbitrage (snelle transacties die profiteren van minieme koersverschillen tussen hetzelfde aandeel op verschillende beurzen) aangepakt zullen worden. Er zijn al 38 rekeningen van beursmakelaars geblokkeerd wegens vermoedelijke overtredingen. Meest opvallend daarbij zijn de rekeningen van het Amerikaans hedgefunds Citadel dat hoort bij het selecte clubje buitenlanders dat (in beperkte mate) op de beurs van Shanghai actief mag zijn en van het Chinese CITIC Securities: die zien hun beursrekening voor drie maanden geblokkeerd.
De meeste analisten blijven het er wel over eens dat de beurschaos weinig directe invloed op de reële economie heeft. Slechts een klein deel van het spaargeld van de gezinnen zit op de beurs en dus zal de crash het koopgedrag slechts beperkt beïnvloeden. In de VS bezit de helft van de gezinnen aandelen, in China slechts 7%. En de bedrijven hangen slechts voor een klein deel van hun kapitaalbehoeften af van een beursgang: maar 5% van het kapitaal is afkomstig van de verkoop van hun aandelen op de beurs. De huidige economische vertraging in China is dan ook onafhankelijk van het beursgebeuren. De neerwaartse druk op buitenlandse beurzen is vooral het gevolg van minder perspectieven voor uitvoer van olie en grondstoffen naar China eerder dan van de gebeurtenissen op de Chinese beurs.
De Westerse economisten vinden quasi unaniem dat de Chinese overheid de zaak slecht aangepakt heeft. Toen de beurs begon in te storten had de overheid de zaak op haar beloop moeten laten tot de onzichtbare hand van de vrije markt voor een nieuwe en lagere evenwichtige koers zorgde. De Chinese overheid is echter tussengekomen om de koersval te stoppen en heeft zo het spaargeld van de 90 miljoen kleine investeerders (voorlopig) gered. Stof tot nadenken over het verschil tussen ‘socialistische’ markteconomie en ‘vrije’ markteconomie. Stof tot nadenken ook voor de Chinese strategen: tot hoever willen ze de beursmechanismen van het Westen overnemen?
