nog even niet
Het initiatief van de Amerikaanse president Obama tot oprichting van een nieuwe basis voor mariniers in Australië wordt door Indonesische toplui gezien als een tegenzet tegen de groeiende macht van China en als een initiatief dat ASEAN verdeelt.
De Amerikaanse president Barack Obama heeft aangekondigd dat het oosten van Azië een topprioriteit wordt van zijn beleid. De VS zouden in de regio van de Stille Oceaan ‘zijn en blijven’, ondanks de indrukwekkende economische en militaire opkomst van China. Deze mededelingen vormden de hoofdlijn van een toespraak (volgens de FT een van de belangrijkste uit zijn regeerperiode) die hij hield voor het parlement van Australië. Een dag voordat hij zijn strijdlustige speech hield had Obama bekend gemaakt dat er in het noorden van Australië een marinebasis komt met 2.500 manschappen, een aantal vliegtuigen en marinevaartuigen. Het afgelopen weekend had de Amerikaanse president een aantal regeringen (o.a. die van Japan) uitgenodigd voor een Trans-Pacific Partnership (TPP), handelsakkoord waarbij invoerrechten in partnerlanden tot nul worden herleid. Dat deed hij in Hawaii tijdens een economische top over Aziatische landen en landen die aan de Stille Oceaan grenzen. Noch op een aparte vergadering met negen landen naast die conferentie, noch voor het TPP werd China uitgenodigd. Dat is nog niet alles: Washington zal dit weekend China alweer tegen de haren in strijken door de militaire veiligheidssituatie in het gebied van de Zuid-Chinese Zee op een regionale conferentie ter sprake te brengen terwijl dit eigenlijk niet op de agenda staat. Zeventien landen komen dit weekend samen voor de East Asia Summit (EAS) in Bali, Indonesië. Rusland en de VS zijn – voor het eerst – ook uitgenodigd. De Zuid-Chinese Zee wordt een van de meest heikele kwesties die misschien op de agenda komen. Obama pushte in een bilateraal overleg toch de Indische premier in die richting.
De Verenigde Staten gaan zich meer laten gelden in de regio rond de Stille Oceaan. Washington verwacht hierbij meer middelen en manschappen te kunnen inzetten, nu het bezig is met het beëindigen van de (openlijke) interventies in Irak en Afghanistan. Het Pentagon moet het komende decennium vele miljarden gaan bezuinigen. Obama heeft echter woordelijk gezegd dat dit niet geldt voor de militaire en veiligheidsuitgaven gericht op de regio rond de Stille Oceaan.
Cartoon: The Sydney Morning Herald
De Indonesische gastheren uit de ASEAN-top dit weekend in Bali hebben reeds te kennen gegeven weinig opgezet te zijn met het nieuwe Amerikaanse initiatief. De minister van Buitenlandse Zaken Marty Natalegawa zei dat het initiatief ‘een vicieuze cirkel van spanning en wantrouwen kan opwekken’. De Indonesische opperbevelhebber Admiraal Agus Suhartono vond dat zijn land kon meegesleurd worden in ruzies rond de Zuid-Chinese Zee. In een editoriaal van de Jakarta Post stond dat de 1000 km afstand van de militaire basis eenvoudig te dicht in de buurt was. De Filippijnen daarentegen hebben eerder de kant van de VS gekozen door te vragen dat de kwestie van de Zuid-Chinese Zee wordt besproken op de top. Voor China ‘gaat hiermee de doos van Pandora open’. Volgens de Filippijnse regeringswoordvoerder gaat China er mee akkoord een gedragscode op te stellen in verband met de Zuid-Chinese zee.
De BBC merkt terecht op dat premier Wen het economisch argument kan uitspelen. De handel met ASEAN bedraagt nu met 350 miljard $ 40 maal zoveel als 20 jaar geleden en benadert het handelsvolume met de VS. Premier Wen heeft ook voor 10 miljard $ steun aan infrastructuurprojecten beloofd. De Aziatische landen weten ook dat China’s economie nog verder zal expanderen terwijl de Amerikaanse hooguit stagneert. Wellicht ook niet toevallig maakte China vrijdag na een bezoek van een topmilitair aan Noord-Korea bekend de defensiebanden met dat land nauwer te zullen aanhalen.
Bronnen:
Financial Times, New York Times, Global Times http://cogitasia.com/east-asia-summit-themes-in-context/, BBC, Sydney Morning Herald
http://www.smh.com.au/
Zie ook Dialogue– discussie
We bevelen onze lezers graag het artikel aan uit Asia Times dat de vrijhandel in Azië behandelt vanuit de rivaliteit VS-China
