De dagbladen in België en Nederland zijn het in hoge mate eens over de recente ommekeer van het COVID-beleid in China: het is een knieval voor de protesten en het zal zeker tot een enorm aantal doden leiden. Dat eerste is problematisch, omdat diezelfde dagbladen al bijna een jaar lang het eerdere Chinese beleid van nul besmettingen bekritiseerden als eenzijdig, autocratisch en wat nog meer. Nu het beleid afgebouwd wordt is het in de ogen van de commentatoren opnieuw fout. Het is paniekerig, onverantwoordelijk, enz., enz. En dan dat verwachte aantal doden. De meesten lijken dat te baseren op ervaring in eigen land van begin 2020. Wat weten zij eigenlijk over de situatie ter plekke? Alweer ruim een week in Hongkong zal ik hieronder trachten deze materie vanuit een lokaal perspectief te belichten.
Het straatbeeld in Hongkong deze week; foto van auteur
Hongkong
De situatie in Hongkong is heel ontspannen. Zie ook mijn eerdere artikel over de inreisprocedure. Er is in feite slechts één maatregel: het dragen van een mondkapje zodra je je huis (hotelkamer) verlaat. Deze kan enkel af, wanneer je gaat zitten om te eten of te drinken. Daarnaast is er een app met een code die het café, restaurant, theater e.d. moet scannen om je binnen te mogen laten. Die code geeft aan dat je volledig gevaccineerd bent. Het aantal gemelde infecties is de laatste tijd gestegen, maar dat leidt niet tot bezorgdheid onder burgers of bestuurders. Lokale mensen zijn tevreden over het beleid van de nieuwe Chief Executive. De oude steunde ook het beleid van nul besmettingen. De nieuwe heeft dat gewijzigd in een stap voor stap afbouwen, maar wel in een opvallend snel tempo.
Binnenland
Wij staan dagelijks via WeChat in contact met Chinese familie en kennissen in diverse streken. Het aantal besmettingen neemt toe, maar de situatie is ook daar niet gespannen. Men is zelfs vrij laconiek en de meesten testen zichzelf en blijven daarna gewoon thuis, zonder hun besmetting aan te melden. Chinezen hamsteren ook medicatie ter voorbereiding op de verwachte besmetting. Een grap die op WeChat rondgaat: ‘vroeger kocht ik medicijnen, als ik ziek werd. Nu koop ik medicijnen en wacht ik tot ik ziek wordt’. Ik zie een opvallende overeenkomst met mijn persoonlijke ervaring. In 2020 hoorde ik de media voortdurend praten over al die besmettingen en doden, maar niemand in mijn eigen netwerken raakte besmet. Sinds dit voorjaar vrijwel alle maatregelen opgeheven zijn, wordt de ene kennis na de andere besmet; mijn vrouw en ik incluis. Nu verbazen we ons over vrienden die nog nooit besmet zijn.
Planning
Het werd gewoon tijd voor een beweging in het beleid. Zoals ik in mijn eerdere verslag schreef, lijkt het erop dat de regering het beleid van Hongkong als voorbeeld neemt. Het is in China gebruikelijk dat de authoriteiten nieuw beleid eerst op kleine schaal testen en het bij succes nationaal doorvoeren. Ik geloof niet dat de Chinese beleidmakers dom zijn, dus zal men vast wel de mogelijke gevolgen doorgerekend hebben. Het staat me tegen dat vrijwel alle westerse commentaren, zelfs de meer objectieve zoals in De Standaard van 17 december, ervan lijken uit te gaan dat de Chinese beleidmakers in paniek handelen. Zo heeft het bestuur van Beijing door de hele stad ‘koortscentra’ ingericht waar mensen die vermoeden besmet te zijn zich voor consultatie kunnen melden, persoonlijk of telefonisch. Zo kan men de druk op ziekenhuizen opvangen. De adressen van die centra zijn gewoon op internet te vinden. Het is pure nalatigheid dat geen journalist dit meldt.
Doden
Dan zijn er de meer dan een miljoen doden die veel commentatoren voorspellen. Niemand, ook de beste viroloog, kan nauwkeurig voorspellen hoe COVID zich onder het huidige beleid in China zal ontwikkelen. Dan is het niet wijs daarover zoveel uitspraken te doen en ronduit slecht het meest ongunstige scenario uitgebreid te melden. Het beleid om het aantal coronadoden zo laag mogelijk te houden is niet veranderd. Zeker, nu de besmettingen stijgen, wordt ook de kans op doden groter. Gezien het mildere karakter van de omicronvariant, zullen dat vooral mensen met onderliggend lijden zijn. Daarnaast heeft China al tijdens de eerste golf veel ervaring opgedaan met het behandelen van coronapatiënten met een mix van westerse en Chinese medicatie. Het kan nog best meevallen met die miljoenen doden. Chinese experts verwachten dat de piek in besmettingen in januari en februari zal liggen en tegen het voorjaar zal gaan dalen (China Daily 19/12/2022).
Tevreden
Voor mij is de belangrijkste graadmeter voor een goed overheidsbeleid dat de bevolking overwegend tevreden is. Chinezen zijn lange tijd tevreden geweest over het beleid van nul besmettingen. Toen bleek dat er een kritische massa ontstaan was voor het afschaffen van het strenge beleid, werd het beleid daarop aangepast. De Chinese overheid luistert dus naar het volk en past haar beleid op de wensen van de bevolking aan. Bovendien bewijst de snelheid waarmee maatregelen opgeheven en tegelijkertijd nieuwe maatregelen ingevoerd werden om mogelijke problemen op te vangen (zoals de ‘koortscentra’) dat de scenario’s daarvoor al geschreven waren; klaar om op het juiste moment uitgevoerd te worden.
Bronnen: persoonlijke observatie, China Daily, De Standaard, bj.bendibao.cn.
Thuis blijven, hoe dan? Een grote stad zoals Beijing heeft veel ondergrondse huurwoningen. Dat heb je ook in Hongkong en Singapore waar erg grote aantallen mensen in die cage woningen zijn besmet. Je moet toch een quarantaine kamp opstellen. Nu krijg je meer discriminatie tegen migranten werkers. Tijdens de Wuhan uitbraak, was er een crackdown voor huurwoningen voor buitenlanders met een toeristisch en verlopen visum. Westerse media klagen over grove discriminatie. Om wat Afrikaanse diplomaten gerust te stellen heeft de overheid hun visum verlengd. En wat maatregelen genomen om discriminatie te stoppen. Blijkbaar zijn Chinezen zelf echte tweederangsburgers vergeleken met illegale immigranten.
“Het werd gewoon tijd voor een beweging in het beleid. Zoals ik in mijn eerdere verslag schreef, lijkt het erop dat de regering het beleid van Hongkong als voorbeeld neemt.” laten we hopen van niet:”Virologist Siddharth Sridhar at Hong Kong University’s Department of Microbiology said Hong Kong’s Covid-19 death rate – among the worst in the world – was “tragic but expected”, pinning it on a “perfect storm” of low vaccination rates among elderly people, low rates of prior infection and an overwhelmed healthcare system.”
“Dan zijn er de meer dan een miljoen doden die veel commentatoren voorspellen. Niemand, ook de beste viroloog, kan nauwkeurig voorspellen hoe COVID zich onder het huidige beleid in China zal ontwikkelen. ” Als niemand het kan voorspellen waarom neemt de CCP dan deze risico’s.
Dit artikel staat vol feitelijke onnauwkeurigheden en onwaarheden:
– Dat de protesten direct geleid zouden hebben tot het ontmantelen van het zerocovidbeleid is nonsens. 1. Al voor de protesten was omikron wijd verspreid in China en – ondanks de vele lockdowns – niet meer onder controle te krijgen. 2. Voor de protesten gaf de centrale overheid overigens het signaal (20-puntenplan) dat o.a. lockdowns niet zomaar konden worden opgelegd. Die nieuwe richtlijnen creërden ambiguïteit op lokaal niveau. Enerzijds was een strenge maandenlange lockdown (zoals in Shanghai eerder dat jaar) voor tientallen steden het enige vooruitzicht om de besmettingen terug te dringen. Anderzijds ging dat juist in tegen de nieuwe richtlijnen van de centrale overheid. Van de dubbelzinnigheid en beslissingsvacuum heeft de bevolking gebruikt gemaakt het heft in eigen handen te nemen. Verwijzend naar de nieuwe nationale richtlijnen, dwongen ze de wijkcomitees de deuren van appartementsgebouwen en kantoren terug te openen. Dit ging vaak gepaard met een dieper politiek ongenoegen over het gevoerde beleid. De protesten waren een katalysator, maar niet de oorzaak voor het afschaffen van het zerocovidbeleid. Daarvoor moet naar de massaal oplopende economische kosten gekeken worden.
– Het covidbeleid in China heeft gefaald (net zoals in Europa). Er is nooit een exitstrategie ontwikkeld. Een exitstrategie betekent al de zwakkeren en ouderen te vaccineren alvorens te openen. Dat is nooit gebeurd (35% van de +80j is nooit gevaccineerd/60% van +80j geen booster; hetzelfde cijfer als in de zomer). Recent is er een vaccinatiecampagne van start gegaan, maar die komt rijkelijk laat. Het gevolg is massale overlijdens onder ouderen. Crematoria in Peking draaien vijf keer meer dan gewoonlijk. Ik hoor hier elke dag persoonlijke drama’s. Ouders die opeens beiden in kritieke toestand verkeren, maar niet opgenomen kunnen worden in een hospitaal. Een verantwoordelijke van een ouderenziekenhuis in Haidian-district vertelt me hoe ouderen er sterven als vliegen.
“Het covidbeleid in China heeft gefaald (net zoals in Europa).”
Dit soort uitlating lijkt genuanceerd, maar is in feite een lachertje. Het dient om de eigen situatie goed te praten. Als het Chinese covidbeleid geclasseerd wordt als “gefaald”, dan heeft het Europese covidbeleid inderdaad ook gefaald, maar dan verheven tot de 10e macht. Dit zou de situatie beter schetsen.
Chinezen zouden zeggen: “没有对比就没有伤害” of “If you don’t compare yourself with others, you won’t get hurt.”
Waarom heeft het covidbeleid in China (dubbel) gefaald?
Kort antwoord: “drie jaar lang afzien om uiteindelijk toch nog met een massaal aantal coviddoden overrompeld te worden”.
– Voor veel Chinezen waren de laatste drie jaar bijzonder zwaar. Vele kleinere steden waren in een constante lockdown, burgers hadden nauwelijks een inkomen en de psychologische tol was immens (Zhang Jianxin, 2022). Vooral arbeidsmigranten werden zwaar getroffen. In de woorden van een professor in Peking die kwetsbare groepen bestudeert: “De laatste drie jaar waren voor hen de moeilijkste periode.”
– Miljarden werden besteed aan het bouwen van tijdelijke quarantainegebouwen, maar het belangrijkste werd verwaarloost: de ouderen (vooral +80 jaar) volledig vaccineren. Volgens een studie uit Hong Kong helpen twee vaccinaties van het Chinese Sinovac bijzonder weinig tegen Covid (in tegenstelling tot mRNA-vaccins). 60% kreeg geen noodzakelijke booster. Volgens verschillende studies is de impact van Omicron niet milder dan het oorspronkelijk covidvirus uit 2020 (Robinson, 2022).
Een tot twee miljoen Chinezen zullen sterven aan Covid. Als Hong Kong de graadmeter is (met het aantal coviddoden per capita gelijk aan Europese landen), dan ziet het er niet goed uit.