Na de VS die beloofde meer de klemtoon te zullen leggen op Azië, is het de beurt aan Rusland om hetzelfde te doen. Rusland investeerde niet enkel 20 miljard $ in Vladivostok voor de APEC-top. President Putin had duidelijk de bedoeling Rusland voor te stellen als een partner van Azië. Overigens beschikt Rusland over een duur programma over haar Verre Oosten te ontwikkelen.
–Hoewel twee derden van Rusland zich in Azië bevindt, bedrijft Rusland maar een vierde van de handel met Azië en de helft met Europa. Vladivostok werd maar deel van Rusland na 1860, toen China verslagen werd in de opiumoorlog. Eerst een strafkolonie werd het gebied pas in 1903 ontsloten door de trans-Siberische spoorweg. In de Sovjettijd was de stad gesloten vermits het de basis was van de Sovjetvloot op de Stille oceaan. Nu de Europese economie achteruit gaat met 0,7 % en de Aziatische vooruit met 6,6 % is het logisch dat Rusland oostwaarts kijkt. De APEC-top in Vladivostok was daartoe een goede gelegenheid. Ongeveer 22 miljard $ werd geïnvesteerd om de Aziatische investeerders te tonen dat de regio modern is. Het bedrag is al de helft meer dan wat alle faciliteiten gekost hebben voor de Olympische Spelen in London. Het plan daartoe dateert uit 2007 en dit plan voorziet verder nog voor meer dan 300 miljard $ tegen 2025. In 2020 zou het Brp 12 maal zo groot moeten zijn door de bouw van 4 raffinaderijen en petrochemische bedrijven, 4 gas-chemische fabrieken, een staalbedrijf van 10 miljoen ton in Yakutiya en een kerncentrale.
Op 11 april had Putin al verklaard dat Ruslands Verre Oosten en Siberië de komende 15 jaar grotere groeivoeten moeten realiseren dan de rest van het land. Hij bestempelde de ontwikkeling van deze regio’s als “de meest belangrijke geopolitieke taak” voor Rusland en suggereerde daartoe sterkere transportverbindingen in Siberië en het Verre Oosten. Op 28 april deelde vicepremier Shuvalov het voornemen mee om met China een gemeenschappelijk investeringsfonds op te zetten dat prioritair energie- en transportprojecten zou steunen. Hij schatte het nodige bedrag tegen 2020 op 68 miljard $. De presidentiële gezant voor het Verre oosten Ishayev stelde voor een blauwdruk voor de regio tot 2050 te ontwerpen. Hij schatte de nodige som gedurende het komend decennium op 112 miljard $: 39 miljard voor de ontwikkeling van petroleum –en gasvoorraden met focus op gas in Kovykta and Chayandinskoe; 23 miljard $ in gaspijpleidingen voor export naar China en Korea en hij suggereerde ook de bouw van een tweede
Gloednieuwe brug Vladivostok
BAM-spoorweglijn tegen 17 miljard $ zodat de capaciteit tegen 2050 die nu 12 miljoen ton/jaar bedraagt, opgetrokken wordt tot 100 miljoen ton/jaar. Bij een bezoek aan Japan vroeg Ishayev Japanse investeerders te participeren in de grootste plannen. Ook vroeg hij China om medewerking.
De handel met China schiet snel de hoogte in: vorig jaar bedroeg deze al 80 miljard $, wat al meer is dan de handel met Duitsland (50 miljard$) of met de VS (34 miljard$). Doel is 200 miljard te bereiken tegen 2020. De handel met Zuid-Korea verdrievoudigde op 5 jaar tijd tot 16 miljard$ in 2010 en deze met Japan verdubbelde tijdens dezelfde periode tot 23 miljard$. Zelfs voor de Fukushimaramp steeg de Japanse olie-import uit Rusland van 0,7 % in 2006 tot 6,4 % in 2010. Vermits de trans Siberische oliepijplijn naar Kozmino klaar is, zal ook deze export sterk stijgen. Volgens de baas van aluminiumproducent Rusal is er zonder Rusland geen duurzame groei mogelijk in Azië. Maar tussen ambitie en werkelijkheid staan heel wat praktische bezwaren. Een is logistiek. De hoge uitgaven voor de APEC-top kunnen niet verbergen dat Rusland hier decennia achter ligt op Azië: Enkel de haven van Shanghai verscheept tien maal zo veel als alle Russische havens uit het Verre-Oosten samen. Een ander mankement is het ondoorzichtig ondernemingsklimaat om het woord corruptie niet te gebruiken, laat staan maffia. Tenslotte zijn er de gewoon menselijke gevoelens: veel Russen uit Blagoveshchensk zijn bijvoorbeeld jaloers dat de Chinese ondernemer He Wenan 5 winkelcentra in de stad heeft opgekocht, het meest dure hotel uitbaat en rondrijdt in een dure Bentley. Zelfde gevoelens tegenover zakenvrouw Li Lihua die de stedelijke brouwerij heeft opgekocht die nu het populaire Kvass brouwt.
Chinees verkoopt eigen gekwwekte groenten in Irkutsk
De privésector in het Russische Verre Oosten ziet de samenwerking wel zitten. Artem Volynets van En+-groep, de grootste privé-investeerder in de regio gelooft dat een gemoderniseerd Siberië en Verre Oosten een nieuwe groeimotor zullen worden in Rusland. De 2 gebieden samen bezitten meer dan 90 % van het Russisch platinum en 70 % van de nikkel- en koperreserves. Ze bevatten veel olie, gas en houtvoorraden. China importeert nu al twee derden van het hout uit Rusland en dit via het spoor dat jaarlijks 700.000 volle wagons aanvoert. Door de waterkracht van de rivieren te gebruiken die nu voor 80 % niet gebruikt worden, zou jaarlijks 500 miljard kWh elektriciteit kunnen geleverd worden, oppert hij. De directeur van Fesco, Ruslands grootste privé-eransporteur verwoordt het nog explicieter. Voor Vladimir Korchanov is het duidelijk dat de toekomst voor zijn firma in het oosten ligt: “ China is de voornaamste drijfveer van de wereldeconomie en dat zal minstens nog 10 tot 15 jaar voortduren. Hij beklaagt er zich over dat langs de 3600 km lange grenslijn er maar een paar oversteekpunten zijn ofwel via weg ofwel via het spoor. De grensstad Manzhouli dit in het begin van de jaren negentig nauwelijks 10.000 inwoners telde, heeft er nu meer dan 300.000. Velen komen zelfs van aan het Baikalmeer om er te winkelen. Aan de oostrand van de stad bevinden zich over 7 km houtverwerkende bedrijven.
Tijdens de eerste 6 maanden van dit jaar heeft Transneft 300.000 vaten per dag petroleum langs de 12 miljard $ kostende
Aardoliepijplijn naar Shovorodino: nadien aftakking China, Japan
2.757 km lange pijplijn naar China gestuurd. Uit september 2010 dateert de deal tussen Rusland en China waarbij China beloofde om de eerste vijf jaren 15 miljoen ton steenkool af te nemen en de 20 volgende jaren 20 miljoen ton. Gezien Rusland volgens het World Food Program de grootste ongecultiveerde grondoppervlakken heeft, ligt ook hier een terrein van samenwerking. Chinezen huren landbouwgrond in Rusland waarop ze in serres tomaten kweken. De Chinezen kunnen er salarissen verdienen die tot het vijfvoudige oplopen ten aanzien van wat ze in eigen land verdienen. Russen echter verrichten niet graag boerenwerk. Alles bijeen zouden er in Siberië en het Verre oosten 450.000 Chinezen werken maar dit gaat van boeren over straatventers en bouwvakkers tot de horeca. Daar blijken in elk geval uitbreidingsmogelijkheden want de Chinatown in Vladivostok is maar een schijntje van de Chinatowns langs de andere kant van de oceaan.
Bronnen: FT, BBC, Asia times, NYT
