De buitengewone topbijeenkomst van ASEAN op 13 april focuste op intensere samenwerking van de tien landen tegen de coronacrisis. Dezelfde dag was er ook een top van ASEAN + 3 (China, Japan, Zuid-Korea) met hetzelfde doel.
ASEAN is de associatie van tien landen van Zuid-Oost Azië. Deze week hielden ze een speciale topbijeenkomst, de eerste sinds de uitbraak van het coronavirus. De bijeenkomst verliep via videolink. De druk van de huidige situatie schept een gunstig klimaat om hun multilaterale samenwerking te verdiepen.
In de tien landen met samen 650 miljoen inwoners zijn er tot nu toe slechts 20.000 Covid-19 besmettingen en 900 doden. Een kwart van de besmettingen is op de Filipijnen. Verder volgen Indonesië, Maleisië, Singapore en Thailand.
Meer samenwerking onder druk van de epidemie
De tien leiders van Zuid-Oost Azië, onder het huidig voorzitterschap van Vietnam, engageren zich ten volle om hun samenwerking te verdiepen om de crisis van de openbare gezondheid op te lossen en de verreikende economische gevolgen aan te pakken. Met dit besluit verleggen ze de focus van het begin van de pandemie, toen samenwerking over de grenzen heen moeilijk bleek.
Er is een unaniem akkoord over de oprichting van een regionaal noodfonds dat kan aangesproken worden door landen die geld nodig hebben om in crisissituaties levensnoodzakelijk medisch materiaal aan te kopen. Details over de bijdragen om dit fonds te financieren en hoeveel elk land er kan uit putten moeten nog uitgewerkt worden.
Er was ook een discussie over de noodzaak van coördinatie bij het invoeren van grensoverschrijdende reisbeperkingen. Die coördinatie ontbrak toen verschillende landen grenzen begonnen te sluiten, vooral met China.
De Filipijnse president drong aan op het open houden van de handelskanalen. Dat is voor zijn land, dat een tekort aan medische hulpmiddelen heeft, erg belangrijk.
De premier van Singapore wees erop dat geen van de tien landen die lid zijn zelfvoorzienend is in voedsel en medische voorzieningen. Het is heel nefast wanneer de handel daarin verstoord wordt door grenscontroles. Heel veel producten hebben een leverketen die door verschillende ASEAN-landen loopt. Grenscontroles omwille van Covid-19 zijn slecht voor de economie en de tewerkstelling in die landen.
De premier van Maleisië ging verder in op een bespreking van de ministers van economie vorige week, over samenwerking inzake sociale becherming en voedselveiligheid.
ASEAN +3
De voormiddag was voorbehouden aan besprekingen tussen de ASEAN-leden. In de namiddag was het de beurt aan ASEAN+3 met de premiers van China en Japan en de president van Zuid-Korea .
Na afloop werd ook hier in een gezamenlijke verklaring opgeroepen tot meer samenwerking. Opvallen was de expliciete bevestiging van de belangrijke rol van de Wereldgezondheidsorganisatie in het gevecht tegen Covid-19, een rechtstreeks antwoord op de geplande stopzetting van bijdragen door president Trump.
In zijn openingstoespraak loofde de Vietnamese premier de samenwerking van ASEAN met de 3 landen. Die samenwerking heeft al geholpen om te antwoorden op economische uitdagingen, natuurrampen en epidemies. Daarbij dacht hij ongetwijfeld aan de Aziatische financiële crisis van de jaren 90, de SARS epidemie, de tsunami in de Indische Oceaan en de financiële crisis van 2007.
In zijn interventie verklaarde de Chinese premier Li: ‘Het gevecht tegen Covid-19 heeft ons er meer bewust van gemaakt dat we in een wereld leven met een gemeenschappelijke toekomst. We moeten handelen met meer synergie en een gezamenlijk doel, vastberaden streven naar een betere coördinatie en samenwerking, en een gezamenlijk antwoord geven op de epidemie.’
Li wees erop dat de wereldeconomie door een moeilijke periode gaat, met tegelijk vermindering van vraag en aanbod, en een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid, de veiligheid en het leven van mensen overal ter wereld.
De landen van ASEAN+3 zijn dichte buurlanden. Ze hebben samen volledige industriële productielijnen opgezet en hebben wederzijds complementaire specialisaties.
Li wees op de positieve samenwerking van de ASEAN+3 landen tijdens eerdere crisissen. Hij riep de ASEAN+3 landen op om hun speciale positieve band te tonen in de strijd tegen de epidemie en voor de heropleving van de economie. Ze zullen een boodschap van partnerschap, solidariteit en wederzijdse bijstand tussen de landen van Oostelijk Azië brengen om het vertrouwen in de brede regio vooruit te stuwen.
Op korte termijn stelde Li voor tussen de landen een snelprocedure in te stellen voor reizen van onmisbaar personeel op het gebied van handel, logistiek, productie en technologische diensten. De snelprocedure moet met inachtneming van de noodzakelijke controlemaatregelen er toe bijdragen dat personen en goederen blijven reizen tussen de landen en op die manier de industriële leverketens in stand houden.
Om beter voorbereid te zijn op crisissen moet volgens Li ook meer gebruik gemaakt worden van het Chiang Mai Initiative. Dat is een financieel instrument in 2010 opgezet door ASEAN+3 om monetaire stabiliteit te garanderen in tijden van crisis. Het wordt soms als concurrentie voor het door de westerse landen gedomineerde IMF gezien.
De president van Zuid-Korea beloofde bijkomende humanitaire hulp aan ASEAN en andere landen.
De Japanse premier legde vooral de nadruk op de inbreng van Japanse medische technologie en geneesmiddelen bij de strijd tegen COVID-19
Tijdens de conferentie kwam ook de samenwerking op langere termijn ter sprake, zoals de ontwikkeling van antivirale geneesmiddelen en vaccins tegen het nieuwe virus.
Breder perspectief
Toen het virus uitbrak in Wuhan waren de ASEAN landen, Japan en Zuid-Korea bij de eersten om China te helpen. Nadat de situatie in China stabiliseerde heeft dat land op zijn beurt materiaal en experten gestuurd naar landen in problemen.
De landen van Oost-Azië hebben tot nu toe met meer succes dan Europa of de VS de uitbraak van het nieuwe coronavirus onder controle gehouden of – zoals in Wuhan- onder controle gekregen. Door hun nauwe economische verwevenheid en de sterke regionale leverketens is er veel kans dat hun economie als een apart blok met minder kleerscheuren door de crisis komt dan die van Westerse landen. Het is niet te verwonderen dat de ASEAN+3 principieel opteren voor meer samenwerking op het vlak van volksgezondheid en economie.
Bronnen: South China Morning Post, CGTN, Xinhua
