Oproep tot etnische eenheid in Xinjiang (update)

Een belangrijke Chinese partijleider roept op tot etnische eenheid in de autonome Oeigoerse regio Xinjiang. En de gouverneur van Xinjiang is door het persagentschap Xinhua geïnterviewd over de situatie in zijn regio. De regio telt twintig miljoen inwoners. Er zijn ongeveer evenveel Oeigoeren als Han.

You Quan is secretaris van het Centraal Comité en verantwoordelijk voor de werking van het Eenheidsfront (van de Communistische Parrtij met acht andere partijen) .

In Xinjiang bezocht You moskeeën en koranscholen in de belangrijke steden Urumqi en Hotan, en had er gesprekken met ambtenaren, politici en religieuze leiders. Hij riep op om een correcte etnische politiek toe te passen. Hij riep ook op om de godsdienst in China een Chinees karakter te geven om op de manier de etnische solidariteit en de religieuze harmonie te bevorderen.

Volgens You moet de Partij controle houden over de godsdienst om te beletten dat religieus extremisme binnensijpelt.

You hoopt dat de religieuze leiders verder hun geloof zullen combineren met vaderlandsliefde, en de gelovigen zullen leiden op het rechte pad, met respect voor de wet en zo zullen bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van de islam.

Massale vervolging?

Shohrat Zakir

In westerse media verschenen recentelijk sensationele berichten dat tot een miljoen Oeigoeren in heropvoedingskampen zouden vastgehouden worden. Deze beweringen zijn echter niet onderbouwd met ernstige feiten en worden door experts betwijfeld. We schreven hierover reeds eerder.

Het Chinese persagentschap interviewde Shohrat Zakir, de gouverneur van de autonome Oeigoer regio Xinjiang in verband met de maatregelen tegen het terrorisme. We vatten zijn relevantste uitspraken samen.

Zakir heeft het over de talrijke wandaden van de ‘drie duistere machten’, terrorisme, extremisme en separatisme. Die hebben sinds 1990 ook Xinjiang zwaar getroffen. De druk van de bevolking was groot om dat resoluut aan te pakken. De situatie is nu onder controle en verbetert. Sinds 21 maanden zijn er geen gewelddadige aanvallen meer geweest.
Het leven in Xinjiang wordt gaandeweg beter, met in 2017 een stijging van het beschikbaar inkomen per hoofd met 8,1 % in de stad en 8,5% op het platteland. Vooral het toerisme boomt in Xinjiang.

Nadruk op preventie

China strijdt tegen het terrorisme met de nadruk op preventie, en probeert dat te combineren met de bescherming van de mensenrechten. Xinjiang kijkt naar de wortels van het terrorisme : het wil diegenen die onder invloed van terrorisme of extremisme kleine misdaden begingen, heropvoeden.

Het probleem situeert zich vooral in de vier prefecturen in het Zuiden van Xinjiang, waar in het verleden religieus extremisme een voet aan de grond kreeg. In deze streek zijn er inwoners die nauwelijks Chinees verstaan en niets weten over de wetten. Door gebrek aan opleiding vinden ze geen werk. Er heerst nog armoede. Vanuit deze zwakke materiële basis zijn ze kwetsbaar om geronseld te worden door terroristen of extremisten. Dat oplossen in deze regio zal nog heel wat werk vragen.

Beroepsopleiding en iets meer

Daarom is Xinjiang begonnen met het programma voor beroepsopleiding waarover nu vragen gesteld worden.
China heeft een anti-terrorisme wet sinds 2015. In 2018 zijn uitvoeringsbesluiten bekend gemaakt. Die leggen de definitie vast van terroristische misdaden, en de procedures die gevolgd moeten worden bij de bestrijding. Op die basis heeft Xinjiang zijn lokale wetten en regels tegen het terrorisme opgesteld. Die worden regelmatig geactualiseerd.

In de praktijk krijgen mensen die slechts meelopers zijn bij extremistische acties slechts een lichte straf en wordt vooral aandacht besteed aan hun re-integratie. Ze krijgen een gratis beroepsopleiding in speciale instellingen; het gaat vooral over het verbeteren van hun kennis van het Chinees en van de wetten, en over specifieke beroepsopleiding. Er is ook een luik deradicalisering. De betrokken personen tekenen daarvoor een contract, en ze krijgen een certificaat op het einde van hun opleiding. De opleiding kan gebeuren in collectieve klassen, in internaten en door praktische opleiding op de werkvloer

Het onderricht gebeurt met gestandaardiseerde leerboeken. Men vertrekt van de Chinese taal om de communicatiemogelijkheden van de betrokkenen te verbeteren. Dan volgen moderne wetenschap, geschiedenis, cultuur en algemene kennis over China en de Chinese wetten. Als specifieke beroepsopleiding is er kleermaken, schoenmaken, voedselverwerking, assemblage van elektronische producten, zetten en drukken, haarkappen en e-commerce. Deelnemers krijgen de gelegenheid te oefenen op de werkvloer en worden daarvoor een basissalaris plus bonus betaald.

De instellingen voor opleiding werken strikt volgens de wet. Er wordt in de praktische regelingen rekening gehouden met de etnische gewoonten en godsdienst van de betrokkenen, bijvoorbeeld voor de voeding. De materiële leefomstandigheden zijn goed, met comfort zoals airconditioning en televisie en diverse actieve ontspanningsmogelijkheden. Er is ook psychologische bijstand voorzien voor deelnemers en hun familie.

Resultaten

De opleidingscentra hebben veel deelnemers geholpen om het terrorisme of religieus extremisme af te zweren. Velen zijn erdoor uit de armoede geraakt.

De verbeterde kennis van het Chinees is belangrijk om sociaal vooruit te komen. Vele religieuze extremisten hadden voordien geweigerd Chinees te leren, in naam van het behoud van hun cultuur, maar zien nu in dat talenkennis belangrijk is.

Door de verbeterde kennis van de Chinese wetten zijn een aantal deelnemers losgeraakt uit het keurslijf van de religieuze discipline of de familiediscipline die hen tot extremisme dwongen.

Door verbeterde beroepsopleiding hebben veel deelnemers nu een betere baan dan voordien, is hun inkomen verhoogd en zijn ze gederadicaliseerd.

Shohrat verwacht dat een aantal deelnemers hun opleiding beëindigen tegen het einde van dit jaar. Ze zullen dan moeten slagen in een test en krijgen een certificaat. Daarna gaat de regering hen helpen een baan te vinden. Ze probeert investeringen aan te trekken die banen scheppen voor mensen met dit profiel.

Verdere ontwikkeling

Ondertussen blijft de regionale regering werken aan de verdere ontwikkeling van deze regio, met een filosofie die uitgaat van de noden van de bevolking. Er zijn drie belangrijke taken: De kernzone van het Belt and Road Initiative (de nieuwe zijderoutes) uitbouwen, de modernisering van het platteland doorvoeren en het toerisme ontwikkelen.

Tegen 2020 moeten alle plattelandsbewoners van Xinjiang uit de armoede getild zijn. Men zal er tevens voor zorgen dat de baten van de ontwikkeling eerlijk verdeeld worden over de diverse etnische groepen.

Repressie en rechtsstaat

Het leidt weinig twijfel dat er in Xinjiang een probleem is met separatisme (het in Duitsland gevestigde World Uyghur Congress) , terrorisme (de internationaal erkende terreurgroep ETIM) en extremisme ( Oeigoerse jihadi’s uit Xinjiang in Afghanistan en Syrië). Dat die al vele slachtoffers maakten bij aanslagen (in het zuiden van Xinjiang, in Beijing en Kunming) en etnische rellen (in Urumqi 200 Han gedood in 2010) is eveneens een feit.

Het is dus normaal dat China een repressieve en preventieve politiek volgt. Dat wordt ook door de bevolking zo geëist. Dat men de deradicalisering grondig aanpakt door de betrokkenen te helpen voor een betere baan en een beter inkomen is positief.

Maar toch roept het interview netelige vragen op. De kandidaten voor verplichte heropvoeding zijn kleine misdadigers die door extremisme of terrorisme beïnvloed zijn. Die omschrijving is vaag en kan tegen een brede groep mensen gebruikt worden, zeker wanneer religieuze gewoonten zoals lange baarden als aanwijzing van extremisme gaan dienen.

De provinciegouverneur vermeldt niet hoelang de heropvoeding duurt. Is dit geen achterpoortje om sommige verdachten zonder proces voor onbepaalde tijd vast te houden? En opvallend genoeg geeft de gouverneur geen cijfers over het aantal personen dat een heropvoeding krijgt. Daarmee verschaft hij nodeloos credibiliteit aan het speculatieve cijfer van één miljoen dat in het buitenland gelanceerd werd.

Pas vorige week zijn de inrichtingen voor heropvoeding formeel opgenomen in de wetgeving tegen het terrorisme van Xinjiang, terwijl ze toch al een hele tijd bestaan. Deze regularisatie achteraf en de lacunes in het interview met de gouverneur doen de vraag rijzen of de repressie in Xinjiang wel volledig rijmt met de plannen voor de rechtsstaat die de CPC in oktober 2014 lanceerde.

Bron: Xinhua, Financial times, South China Morning Post