Panama en China gaan diplomatieke relaties aan. Ook voor het Midden-Amerikaanse land is er voortaan ‘maar één China’ en Taiwan is daar een onderdeel van.
Isabel Saint Malo en Wang Yi, respectievelijk ministers van Buitenlandse Zaken van Panama en van China hebben het communiqué ondertekend waarin de wezenlijke ommekeer in de Panamese houding werd vastgelegd. De consequentie is dat Panama de diplomatieke banden met Taiwan verbreekt.
Panama en China akkoord
Juan Carlos Varela, de president van het land in Midden-Amerika, ziet in de erkenning van Beijing als enige wettige regering van China grote kansen voor investeringen en werkgelegenheid. De leiders in Taipei zijn ontstemd. Beijing behaalt een diplomatieke overwinning. Voor China is Taiwan een Chinese provincie die zich lang geleden, maar tijdelijk, in de praktijk heeft afgescheiden.
De gang van de geschiedenis
In 1971 hebben de Verenigde Naties de Volksrepubliek als enige Chinese staat erkend. Taiwan verloor zijn vertegenwoordiging in de internationale organisatie. Progressieve regeringen van derdewereldlanden hadden in het nemen van dat besluit een belangrijke rol gespeeld. Op dit moment onderhouden er nog slechts 19 landen die lid zijn van de VN diplomatieke betrekkingen met de leiding van Taiwan. Veel van die staten zijn eilandjes, vroegere kolonies van Europese landen. Voorlopig blijft ook het Vaticaan de afgescheurde provincie erkennen.
Domino’s in Midden-Amerika?
Opmerkelijk is dat enkele Midden- en Zuid-Amerikaanse landen politieke partners van Taiwan blijven. Dat belet China overigens niet om zijn economische betrekkingen met hen verder te ontwikkelen. Sprekende voorbeelden zijn de verhoudingen met Nicaragua en met CELAC. De regering Ortega steunt Taipei. Toch heeft Nicaragua er alle vertrouwen in dat de Chinese investeringen, onder meer voor een belangrijk kanaal wat door Midden-Amerika heen loopt, zullen blijven komen. De Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caraïbische Staten (CELAC) en China doen steeds voordeliger zaken met elkaar. Panama heeft nu besloten het voorbeeld van de overgrote meerderheid van de VN-lidstaten te volgen. Het land is economisch belangrijk door de strategische zeeroute van het Panamakanaal. Daarmee is het ook een aanwinst voor het Belt&Road Initiatief. Het is mogelijk dat nu de Dominicaanse Republiek, Nicaragua en Paraguay volgen en (waarom niet, met de huidige paus) het Vaticaan.
Vanuit het Westen bekeken
Vele landen erkennen Taiwan formeel niet als een aparte staat, maar gaan anderzijds in de praktijk wel met Taipei om alsof het een echte regering zou zijn. Ze hebben er verder allerlei gangbare betrekkingen en partnerschappen mee. In de publieke opinie overheerst dan ook het beeld dat Taiwan in feite onafhankelijk is. Regeringen zouden het Een-Chinabeleid voeren omdat het politiek irrealistisch en economisch nadelig zou zijn dat niet te doen. De Financial Times noemt het veranderde standpunt van Panama zelfs ‘afvalligheid’. Westerse media menen dat landen het ‘Een-China’-principe enkel erkennen om de ‘economische reus’ niet tegen zich in het harnas te jagen.
…en vanuit China
De Chinese regering en de meerderheid van de bevolking beziet de zaak vanuit een totaal ander gezichtspunt. De Volksrepubliek streeft de hereniging met Taiwan sinds lang na, en om gewichtige principiële redenen: het herstel van de territoriale integriteit. Hoe meer landen uitgaan van het ‘Een-China’-principe, hoe reëler de kans hierop wordt. Bovendien zal de hereniging een terugkeer betekenen van werkelijk alle gebieden die door Japan voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog bezet werden gehouden, waaronder Taiwan. Het gaat hier voor de Chinezen om een belofte van de internationale gemeenschap die alsnog moet worden nagekomen. Beijing is daarom vooral zeer blij met de diplomatieke overwinning die het besluit van Panama inhoudt.
Xinhua, BBC, Financial Times, Wikipedia, Reuters
