Eind oktober houdt de Communistische Partij van China de jaarlijkse voltallige zitting van het centraal comité. Het thema is deze keer de “rechtsstaat”. Voor insiders niet echt een verrassing.
Het vierde plenum van het 18de centraal comité van 20 tot 23 oktober wordt een mijlpaal voor de CPC. De rechtsstaat is nooit eerder het hoofdthema geweest van een plenum. Het is al langere tijd de bedoeling van de CPC en van de staat om tot een volledig uitgebouwde en goed functionerende rechtsstaat te komen. Het plenum wil zowel met principes over socialistisch recht als met concrete maatregelen uitpakken. Er komen inspanningen om de wet beter toe te passen, om te regeren volgens de wet, opdat de administratie de wetten zou toepassen, het gerecht volgens de wet zou handelen en het bestuur modern zou zijn.
In 1978, toen Deng Xiaoping de hervormingen lanceerde, stelde de CPC meteen ook dat er een socialistisch systeem van wetten moest komen. Dat was het begin van het bouwen aan de rechtsstaat. In 1997 besloot de CPC tot “de opbouw van een socialistisch land dat bestuurd wordt volgens de wet”. Vorig jaar, op het derde plenum van het centraal comité, werd gesteld dat “de Partij moet besturen, de macht uitoefenen en de staat doen draaien in overeenstemming met de wet”.
Rechtsstaat nodig
Nu China een nieuwe fase van zijn economische ontwikkeling begint, zijn diepgaande hervormingen nodig. Daarbij zullen gevestigde belangen getroffen worden. Het is nodig dat dit correct gebeurt volgens de wet.
Sinds vorig jaar voert de CPC een campagne tegen schadelijke werkstijl (formalisme, bureaucratie, profiteren, verkwisting). Daarbij wordt een beroep gedaan op de medewerking van de bevolking, wat men de “massalijn” noemde. Maar het is even belangrijk dat de talrijke partijkaders die hun taak niet naar behoren hebben uitgevoerd, gedegradeerd of naar het gerecht verwezen worden in overeenkomst met de wet. In de loop van de hervormingen heeft China al ongeveer een volledig stelsel van wetten uitgevaardigd. Maar om een echte rechtsstaat te worden zijn vooral inspanningen nodig voor een correcte toepassing van de wet en voor controle op wantoestanden. Daarbij moet ook toegezien worden op mogelijk machtsmisbruik door de controleurs zelf.
Het begrip “rechtsstaat” is in China niet neutraal. Zo zijn er in de CPC nog mensen die vinden dat de Partij, als onbetwiste leider van het land op weg naar het socialisme, indien nodig, boven de wet staat. Ook corrupte of machtsgeile ambtenaren vinden dat de wet niet op hen van toepassing is. Aan de liberale kant van het politieke spectrum wordt het begrip “rechtsstaat “gebruikt als argument om te zeggen dat de CPC zich uit het staatsbestuur moet terugtrekken en alleen nog ideologisch leiding mag geven. De volgende stap waarvoor liberaal gezinde politici pleiten is dan de opheffing van het machtsmonopolie van de CPC. Komt het plenum met duidelijke principes voor een socialistische rechtsstaat en concrete maatregelen naar buiten? Een plenum over een betere rechtsstaat stelt ook de stelling in westerse media dat president Xi evolueert naar een meer autoritair bewind in vraag.
Bron: People’s Daily
