Peng Shuai vraagt om respect en privacy

Westerse media berichten ijverig over de situatie van tennisster Peng Shuai nadat ze Zhang Gaoli, een gepensioneerde topman van de CPC van verkrachting had beschuldigd op Weibo, het bekendste sociale medium van China. Westerse politici en media misbruiken de zaak voor een smaad- en haatcampagne tegen het Chinese politieke bestel.

In westerse berichten over China komen regelmatig onzorgvuldigheden voor. Dat is ook zo in de ‘kwestie Peng Shuai’. Daarom wat interessante feiten die verifieerbaar zijn.

Wat feiten

Zhang Gaoli (geboren 1 november 1946) is een gepensioneerd politicus. Hij was van 2013 tot 2018 een van de vicepremiers van de Chinese regering en van 2012 tot 2017 lid van het Permanent Comité van het Politiek Bureau van de Chinese Communistische Partij, het hoogste politieke orgaan van China. Hij is, vanwege zijn leeftijd, geen lid meer van het Centraal Comité, maar zit wel in kleine en belangrijke adviesgroepen in de CPC.
Peng Shuai (geboren 8 januari 1986) was een van de meest succesvolle tennisspeelsters van China. Haar specialisme is het dubbelspel, waarin zij 23 belangrijke titels won. Zij won 2 belangrijke titels in het enkelspel. Haar hoogste plaats in de wereldrangschikking was 1^e in het dubbelspel (in 2014) en 14^e in het enkelspel (in 2011). Ook nam zij deel aan drie olympische spelen (2008, 2012, 2016). Het einde van haar loopbaan nadert: zij staat op dit ogenblik 71^e in de ranking van het dubbelspel en 306^e in het enkelspel.

Op Weibo

Op 2 november publiceerde Peng op haar Weibo-account (574.000 volgers) een bericht waarin ze Zhang Gaoli (1946), met wie ze blijkbaar een knipperlichtrelatie had, beschuldigt van verkrachting. Wij citeren de Nederlandse website Blogaap die een screenshot van het bericht heeft bemachtigd en een met eigen commentaar vermengde vertaling ervan publiceert.

Blogaap:

Zhang was in 2013 naar haar hotelkamer in Tianjin gekomen en zij hadden een keer seks gehad. Daarna had hij niets meer van zich laten horen, totdat hij drie jaar geleden -blijkbaar na zijn pensionering- plotseling contact opnam toen Peng in Beijing speelde. Zhang en zijn vrouw nodigden Peng bij hun thuis uit, waar hij tegen haar wil seks met haar had, terwijl zijn vrouw voor de deur stond. Peng schrijft dat zij de hele tijd moest huilen. Desondanks bleef zij voor het diner. Zhang wist haar over te halen nogmaals met hem naar de slaapkamer te gaan. Peng stemde in, volgens haar omdat ze bang en in paniek was, maar ook omdat ze nog steeds gevoelens voor hem had na hun ontmoeting zeven jaar eerder. Daarna ontstond een relatie, die eindigde met een ruzie eind oktober 2021. Nadat Zhang voor de tweede keer niets meer van zich liet horen, stuurde Peng in de late uurtjes van 2 november haar Weibo-bericht de wereld in…

Volgens Blogaap schreef Peng verder:

‘Het is als een steen met een ei slaan of een mot die tot een vlam wordt aangetrokken, maar ik zal de waarheid over jou vertellen.’

En ook

dat ze geen enkel bewijs heeft van haar relatie met Zhang, laat staan van de verkrachting.

Mediastorm

Het bericht werd na een half uur van Weibo verwijderd, maar lezers en buitenlandse journalisten   hadden het al verspreid. Noch Peng Shuai noch Zhang Gaoli liet verder iets horen over wat er precies was gebeurd of over de beschuldigingen. Activisten, de internationale Women’s Tennis Association (de WTA), individuele (vaak bekende) sportvedetten, journalisten en politici beweerden dat de censuur Peng de mond had gesnoerd en dat men de tennisster had laten verdwijnen. Al deze stemmen, die vooral uit het Westen afkomstig waren, verkondigden dat de overheid en/of de Communistische Partij van China Peng onder druk wilden zetten. Waarom? Gang Zhaoli zou ‘een levenslang loyaal medestander van Xi Jinping zijn’. Over wat de Chinese leiders hier nu mee aan moesten werden allerlei veronderstellingen geuit: ‘Peng zal gedwongen worden toe te geven dat de seks met Zhang vrijwillig was… haar beschuldigingen moeten intrekken… zichzelf moeten beschuldigen…ze zal op televisie opgevoerd worden…’. Elk bewijs daarvoor ontbrak.

‘Druk en eisen’

Meteen zou blijken wie diegenen waren die druk gingen uitoefenen en eisen stellen, zonder zich ook maar enigszins in te houden. De WTA, die in de VS gevestigd is, dreigde zijn toernooien uit China terug te trekken ‘als de veiligheid en vrijheid van Peng niet gegarandeerd waren’. In een brief aan de Chinese ambassadeur in de VS verzocht de voorzitter van de WTA, Steve Simon, om een ‘onafhankelijke en verifieerbare bevestiging’ dat Peng veilig was. China moet volgens Simon ‘Peng naar het buitenland laten reizen of live via een teleconferentie met hem laten spreken zonder dat er iemand anders aanwezig is, tenzij met haar toestemming.’ De WTA voorzitter zei verder dat de beschuldiging van aanranding ‘eerlijk, volledig, transparant en zonder censuur’ moet worden onderzocht. De regeringen van Frankrijk, de VS en het VK en een woordvoerder van de Mensenrechtencommissie van de VN eisten ‘duidelijkheid over het welzijn van Peng’. President Biden zag een kans om de kwijnende Amerikaanse campagne voor een boycot van de Olympische Winterspelen in Beijing weer leven in te blazen, dit keer met de meer realistische tactiek van een ‘diplomatieke boycot’. Het is iets waar de Britse premier Johnson zich wil bij aansluiten en waarvoor hij steun zoekt bij de andere leden van de Five Eyes, een soort mini-NAVO. Amerikaanse politici, Democraten en Republikeinen, vonden het niet genoeg om alleen de diplomatieke vertegenwoordigers van de VS thuis te laten. Nee, deze spelen moeten volgens hen door de media de grond worden ingeboord, en de atleten moeten thuisblijven.

Beelden van Peng

Toen toonde de Chinese televisie een mailtje van Peng waarin ze zei ‘dat ze oké was’. Chinese journalisten verspreidden foto’s en een videofilmpje waarop Peng te zien was met vrienden, op restaurant, bij een sportwedstrijd voor jongeren. Vanuit het ‘internationale tribunaal’ van sportorganisaties, media en politici kwam de reactie: ‘niet overtuigend’, ‘waarschijnlijk in scène gezet’, ‘allicht onder dwang opgenomen’. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC), ook best een belangrijke stem in de sportwereld, reageerde als enige zakelijk en onbevooroordeeld. Was het niet beter om uitleg te vragen in China zonder het volle licht van de schijnwerpers erbij? Het IOC liet weten: ‘We hebben deze berichten gezien en zijn gerustgesteld dat Peng veilig is’. Dat leverde de organisatie meteen een uitbrander op van Human Rights Watch: ‘respons van het IOC onaanvaardbaar’.

Peng praat met Olympisch Comité

Peng Shuai heeft uiteindelijk op zondag 23 november een videovergadering van een half uur gehad met IOC-voorzitter Thomas Bach, om hem garanties te geven over haar veiligheid. Peng bedankte het IOC voor de bezorgdheid over haar welzijn en zei dat ze veilig en gezond was en in haar huis in Beijing verbleef, maar dat ze graag zou willen dat haar privacy op dit moment wordt gerespecteerd. De IOC-verklaring luidde: ‘daarom brengt ze haar tijd nu het liefst door met vrienden en familie’. Twee vrouwen – de Finse Olympische medaillewinnaar ijshockey, Emma Terho, nu voorzitter van de IOC Athletes’ Commission, en het Chinese IOC-lid Li Lingwei, een voormalig wereldkampioen badminton en toptennisfunctionaris in China, die zetelt in het Volkscongres – waren aanwezig bij het gesprek. ‘Ik was opgelucht toen ik zag dat het goed ging met Peng Shuai. Dat was onze grootste zorg. Ze leek ontspannen. Ik bood haar onze steun aan en om op elk moment dat het haar schikte contact te houden, en dat stelde ze duidelijk op prijs’, zei Terho in het IOC-persbericht. De WTA heeft echter gereageerd op het videogesprek tussen IOC en Peng dat ‘het niet genoeg is, dat er een onafhankelijk onderzoek moet komen’. Kan de WTA niet geloven dat Peng misschien liever wat uit de mediastorm blijft? Het is immers lang niet zeker dat veel Chinezen waardering kunnen opbrengen voor de heftige hetze die haar Weibo-post bij de VS & Co heeft uitgelokt tegen de Chinese regering en de winterspelen.

Staat van dienst

Verkrachting is een zware misdaad, met ernstige en langdurige gevolgen. Van leden en zeker van de hoogste leiders van de Communistische Partij wordt geëist dat ze onkreukbaar zijn. Het gebeurt dat politici op een bepaald moment niet of niet meer aan die eis kunnen voldoen, ook als ze eerder voorbeeldige leden of functionarissen waren. Zoiets komt natuurlijk voor, ook in de meest voorbeeldige partijen, of zelfs in organisaties die een bevrijdingsstrijd hebben gevoerd. In eigen kring start de CPC in dat soort gevallen een onderzoek en straft de partij deze mensen volgens de partijregels en, afhankelijk van de aard van de overtreding, juridisch. Het kan een tijd duren, zoals in de zaak Zhou Yongkang maar uiteindelijk grijpt de partij in. Als er iets is dat de CPC in zijn 100-jarige bestaan heeft bewezen is het wel zijn vermogen om fouten te herstellen. Onder het bewind van Xi Jinping is dat, onder andere door de strijd tegen corruptie en een foute werkstijl, meer dan duidelijk gebleken. Laten we vooral voorzichtig blijven: of daar in deze concrete kwestie aanleiding toe is kan echt geen enkele buitenstaander, en al helemaal geen westerse waarnemer, op dit moment zeggen. Het getuigt van een bevooroordeelde  en respectloze houding om er maar van uit te gaan dat de CPC of de regering verkrachtingen ongestraft zou willen laten.

Twee systemen, een wereld

Het is een feit dat de werking van justitie en media in de Volksrepubliek China anders is dan in het Westen en waarschijnlijk zijn die instellingen voor verbetering vatbaar, iets waar de Chinese leiders zelf herhaaldelijk op wijzen. Dat betekent ook weer niet dat de westerse rechtspraak en media een monopolie op correctheid, onafhankelijkheid en efficiëntie hebben. In het socialistische systeem en de Chinese cultuur gooit men dit soort problemen liever niet op straat. Het zijn de bestaande instituties die de plicht hebben de meest netelige problemen op te lossen en als zij dat onvoldoende kunnen is het nodig hun werking te corrigeren of ze te hervormen. Is de westerse methode om tegenstellingen in het openbaar en in de sociale media uit te vechten zoveel beter? Dat is zeer de vraag.

In elk geval zal de campagne die zelfingenomen westerse betweters voeren tegen het Chinese systeem de noodzakelijke samenwerking om de grote wereldproblemen samen aan te pakken verder bemoeilijken. Misschien moeten zij zich wat meer laten inspireren door het nieuwe motto dat het IOC onlangs met algemene stemmen heeft aangenomen: ‘Samen sneller, hoger, sterker’ (waarbij SAMEN aan het vroeger motto ‘sneller, hoger, sterker’ werd toegevoegd). IOC-voorzitter Bach interpreteert dat zo: ‘Solidariteit voedt onze missie om de wereld door sport een betere plek te maken. We kunnen alleen sneller gaan, we kunnen alleen hoger mikken, we kunnen alleen sterker worden door samen te staan – in solidariteit.’

Bronnen: Wikipedia, De Standaard, South China Morning Post, olympics.com (website van het IOC), Blogaap.nl, Global Times