De Chinese bevolking bleef praktisch onveranderd op 1,41 miljard inwoners in 2021. Maar het aantal geboorten was historisch laag. Om te verhinderen dat de bevolking snel zal gaan dalen zijn maatregelen nodig.
China telde einde vorig jaar meer dan 1,41 miljard inwoners. Dat was een verwaarloosbare toename met 480.000 in een jaar, de kleinste sinds de hongercrisis van 1960. De reden voor de stagnering van het bevolkingsaantal is duidelijk: het aantal geboorten in 2021 lag met 10,62 miljoen op het laagste niveau sinds de stichting van de Volksrepubliek in 1949.
Het aantal geboorten daalde tot 7,52 op 1.000 inwoners, aanzienlijk lager dan de ongeveer 13 die nodig zijn om de Chinese bevolking op peil te houden. In het jaar 2000 bedroeg het aantal 14 per 1.000, in 2019 nog 10,4 en in 2020 8,52. Dat de bevolking toch nog stabiel blijft komt door het lage aantal overlijdens, doordat er in de jaren 1940 toen de meesten van hen geboren werden er nog maar 550 miljoen Chinezen waren. Naarmate ook de veel talrijker in de jaren 1950 geboren Chinezen gaan overlijden zal het sterftecijfer stijgen en de totale bevolking dalen. Er is dus een ernstige kans dat de Chinese bevolking al in 2021 gepiekt heeft.
Vergrijzing of vergrijsd?
In 2021 was iets meer dan 14% van de Chinese bevolking meer dan 65 jaar. Volgens de normen van de OESO is er sprake van vergrijzing van een land met 7-14% 65-plussers. Wanneer het percentage stijgt tot 15-20% is er sprake van een vergrijsde maatschappij. België zat in 2021 aan 21%.
De actieve bevolking – gerekend tussen 16 en 59 jaar, dwz tussen de minimumleeftijd voor schoolverlaten en de normale pensioenleeftijd – was 62,45%. Dat was substantieel lager dan de 68,56% tien jaar eerder, in 2011. Er wordt verwacht dat de activiteitsgraad de volgende jaren verder zal dalen naargelang er meer 59-jarigen op pensioen gaan dan er 16-jarigen bijkomen. In België bedroeg de bevolking op beroepsleeftijd (15-64 jaar) 63,2% in 2020.
Aangezien het aantal vrouwen op vruchtbare leeftijd de volgende jaren verder zal dalen door de één-kind politiek tussen 1978 en 2015 riskeert ook het aantal geboorten verder te dalen. Om de bevolking op peil te houden zou een vrouw gemiddeld tussen twee en drie kinderen moeten krijgen. In 2020 bedroeg de fertiliteit 1,7.
Doortastende maatregelen nodig.
Daarom is vorig jaar aangekondigd dat alle koppels drie kinderen kunnen hebben. De maatregel zal echter niet volstaan. Weinig jonge ouders willen drie of zelfs maar twee kinderen. De kosten om kinderen degelijk op te voeden liggen te hoog en ook de werkdruk is in het zeer concurrentiële China hoog. Op diverse gebieden wordt nu gezocht naar middelen om ouders aan te sporen meer kinderen te hebben. Recente onderwijshervormingen moeten bijvoorbeeld de kosten voor buitenschoolse lessen voor de ouders sterk reduceren. Strenger toepassen van de wetten op arbeidsduur moeten de werkbelasting verminderen.
Toch denken experts dat ook dit nog niet zal volstaan. Liang Jianzhang, een bekende bevolkingsecononoom stelt voor dat de overheid kindergeld uitbetaalt, tussenkomt in de prijs van een grotere woning of een belastingvermindering toestaat voor een tweede en derde kind. Het gaat niet om kruimels. Liang schat dat 2 tot 5% van het bnp zal nodig zijn om voldoende ouders te overtuigen.
Hoe de Vlaamse krantenlezer ‘geïnformeerd’ wordt
Welke verdere maatregelen om geboorten te bevorderen er zullen komen is momenteel nog niet duidelijk. Wel duidelijk is de sfeerschepping en desinformatie daaromtrent in opinie vormende media zoals De Standaard.
In de ondertitel van het artikel in De Standaard wordt meteen een sfeer van dictatuur en verzet gecreëerd met ‘Xi’s wil wordt geen wet in bed’ en de ‘geboortestaking’.
Verderop in het artikel wordt gewaarschuwd tegen de ‘harde hand van Peking’. Waarover gaat het zoal? Het wordt zo goed als onmogelijk om nog een abortus te laten uitvoeren; scheidingsprocedures worden langer, zelfs voor vrouwen met een gewelddadige ex; er is een beleidsmatige ‘war on women’ ; kleuters worden gebrainwasht in de crèche om te vragen naar broertjes of zusjes; vrouwen worden opgeroepen om ‘verdraagzame huismoeders’ te zijn; in de provincie Henan speelt men met het idee om plattelandsvrouwen te verbieden naar de stad te migreren, zodat ze ‘de bedden van de mannen op het platteland moeten warm houden’; kaderleden zullen maar promotie kunnen maken indien ze drie kinderen hebben. Welke geloofwaardige bronnen gebruikt De Standaard voor die onheilspellende tijdingen? Welgeteld één, een obscure Chinese historica aan de universiteit van Michigan. Diezelfde persoon noemt alle beloften om de druk op gezinnen te verlichten ‘maar woorden’ omdat er geen budgetten zouden voor zijn;
Bron: Caixin, National bureau of Statistics, De Standaard
