De Chinese president Xi Jinping heeft Kazachstan bezocht en is nu aangekomen in Oezbekistan, waar hij zal deelnemen aan de 22ste top van staatshoofden van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO) . Verwacht wordt dat de SCO onder meer Iran als volwaardig lid aanvaardt maar ook bilaterale gesprekken worden gepland in de wandelgangen.
Het was negen jaar geleden dat Xi Jinping in Kazachstan het concept van de nieuwe zijderoutes alias Belt & Road Initiative (BRI) lanceerde. China en Kazachstan hebben ondertussen gezamenlijk in de haven van Lianyungang een logistieke terminal opgezet die de eerste uitgang vormt van het land naar de Stille Oceaan. De bilaterale handel met Kazachstan bereikte vorig jaar $ 25 miljard, 70 maal het cijfer van 1992 toen diplomatieke betrekkingen werden aangeknoopt. Het volume met de Centraal Aziatische landen steeg zelfs 100 maal gedurende de laatste 30 jaar. Van januari tot juli groeide de bilaterale handel met 18,9% tot $ 17 miljard.
In de beginperiode lag de klemtoon van het Belt & Road Initiative op energie en infrastructuur. Verwacht wordt dat in de toekomst het digitale, de gezondheid en andere projecten met hoge kwaliteit aan bod komen. Dit kwam ook tot uiting tijdens de gesprekken van Xi met president Tokayev. Xi zag bijkomende mogelijkheden in samenwerking op gebieden als economie en handel, productiecapaciteit, connectiviteit en COVID-19-respons en wil de samenwerking qua innovatie uitbreiden op gebieden als big data, kunstmatige intelligentie, digitale financiering, grensoverschrijdende e-commerce, groene energie en groene infrastructuur.
Hij herinnerde er aan dat Kazachstan het eerste land was waarmee China een alomvattend strategisch partnerschap afsloot. Xi beloofde het land alle steun toe bij het vrijwaren van de nationale onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit maar riep ook op tot nauwere intermenselijke banden en vriendschappelijke uitwisselingen zodat het wederzijds begrip tussen hun volkeren wordt bevorderd. beklemtoonde dat het feit dat Xi Jinping Kazachstan als eerste land koos om na 2 jaar Covid op bezoek te gaan, dit het hoog vertrouwen weerspiegelt tussen beide landen. Tokayev noemde als terreinen voor toekomstige samenwerking economie en handel, infrastructuur, energie, productie, wetenschap en technologie, toerisme en intermenselijke contacten. Vorig jaar werd de Zhanatas stroomcentrale op windenergie gebruik genomen en deTurgusun waterkrachtcentrale die door China werden gebouwd.
Kazachstan staat klaar om met China samen te werken ter implementering van het Global Development Initiative en het Global Security Initiative om de coördinatie en samenwerking binnen kaders zoals de SCO, CICA en China+Centraal-Azië te verbeteren; gezamenlijk de veiligheid en stabiliteit in de regio te waarborgen en gemeenschappelijke ontwikkeling te bevorderen, zei Tokajev. Een reeks samenwerkingsakkoorden werden ondertekend. waarbij een samenwerkingsplan voor de komende 30 jaar
Bi- en trilateraal
Na het banket besloot Xi zijn staatsbezoek en vloog naar Samarkand waar de SCO top van staatshoofden plaats vindt. Xi bezocht Oezbekistan in 2013 en 2016 en de betrekkingen zijn nu ook op het niveau van een alomvattend strategisch partnerschap. China is Oezbekistans grootste handelspartner en belangrijkste exportland. In het kader van het BRI werden projecten gerealiseerd zoals de Pengsheng industriële zone en de door Ming Yuan Silu gefinancierde productie- en diepverwerkingsfaciliteit voor plaatglas.
Xi kreeg een hartelijk onthaal en sprak onder meer met president Mirziyoyev over de toekomstige betrekkingen. Xi Jinping had ook een gesprekken met de Turkmeense president Berdimuhamedow, met zijn Kirgizische collega Zhaparov en de Tadzjiekse president Rahmon,. De Russische president Putin prees volgens Reuters het Chinese evenwichtige standpunt over Oekraïne en heeft begrip voor Chinese bekommernissen. Gelijk leverde hij sterke kritiek op de VS voor provocaties rond Taiwan. Volgens Xinhua stelde Xi Putin een wederzijdse steun voor elkaars kernbelangen voor. China wil een verdere samenwerking met Rusland in handel, landbouw en connectiviteit. Tenslotte nam Xi Jinping donderdag deel aan de zesde vergadering van de trilaterale met de presidenten van China, Rusland en Mongolië waarop Xi een vier punten voorstel deed. Daarbij behoort de verdere uitbouw van de China Mongolië Rusland corridor, de regeling in lokale valuta van hun handel. en de aanleg van de Power of Siberia 2 pijplijn ter vervanging van NordStream2.
Vrijdag sprak Xi nog met de Turkse president Erdogan, de Pakistaanse premier Shariv en de Iraanse president Raisi die hij feliciteerde met het volwaardig lidmaatschap van SCO.
SCO
Zwaartepunt van Xi’s bezoek aan Samarkand ligt echter op de tweedaagse vergadering van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO). Dit organisme werd 20 jaar geleden vooral opgezet voor interne veiligheid tegen extremisme , separatisme en terrorisme. Gaandeweg ging de nadruk meer op handel en economie liggen. Te Qingdao bestaat zelfs de China-SCO Local Economic and Trade Cooperation Demonstration Area met multimodaal transportcentrum. in SCO wonen 3,5 miljard inwoners ongeveer 40 procent van de wereldbevolking, goed voor een derde van het mondiale inkomen en zowat twee derden van de Euraziatische oppervlakte. China wil SCO tevens motiveren voor het Global Development Initiative, het Belt and Road Initiative en het Global Security Initiative.
Wat SCO niet beoogt, is een soort NAVO te worden: het doel blijft interne veiligheid, het is niet gericht tegen een land en omvat zelfs landen zoals India en Pakistan die met elkaar in conflict liggen. Toch doen sommige westerse media de SCO af als een antiwesterse organisatie. en menen ze dat Xi een nieuw ‘koude oorlog’-blok wil vormen. Feit is dat de SCO almaar meer landen aantrekt. Verwacht wordt dat Iran tijdens deze zitting volwaardig lid wordt. Andere landen zoals Saoedi Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte en Qatar willen toetreden. Ook Wit-Rusland zal zijn kandidatuur indienen en Bahrein evenals de Malediven zijn eveneens geïnteresseerd.
Bronnen: Peoples Daily, Global Times, Reuters, vrtnieuws
