‘Online media moeten het nieuws dat ze van sociale media halen controleren voor publicatie. Nieuwssites moeten hun bron vermelden als dat een sociaal netwerk is. Het is hen verboden nieuws te verzinnen en feiten te verdraaien.’
Zo luidt de richtlijn die de Cyberspace Administration of China (CAC) afgelopen zondag via Xinhua heeft laten verspreiden.
In het bericht van het officiële persagentschap staat ook dat de CAC, de toezichthouder op internet, dit jaar enkele belangrijke websites een straf heeft moeten opleggen omdat ze verzinsels als nieuws hadden gebracht, onder andere sina.com, ifeng.com, 163.com en de website van het reusachtige internetbedrijf Tencent, dat met zijn product Tencent QQ China’s meest populaire service voor instant messaging (IM) is.
Valse geruchten, bestaan ze wel?
Xinhua gaf op aandringen van de CAC ook een berucht voorbeeld van wat de dienst niet zal tolereren en wat hij wil voorkomen. In het gerespecteerde Caijing Magazine had een journalist zich gebaseerd op nepnieuws verspreid via sociale media voor een stuk over moreel verval en leeftijdsdiscriminatie onder bewoners van een dorp in het noordoosten van China. Het artikel werd een groot succes op internet en zorgde ervoor dat sommige vooringenomen stedelingen nog meer minachting gingen voelen en uiten voor mensen van het platteland.
Een artikel in de South China Morning Post van afgelopen maandag geeft een kijkje in de Chinese bloggerswereld dat relevant is voor deze kwestie. De Post heeft een interview met Steve Hemmerstoffer, webredacteur van www.nowhereelse.fr., onder andere gespecialiseerd in de publicatie van lekken over te verschijnen iPhone en andere Appleproducten. Veel van die lekken zijn niets anders dan absurde geruchten die door ‘pseudo-leakers’ op Weibo gevonden en weer verder gedeeld worden, in een al of niet lichtjes bewerkte vorm. Voor Hemmerstoffer is het belangrijk dat hij echt van vals kan onderscheiden, daarmee staat of valt de commerciële aantrekkelijkheid van zijn website. Volgens hem weten de meeste bloggers en zogenaamde zelfverklaarde burgerjournalisten niet hoe ze feiten van valse geruchten moeten onderscheiden, of zijn ze daar niet in geïnteresseerd. Wat drijft hen dan wel? Ze willen vooral volgens Hemmerstoffer veel volgers krijgen, sensatie verwekken, beroemd of berucht worden.
Een dergelijke instelling kan hun blog of site (commerciële) schade toebrengen. Aan sociale of politieke schade door een gebrek aan betrouwbaarheid van nieuwssites tilt de Chinese overheid nu eenmaal zwaar, overigens meestal met instemming van het publiek.
Controle of kwaliteitsbevordering?
Weibocontacten
Volgens de Shenzhen Daily, een Engelstalig dagblad in China, stond in het rondschrijven van de CAC dat alle nieuwssites er zorg moeten voor dragen dat hun artikelen ‘waar, volledig en onbevooroordeeld’ zijn. Het bureau verbiedt de media het waarheidsgehalte op te offeren aan de snelheid en de exclusiviteit. Websites mogen niet zonder meer content van sociale netwerken plukken en dat als nieuws brengen.
Westerse media hebben hiervan gemaakt dat het voor online nieuwsmedia in China ‘verboden is nieuws te publiceren afkomstig van sociale media’, m.a.w. ‘alle’ nieuws. Het is dezelfde onnauwkeurigheid die er toe heeft geleid dat sommige nu geloven dat je een gevangenisstraf zou riskeren voor berichten die meer dan vijfhonderd keer zijn bekeken of gedeeld op blogs zoals Weibo. Nonsens, want het gaat ook in dit geval om valse geruchten die snel en honderden keren de ronde doen op de sociale media. De overheid zou volgens bepaalde westerse journalisten ‘absolute controle’ willen over internet.
De Global Times veroordeelt met recht dit soort lasterpraatjes en wijst erop dat internet in alle landen aan regels is gebonden. De officiële krant vindt het vanzelfsprekend dat media zich aan de wet houden en geen nepnieuws brengen of de feiten verdraaien. Als de overheid dat verbiedt is het juist een vorm van bescherming van de vrije meningsuiting volgens de columnist in de GT, die wel kritiek heeft op de communicatie van de CAC. Door de relatieve stilzwijgendheid van de dienst en het gebrek aan een eenvoudige verantwoording kunnen er misverstanden ontstaan over nieuwe regels met een constructieve bedoeling, aldus de regeringskrant.
Xinhua, Shenzhen Daily, De Morgen, www.news.com.au, SCMP, sina.com, Wikipedia
