Rechtszaken zorgen voor discussie op internet

Recentelijk is er in de Chinese media en op het internet veel te doen rond drie processen.
In Shenyang is Xia Junfeng terechtgesteld voor de moord op twee stadswachten in 2009. De Chinese stadswachten of chengguan zijn belast met het handhaven van de reglementen in het verkeer, milieubescherming of hygiëne. De twee waren in conflict gekomen met Xia, een straatventer. Die beweerde dat hij hen gedood had uit zelfverdediging, nadat ze hem aangevallen hadden.
De vrouw van Xia bracht via het internet een campagne op gang om de man niet terecht te stellen. Ook een groep van 25 advokaten vond dat er onvoldoende argumenten waren om de doodstraf te voltrekken. Chengguan zijn weinig populair in China, zeker nadat ze betrokken geraakten in enkele gewelddadige incidenten: in juli waren zes stadswachten betrokken bij de gewelddadige dood van een fruitverkoper in Hunan, en in juli 2011 waren er straatprotesten in Guizhou nadat een gehandicapte straatverkoper omkwam in een confrontatie met de chengguan. De vrouw van Xia speelde hierop via het internet in. Er kwamen ook beschuldigingen van klassenjustitie, met verwijzing naar Gu Kailai, de vrouw van Bo Xilai, die wegens moord met voorbedachtheid slecht de doodstraf met uitstel, in de praktijk dus levenslang kreeg.
In Beijing is de 39-jarige Han Lei ter dood veroordeeld die een peuter van twee jaar doodde. De man reed per auto toen een vrouw met een buggy hem de weg versperde. Hij stapte uit, het kwam tot een hoogoplopende discussie waarbij hij de peuter uit de buggy sleurde en tegen de grond kwakte. De peuter overleed in het hospitaal. De man verwondde ook de moeder en pleegde dan vluchtmisdrijf. Als excuus voerde hij voor de rechtbank aan dat hij dronken was en dacht dat de buggy een karretje met aankopen was. In dit geval was er op het internet een drukke commentaar tegen de man. Het publiek begreep niet hoe verkeersagressie zo gewelddadig kon ontsporen en eiste een strenge straf. De rechtbank hield bij haar beslissing ook rekening met het strafblad van beklaagde: hij was nog maar een jaar op vrije voeten.
 
Li Tianyi, de 17-jarige zoon van een op TV bekende zanger die het tot generaal-majoor in het leger schopte en een al even bekende zangeres, is in Beijing veroordeeld tot 10 jaar gevangenis wegens groepsverkrachting in een hotel in februari. De verkrachters waren dronken en sleurden het slachtoffer uit een bar naar de hotelkamer. De drie minderjarige mededaders kregen 3-4 jaar en een volwassen dader 12 jaar. Ze betaalden intussen elk 150.000 yuan aan het slachtoffer. Li ontkende dat hijzelf seks had en beweerde dat de vrouw een prostituee was. Naast zijn weigering schuld te bekennen speelde ook zijn strafblad mee. Hij was in 2011 al eens tot een jaar gevangenis veroordeeld wegens verkeersagressie. Toen reed hij rond in een BMW zonder nummerplaat en viel een ouder koppel aan dat hem hinderde. Tegen de toeschouwers riep hij: “Durf me maar niet aangeven. Zijn vader verontschuldigde zich later voor het incident. Maar in de periode vóór het nieuwe proces heeft de familie van Li er alles aan gedaan om de reputatie en de betrouwbaarheid van het slachtoffer in twijfel te trekken. De reacties op het internet stelden in dit geval de vraag of kinderen van hooggeplaatsten boven de wet staan.
De grote belangstelling voor deze rechtszaken op het internet illustreert twee lopende debatten in China. Het debat over de (on)afhankelijkheid van het gerecht. Het gerecht in China is geen onafhankelijke macht zoals bij ons, maar is onderworpen aan parlementaire controle en de nationale topmagistraten worden door het parlement benoemd. Met voordelen en nadelen. Die nadelen worden echter groter wanneer ook lokale politici zich met de loop van het plaatselijke gerecht kunnen bemoeien. Moet die invloed niet afgebouwd worden? En dan is er debat over wat kan of niet kan op het internet: Waar eindigt de normale discussie over een zaak en wordt het verspreiden van geruchten of zelfs een gerichte poging om het gerecht te beïnvloeden?
Bronnen: BBC, SCMP