De Chinese overheid legt sinds 8 januari veel minder beperkingen op aan reizigers vanuit en naar het land. In vele landen is hier positief op gereageerd. Andere landen nemen maatregelen die door Beijing als discriminerend worden ervaren.
Reizigers uit het buitenland moeten bij aankomst in China een negatieve nucleïnezuurtest laten zien die binnen 48 uur voor vertrek is afgenomen. Inkomende reizigers hoeven geen gezondheidscode meer aan te vragen bij Chinese ambassades of consulaten. Zij die positief testen, moeten hun reis uitstellen tot zij een negatieve testuitslag hebben. Als ze daarna een regelmatige douane-inspectie ondergaan, kunnen ze China binnenkomen of het land verlaten zonder in quarantaine te hoeven.
Deze versoepeling is niet totaal en kan worden aangepast aan hoe de Covid-19 pandemie zich verder ontwikkelt. Op een vraag over visumaanvragen van het Russische persbureau Tass heeft de woordvoerder van Buitenlandse Zaken van China het volgende geantwoord: ‘de COVID-19 pandemie is niet voorbij. China zal zijn visumbeleid voor buitenlanders op wetenschappelijke basis blijven aanpassen om de recentste COVID-situaties bij te houden en het voor reizigers met uiteenlopende doeleinden gemakkelijker te maken om naar China komen’.
Verschillende reacties
Op de van tevoren aangekondigde en intussen doorgevoerde versoepelingen van het internationaal verkeer van en naar China hebben vele landen positief gereageerd. Frankrijk, Thailand, Nieuw-Zeeland, Griekenland, Noorwegen, Spanje en Indonesië waren bij de eerste landen om Chinese toeristen en zakenlui weer welkom te heten. Sommige landen hebben echter beperkingen doorgevoerd en eisen gesteld specifiek voor reizigers vanuit China. De Chinese regering vindt dit incorrect en discriminerend. Beijing heeft nu op zijn beurt gereageerd met maatregelen die naar eigen zeggen genomen zijn ‘op basis van wederkerigheid’.
Gronden van beleid
De Chinese regering baseert zich op de visie van Chinese en buitenlandse gezondheidsdeskundigen, epidemiologen en overheden. Die wijzen erop dat het aanscherpen van het toelatingsbeleid ten aanzien van reizigers uit China niet wetenschappelijk onderbouwd en ook niet noodzakelijk is. Beijing benadrukt dat China het initiatief heeft genomen om ‘de COVID-maatregelen te verfijnen op basis van wetenschappelijke beoordelingen en dat de COVID-situatie in China voorspelbaar en onder controle is’. De Chinese regering wijst ook naar het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) waarvan woordvoerders hebben gezegd dat ‘beperkende maatregelen tegen reizigers uit China niet gerechtvaardigd zijn’. De minister van Volksgezondheid van Singapore heeft gezegd dat de uit China in Singapore ‘ingevoerde’ besmettingen minder dan 5% uitmaakten van het totale aantal ‘ingevoerde’ infecties in de vier weken tot 1 januari, wat veel lager was dan het aandeel dat uit andere landen en regio’s kwam.
China vraagt dat de EU meer zou ‘luisteren naar rationele stemmen en de situatie van de Chinese COVID-respons objectief en eerlijk bekijken’.
Endemisch
Volgens Zhang Wenhong, een expert infectieziekten uit Shanghai, zal China, zodra COVID-19 endemisch wordt, spoedig op gelijke hoogte komen met de rest van de wereld. ‘De eerste piekgolf van de pandemie heeft ook het Chinese vasteland bereikt. We zullen overgaan naar een endemisch stadium naarmate meer medische middelen toegankelijk worden’. Endemische ziekten zijn hardnekkig en met herkenbare patronen. Een toenemend aantal steden verklaart dat het ergste van hun respectieve lokale epidemieën voorbij is. In een studie voorspellen medische deskundigen uit Shanghai dat de meest recente COVID-19 golf tegen het einde van 2022 door de grote Chinese steden zal zijn getrokken, maar dat de besmettingen eerst van halfweg tot eind januari in plattelandsgebieden en verder gelegen provincies in Midden- en West-China zullen opduiken.
WHO Europa
Dr. Hans Kluge, hoofd voor Europa van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), heeft ook verklaard dat de stijging van het aantal besmettingen geen reden tot zorg is ‘op dit moment’. ‘Wij delen het standpunt van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) dat de huidige golf in China op dit moment geen significante invloed zal hebben op de epidemiologische situatie in de Europese regio van de WHO’, aldus de regio-directeur van de WHO voor Europa. Dit komt volgens de organisatie doordat de twee varianten die volgens gegevens van de Chinese autoriteiten nu in China circuleren al in Europese landen voorkomen.
De hoge WHO-functionaris erkende dat China informatie over virussequenties heeft gedeeld met de internationale gemeenschap, maar hij riep op tot meer ‘gedetailleerde en regelmatige informatie’, vooral over lokale epidemiologie en varianten ‘om de zich ontwikkelende situatie beter te kunnen beoordelen’. Dr. Kluge zei ook dat reisbeperkingen van Europese landen voor bezoekers uit China ‘niet onredelijk zijn … terwijl we wachten op meer gedetailleerde informatie die wordt gedeeld via openbaar toegankelijke databanken’. Hij drong er echter op aan dat de voorzorgsmaatregelen die door de Europese landen worden ingevoerd ‘op wetenschap gegrond, evenredig en niet-discriminerend zijn’.
Dr. Kluge heeft daarnaast laten weten dat in de hele wereld het aantal gedeelde Corona-gegevens teruggelopen is van 1,2 miljoen in het begin van 2022 naar 90.000 in december van het jaar. Met andere woorden: ook andere landen dan China krijgen het verzoek meer gegevens te delen. Kluge prees in dit verband de Europese landen die een sterk genomisch toezicht hebben volgehouden. Hij noemde met name Denemarken, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, en wees erop dat de gegevens die zij doorgeven beginnen te wijzen op een toename van het XBB.1.5-virus, afgeleid van de omikronvariant, dat zich reeds snel over de Verenigde Staten heeft verspreid. Dat doet de vraag rijzen waarom landen die Chinese reizigers aan inreisbeperkingen onderwerpen niet hetzelfde doen met reizigers uit de VS.
EU-standpunten
De lidstaten van de EU hebben de COVID-situatie in China besproken. In een verklaring achteraf werden de EU-lidstaten aangespoord om voor alle passagiers die vanuit China naar de lidstaten vertrekken, de eis in te voeren dat de COVID-19-test uiterlijk 48 uur voor vertrek negatief moet zijn. De overheden worden ook aangemoedigd om passagiers bij aankomst via steekproeven te testen en alle positieve resultaten nader te volgen. De lidstaten zullen de situatie beoordelen en de ingevoerde maatregelen binnenkort opnieuw bezien.
Reactie op Zuid-Korea en Japan
China vraagt dringend om het normale grensoverschrijdende verkeer en de uitwisseling en samenwerking tussen mensen verder te bevorderen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken van China verklaart verder: ‘er mogen geen discriminerende maatregelen worden genomen, en nog minder mogen de maatregelen worden gebruikt voor politieke manipulatie’.
China vindt de strenge maatregelen die Zuid-Korea exclusief aan alle reizigers uit China oplegt discriminerend. Op 2 januari heeft de Zuid-Koreaanse regering kortetermijnvisa voor mensen uit China afgeschaft en het plan om het aantal vluchten uit China te verhogen tijdelijk stopgezet. Tegelijkertijd kunnen vluchten van het Chinese vasteland naar Zuid-Korea alleen nog binnenkomen via Incheon International Airport. Er zijn klachten van Chinese reizigers op sociale media over vernederende behandeling door personeel van de immigratiedienst. Chinese ambassades hebben dinsdag de afgifte van nieuwe visa voor Zuid-Koreanen en Japanners opgeschort. Het gaat hier specifiek om toeristische, zakelijke en enkele andere visumcategorieën. De Chinese ambassade in Seoul liet op haar WeChat-account weten dat het verbod zal voortduren totdat Zuid-Korea zijn ‘discriminerende toegangsmaatregelen’ tegen China opheft. Deze aankondiging leek alleen van toepassing te zijn op nieuwe aanvragers en zei niets over Zuid-Koreanen die momenteel een visum hebben. In Japan werd de maatregel niet op deze manier aangekondigd. De Nationale Immigratiedienst heeft woensdag beslist om de afgifte van havenvisa en het visumvrije doorreisbeleid van 72/144 uur voor burgers van Zuid-Korea en Japan op te schorten.
Bronnen: ministerie BuZa China, Verenigde Naties, WHO, Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC), China Briefing (nieuwsbrief van consultant Dezan Shira en ass.), Al Jazeera, Global Times, China Daily, Morning Star
