ChinaSquare lezer (en leverancier van levendige bijdragen) Gordon Dumoulin merkte op dat Xi Jinping tijdens zijn ontmoeting met de premier van Nieuw-Zeeland, Jacinda Ardern, sprak over Rewi Alley.
Een portret van Rewi Alley, zijn relatie met China en zijn activiteiten in en voor de Volksrepubliek, is te lezen in 5iZ blog ‘Known in China, little known beyond (5) – Rewi Alley 路易·艾黎’ * ChinaSquare neemt het Rewi Alley-verhaal over, met toestemming van de auteur.
Naar China
𝗥𝗲𝘄𝗶 𝗔𝗹𝗹𝗲𝘆 路易•艾黎 (1897-1987) draagt met recht en reden de eretitel ‘Architect van de Chinese Industriële Coöperatieven (工業合作社)’. Hij was geboren en getogen in Nieuw-Zeeland en sloot zich aan bij het Nieuw-Zeelandse leger om tijdens WOI in Frankrijk te dienen, iets waarvoor hij de Militaire Medaille kreeg. Bij terugkeer in Nieuw-Zeeland werd hij eerst landbouwer, maar in 1927 vertrok hij naar Shanghai. Hij had de ambitie om lid te worden van de gemeentelijke politie van Shanghai. In plaats daarvan werd hij brandweerman en inspecteur van de gemeentelijke fabrieken. Bij het uitoefenen van die functie nam hij de armoede waar in de Chinese maatschappij en het racisme in de westerse stadsdelen. Alley sloot zich aan bij een politieke studiegroep (onder andere met George Hatem en Ruth Weiss) en geleidelijk aan werd hij een voorstander van sociale hervormingen.
Bewustwording
Met name door een hongersnood in 1929 werd hij zich bewust van de armoede op het Chinese platteland. Hij nam vrij op zijn werk en reisde door China voor hulpverlening, kwam in contact met de top van de Communistische Partij van China en werd partijlid. Alley adopteerde in deze periode 2 jongens en hij was een van de oprichters van de CIC, de Chinese industriële coöperaties, in 1938 tijdens de verzetsoorlog tegen Japan.
Gung Ho!
De CIC, beter bekend als de Gung Ho-beweging, had tot doel werkloze arbeiders en vluchtelingen te organiseren, oorspronkelijk om de productie te verhogen om de oorlogsinspanning te ondersteunen. Het doel was om de industriële capaciteit die verloren was gegaan door bombardementen, te vervangen door arbeiders te verspreiden en stemgerechtigde aandelen in hun CIC’s te geven. De Gung Ho-beweging organiseerde kleinschalige zelfvoorzienende coöperaties, voornamelijk op het platteland, om werkgelegenheid te creëren voor arbeiders en vluchtelingen.
Immigrant in de Volksrepubliek
Verder richtte hij de Bailie School op voor oorlogswezen in de provincie Shaanxi een school die hij noodzakelijkerwijs moest verplaatsen naar het westen in de provincie Gansu tijdens de oorlog in de jaren veertig. Hij deed dat samen met George Hogg wiens profiel ook kan worden teruggelezen in de 5iZ blog ‘Known in China, little known beyond (8) – George Hogg 乔治·霍格’. Na de oorlogen en de oprichting van de Volksrepubliek China bleef Rewi Alley in Beijing, leverde veel werk voor de partij en vertaalde Chinese gedichten in het Engels. Hij reisde de wereld rond voor lezingen, vooral over de noodzaak van nucleaire ontwapening. In tegenstelling tot de manier waarop andere westerse landen hun burgers behandelden die destijds China steunden, had Nieuw-Zeeland Alley nooit afgewezen. Zelfs president Lange hield een ontroerende en dramatische toespraak tijdens de uitreiking van een speciale onderscheiding in 1985 voor Alley. De president wendde zich tot hem aan het einde en zei oprecht: ‘Nieuw-Zeeland heeft veel geweldige zonen voorgebracht, maar u, mijnheer, bent onze grootste zoon.’
Blijvend eerbetoon
Hij stierf in Beijing op 27 december 1987 en zijn huis daar is nu het kantoor van de Vereniging van het Chinese Volk voor Vriendschap met het Buitenland. Standbeelden van Alley zijn in verschillende steden in China te vinden, een teken dat hij nog overal herdacht wordt. Een van zijn gedenkwaardige quotes is ‘China is mijn familie’, dit hoewel hij altijd van zijn thuisland Nieuw-Zeeland is blijven houden.
Ter gelegenheid van de 100e verjaardag van Communistische Partij van China in 2021 maakte Gordon een serie rond het thema ‘Bekend in China, maar nauwelijks daarbuiten’, over buitenlanders die in China zelf de vroegste geschiedenis van de partij en van de Volksrepubliek hadden meegemaakt of gesteund. Deze buitenlandse vrienden zijn bekend in China en ze worden er nog steeds geëerd.
Nog een weetje over GUNG HO. De beweging is blijven bestaan als niet-gouvernementele organisatie, ook na het einde van de oorlog en na de stichting van de Volksrepubliek in 1949. Na een slapende periode is ze sinds de hervormingen van 1978 opnieuw actief in het ondersteunen van de cooperatieve beweging in China. Ze heeft ook een internationaal comité dat financiële steun verzamelt.