De secretaris generaal van het Centraal Comité van de Communistische Partij van Vietnam (CPV) Nguyen Phu Trong is op 19 juli overleden. Vanaf 2011 leidde hij de CPV en van 2018 tot 2021 was hij eveneens president van Vietnam. De politieke leiders van China hebben Nguyen Phu Trong eer bewezen en hun medeleven betoond aan Vietnam, zijn communistische partij, zijn leger en zijn bevolking.
Vanwege de gezondheidstoestand van Trong kwam zijn dood niet onverwacht. Al op 19 juli condoleerde het Centraal Comité van de Communistische Partij van China de Vietnamese tegenhanger.
‘Marxist en hervormer’
Opvallende passages in de tekst zijn: ‘Trong was een overtuigd marxist en een groot leider van de CPV en het Vietnamese volk. Hij wijdde zijn hele leven aan het werk van zijn partij en voor de natie en leverde uitstekende bijdragen aan de Doi Moi (hervorming) van Vietnam, de socialistische opbouw en de ontwikkeling van de socialistische wereldbeweging’. Hiermee werd gewezen op feiten die linksen in bepaalde landen vaak uit het oog verliezen, namelijk dat Vietnam en China zeer gelijkaardige systemen hebben en vergelijkbare ontwikkelingen doormaken.
Verder wijst de tekst van het Chinese Centraal Comité erop dat Trong ‘een oprechte vriend was van de CPC en het Chinese volk’. ‘Hij erfde en ontwikkelde de traditionele vriendschap van kameraden plus broeders tussen de twee partijen en twee landen, en smeedde een diepgaande vriendschap met de CPC en Chinese leiders’.
Op zaterdag 20 juli ging Xi Jinping in zijn hoedanigheid van secretaris-generaal van de Communistische Partij van China (CPC) en Chinees president naar de ambassade van Vietnam in China voor een rouwbetoon. Xi sprak eerst namens zichzelf over de overledene. Hij noemde Nguyen Phu Trong een kameraad, een promotor van de betrekkingen tussen China en Vietnam en een partner voor de zaak van het socialisme, en zei dat hij over het overlijden diep bedroefd was. Xi was vergezeld van topleiders zoals de leden van het Politiek Bureau Cai Qi en Wang Yi, tevens minister van Buitenlandse Zaken. Samen brachten zij namens de voornaamste instellingen van de Chinese binnen- en buitenlandse politiek rouwboodschappen over.
De Vietnamese ambassadeur in China Pham Sao Mai zei dat het feit dat secretaris-generaal Xi persoonlijk zijn condoleances kwam betuigen en dat het Centraal Comité van de CPC meteen een condoleancebericht naar het Centraal Comité van de CPV had gestuurd, het grote belang weergeeft dat de communistische partij en de regering van China hechten aan de betrekkingen tussen de twee partijen en landen, evenals ‘de speciale gevoelens die secretaris-generaal Xi heeft voor kameraad Nguyen Phu Trong’. Mai verzekerde zijn Chinese gasten dat hun Vietnamese kameraden en vrienden diep ontroerd en zeer dankbaar zijn.
In zijn rede gaf Xi Jinping een aantal redenen aan waarom goede betrekkingen tussen Vietnam mogelijk en belangrijk zijn voor China en welke rol Trong gespeeld had bij het tot stand brengen van dat soort relatie.
‘Marxist en vriend van China’
De Chinese leider beschreef Nguyen Phu Trong eerst als ‘een overtuigd marxist en een groot leider van de Communistische Partij van Vietnam en het Vietnamese volk’. Hij zei dat Trong ‘zich volledig had ingezet voor de CPV en het land, het Vietnamese volk en de zaak van het socialisme in Vietnam’. ‘ Hij werd daarom ‘diep gerespecteerd en bewonderd door de partij, het leger en het volk van Vietnam’, aldus Xi. De Chinese president herinnerde eraan dat hij en Trong de afgelopen tien jaar nauw contact hebben onderhouden en een hechte kameraadschap hebben ontwikkeld, en dat ze de banden tussen Vietnam en China op een hoger niveau hebben gebracht, dat van ‘een gemeenschap met een gedeelde toekomst die van strategisch belang is’. Verder noemde Xi de opmerkelijke bijdrage van Nguyen Phu Trong aan de betrekkingen tussen de twee partijen en de twee landen, en aan de zaak van de wereldwijde socialistische beweging. Xi beloofde dat de CPC en de Chinese regering de CPV krachtig steunen bij het verenigen en leiden van het Vietnamese volk ‘op een weg van het socialisme die past bij de nationale omstandigheden van Vietnam’.
Evenwichtige diplomatie
Opvallend was ook het feit dat behalve China er door leidende partijen en regeringen gerouwd werd in Noord-Korea, Cuba, Laos, Rusland en Mexico. Uiteraard besteedden media in andere landen zoals de VS en Japan ook aandacht aan het overlijden. Hier ligt een verband met de analyse van Zhao Weihua, directeur van het Center for China’s Relations with Neighboring Countries aan de Fudan University, in de Global Times. Zhao zegt daar dat ‘het belangrijkste principe van de diplomatie van Vietnam is om “bevriend te zijn met alle landen”. Vietnam voert dit beleid nog steeds uit en onderhoudt vriendschappelijke betrekkingen met alle grote landen, waaronder China’. Zhao wijst erop dat men niet moet vergeten dat China de grootste handelspartner van Vietnam is en dat Vietnam op zijn beurt de grootste handelspartner van China onder de ASEAN-landen is’. Volgens de Chinese expert hebben vele Vietnamese politici en academici het vaak over de principes van ‘een evenwichtige diplomatie’. Vooral na het uitbreken van het conflict tussen Rusland en Oekraïne heeft Vietnam een consensus bereikt dat het ‘niet naar één kant wil leunen’ en tegelijkertijd goede relaties wil ontwikkelen met alle grote mogendheden, volgens Zhao Weihua.
Gelijklopend politiek belang
Het is verder natuurlijk bekend dat China en Vietnam nog steeds meningsverschillen hebben over zones in de Zuid-Chinese Zee, en dat westerse landen, met de VS voorop, dit willen uitbuiten door partij te trekken voor Vietnam, maar vooral tegen China. Chinese experts hebben er echter vertrouwen in dat Hanoi en Beijing erin kunnen slagen om die geschillen bij te praten en zo te voorkomen dat externe krachten de regio destabiliseren, zeggen experts. Voor Xu Liping, directeur van het Centrum voor Zuidoost-Aziatische Studies van de Chinese Academie van Sociale Wetenschappen, komt dat vertrouwen voort uit een kernbelang en de missie van de beide communistische partijen: samen willen ze de bescherming van het socialistische politieke systeem.
Wat er ook van zij, de Chinese leiders hopen erop, blijkens de tekst van het Centraal Comité, dat China en Vietnam meningsverschillen bevredigend oplossen, zich niet uit elkaar laten spelen en samen zullen bijdragen aan de vrede in hun regio en in de wereld. ‘China en Vietnam zijn socialistische buren die verbonden zijn door bergen en rivieren en een gemeenschap met een gedeelde toekomst die van strategisch belang is. China heeft Vietnam altijd als een prioriteit beschouwd in zijn diplomatie en is bereid om met Vietnam samen te werken om het wederzijds politiek vertrouwen voortdurend te consolideren, solidariteit en samenwerking te versterken en de opbouw van een Chinees-Vietnamese gemeenschap met een gedeelde toekomst te bevorderen om de twee volkeren ten goede te komen en bij te dragen aan regionale en mondiale vrede en ontwikkeling’.
Bronnen: Xinhua, Global Times, Nhân Dân (de officiële krant van de Communistische Partij van Vietnam), Friends of Socialist China, Wikipedia
