Zhou Qiang
De hoogste rechter in China richt in de partijkrant een oproep tot de rechters en juristen in China om het recht te laten zegevieren zonder inmenging van buitenstaanders. Kan het iets te maken hebben met de zaak Bo Xilai?
Opperrechter Zhou Qiang doet een appel op zijn collega’s juristen, maar ook op de functionarissen van partij en staat. De boodschap aan justitie is: neem maatregelen om interventies van de macht en van het geld af te weren. ‘Gerechtelijke organen moeten hun plicht doen om het recht te handhaven en in iedere rechtszaak het gezag van de wet laten respecteren’. Overheidsambtenaren en kaderleden van de partij van hun kant, moeten ontzag hebben voor de grondwet en de andere wetten. ‘Zij moeten het goede voorbeeld geven door zich zelf aan de wet te houden en mogen de grenzen van het wettelijke niet laten overschrijden’. Zhou Qiang, die deze uitspraken in de krant laat plaatsen, is in maart jl. door het Nationale Volkscongres verkozen tot opperrechter. Zhou is lid van het centraal comité van de CPC en was tot zijn benoeming partijsecretaris in Hunan. Hij haalde zijn graad van Master in het Recht aan de Rechtsfaculteit van de Southwest China University voor Politieke wetenschappen en Rechtspraak. Volgens de Renmin Ribao (People’s Daily) deed Zhou Qiang zijn uitspraken naar aanleiding van een reeks van rechterlijke dwalingen en schandalen waarbij rechters betrokken waren (onder andere vier belangrijke rechters uit Shanghai die worden vervolgd en zijn ontslagen voor het bezoeken van prostituees).
Een uiteenlopende kijk op juridische onafhankelijkheid
Het is echter waarschijnlijk geen toeval dat de opperrechter in de partijkrant het woord neemt, nu er enige beroering is in de aanloop van het proces tegen Bo Xilai. Critici in China en in het buitenland beweren dat de rechterlijke macht in China niet onafhankelijk is en dat Bo geen eerlijk proces zal krijgen. Hun argumenten zijn bepaalde gebeurtenissen van de afgelopen dagen. Een journalist, aanhanger van Bo Xilai zou ‘de leden van de CPC hebben opgeroepen om zich te verzetten tegen het illegale proces’ en volgens vrienden is zijn weibo daarna geblokkeerd en is hij zelf gearresteerd. Geen van beide feiten is bevestigd en een vriend van de journalist heeft volgens de South China Morning Post de bewering over ‘de oproep’ tegengesproken. Een advocaat heeft een verklaring afgelegd dat hij was gevraagd om Bo te verdedigen door de zus van de vroegere toppoliticus, maar dat hij hiervoor geen toelating heeft gekregen. Eerder al zou een gerechtelijk instantie twee advocaten, gevraagd door de familie, hebben geweigerd. Westerse media laten, zoals vaak in dit soort gevallen eensgezind He Weifang, opdraven. He is een professor rechten aan de Peking University en tegenstander van de leidende rol van de CPC, en mag telkens als deze discussie speelt, zijn mening geven dat er geen onafhankelijke rechtspraak bestaat in China. De officiële media benadrukken dan weer de zorgvuldigheid waarmee de aanklacht tegen Bo is opgesteld en zien zijn proces als een bewijs dat het de partij menens is met de strijd tegen de corruptie. ‘Niet alleen de kleine overtreders, maar ook de hoge heren, (‘vliegen en tijgers’, in de woorden van Xi Jinping) worden aangepakt en hen wordt duidelijk gemaakt dat niemand die de wetten schendt kan ontsnappen’, zo luidt het in media zoals Xinhua, Global Times en Renmin Ribao. Gerechtelijke onafhankelijkheid kan niet worden gelijkgesteld aan de scheiding van de drie machten, zoals die door het Westen wordt hooggehouden, dat is althans het standpunt bij de vertegenwoordigers van de Chinese partij en overheid. Net zoals zij vasthouden aan de dominantie van de CPC, zeggen zij openlijk dat rechters politiek betrouwbaar moeten zijn. In de woorden van opperrechter Zhou Qiang: ‘zij moeten geloven in het ideaal van de wet en van het socialistische rechtssysteem en bewust de infiltratie van westerse begrippen tegengaan.’
Bronnen: Renmin Ribao (People’s Daily), BBC, SCMP
