Naar aanleiding van het overlijden van Samir Amin halen we even dit artikel uit 2013 naar voren. De ontwikkelingsdenker zei toen op een hearing van de “European United Left” en de “Nordic Green Left”-fracties van het Europees Parlement dat China het enige groeiland was met een soeverein project.
De conferentie over China op 6 en 7 juni werd geopend door fractieleidster Gabbi Zimmer die aangaf dat haar groep op zoek is naar alternatieve groeimodellen nu het neoliberaal model failliet is. Ze voegde er nog aan toe dat binnen de EU 50 miljoen burgers hun energiefactuur niet kunnen betalen.
Vele vertegenwoordigers van de BRICS-landen loofden China’s inspanningen om tot een win-win model te komen op basis van gelijkheid en wederzijds voordeel. Vanuit Afrika werd aangegeven dat het westers model, dat van Afrika gehoorzaamheid verwachtte in ruil voor hulp, een volledige mislukking is. Toch weerklonk ook kritiek op China: zo vermeldde de vertegenwoordiger uit Mauritanië expliciet een geval van zware corruptie door een Chinese grote onderneming en van het niet naleven van de sociale wetten. Westerse vertegenwoordigers stelden zich vele vragen over China, maar econoom en filosoof Samir Amin leek de Chinese ervaring al helemaal te hebben verwerkt en hij deed vooral uitspraken die getuigden van een grote zelfverzekerdheid.
Gepland
Het kapitalisme heeft volgens hem de wereld gepolariseerd en de overgrote meerderheid van de wereldbevolking bestempelde hij als slachtoffers. Hij noemde het Chinees project resoluut een succes omdat dit het enige land betrof met een heus soeverein project dat wandelde op 2 benen: “ten eerste een consistent, geïntegreerd productief systeem en ten tweede een vernieuwde landbouw die de voedselzekerheid garandeert”. Hij vond dit een groot verschil met de andere opkomende landen en noemde China “het enige echte opkomende land”. De filosoof en econoom voegde er nog aan toe dat het om een geplande ontwikkeling gaat, zij het “niet meer op administratief bevel” zoals vroeger. Hij kwantificeerde zijn bewering zelfs. Volgens Amin is China’s succes voor 70% toe te schrijven aan de planning en voor 30% aan buitenlandse investeringen en globalisering.
Voorbeeldfunctie
Wat de landbouw betreft, is China de tegenpool van Brazilië. China voedt 22 % van de wereldbevolking met 7% van de gronden, terwijl 
Brazilië met al zijn gronden er niet slaagt een behoorlijke prestatie neer te zetten. Volgens Amin is China het enige land naast Vietnam waar grond geen koopwaar is. Over het marktsysteem oordeelde hij dat dit in China toch tot op zekere hoogte onder controle is van de overheid. Over de globalisering zei hij dat alle andere landen de neoliberale regels van de globalisering aanvaarden, maar dat China zijn binnenlandse economie en buitenlandse betrekkingen controleert. De waarde van de yuan wordt enkel door China zelf bepaald en niet door de markten. Hij vond dit systeem niet echt socialistisch, maar ook niet echt kapitalistisch. Hij voorspelde wel dat China’s eigen visie op globalisering steeds vaker in conflict zal komen met de westerse opvatting ter zake. Hij pleitte er bijgevolg voor dat China de volkeren van het zuiden rond zich zou aaneensmeden op het ogenblik dat het globaal kapitalistisch systeem implodeert en er een blok gevormd wordt tussen EU en VS. Voor een meer gedetailleerde bijdrage over de opvattingen van Sami Amin lees bijdrage 1 en bijdrage 2
Het debat wordt vervolgd
De organisatoren van het evenement waren European United Left – Nordic Green Left European Parliament Group (GUE-NGL), China Center for Overseas Social and Philosophical Theories – Chinese Communist Party (CCOSPT), Gabriel Péri Foundation (Frankrijk), OSPAAAL (Spanje) en International Correspondence. De GUE-NGL, de voornaamste initiatiefnemer, had een bonte verzameling van inspirerende sprekers en deelnemers uitgenodigd. Er waren onderzoekers van het CCOSPT, onder andere directeur Hairong Lai, publicisten uit Europa, en vertegenwoordigers van linkse (vooral communistische) partijen uit derdewereld- en BRICS-landen en uit Europa zelf.
Zij hadden het op donderdag vooral over de internationale betrekkingen van China, met de nadruk op het economische en op het groeimodel van de Volksrepubliek. Op vrijdag werden de debatten hierover nog even voort gezet. Daarna kwamen aan de beurt: de sociale ontwikkeling en de politieke hervormingen.
.
”Toch weerklonk ook kritiek op China: zo vermeldde de vertegenwoordiger uit Mauritanië expliciet een geval van zware corruptie door een Chinese grote onderneming en van het niet naleven van de sociale wetten.” Deze sociale wetten waren ooit ingevoerd door de blanken. Deze wetten zijn ook bedoeld voor de blanken zelf na de dekolonisatie zijn deze wet nog steeds voor de blanken. Tijdens de Belgische Congo was een zwarte ambtenaar gearresteerd voor corruptie. Hij zei tegen de rechter: ”Ik moet mee zelf kleden, eten en bidden als een blanke voor deze baan, maar krijgt niet hetzelfde loon als mijn blanke collega”. Ambtenaren en hoog opgeleide (voormalige blanken baan) hebben nu eenmaal sterkere sociale wetten dan boeren. Als een land massaal wil industrialiseren moet het opnieuw de sociale wetten bekijken of het haalbaar is.
Ik viel even van mijn stoel bij het herlezen van het stuk.
Hoeveel respect ik ook heb voor Amin, Arrighi, Wallerstein en co, die mensen zitten met een ideologisch frame dat totaal geen connectie heeft met het echte China.
Ik denk dat zijn laatste zin genoeg zegt: ‘De nieuwe urbanisatie kent zijn gelijke niet in enig land van het Zuiden. Er zijn ‘chique’ wijken en minder chique wijken, dat is waar. Maar er zijn geen krottenwijken zoals die elders in de Derde Wereld voorkomen en gestaag aangroeien.’
bij het kriskras doorkruisen van Urumqi heb ik geen krottenwijken gezien. Ik weet wel dat veel migranten in Beijing gammel behuisd zijn maar voor Indiërs die dakloos op straat leven, lijkt dit wellicht een luxe
De reden waarom in Peking de stadsdorpen niet het uitzicht hebben van Braziliaanse favela’s is omdat de overheid angst heeft voor sloppenwijken, want gevaar voor sociaal onrust en dergelijke.
Om de zoveel tijd worden stadsdorpen ook gewoon afgebroken en inwoners op straat gezet. Dat is waarschijnlijk het meeste efficiënte middel.
Daarom zie je weinig sloppenwijken of daklozen in Peking of Urumqi. Maar de reden is anders dan je denkt.
In Urumqi zijn er wel een soort van krottenwijken. Paar kleine groepen van net geïmmigreerde Oeigoerse seizoenarbeiders wonen in een Mongoolse tent net buiten Urumqi. Paar buitenlandse media maken een groot issue ervan en spreken van apartheid. Maar ze weten niet dat de grond is van de overheid en ze hebben niet eens het recht om een tent te zetten of wat te bouwen. Lijkt meer op dat de overheid wat tolerantie heeft voor een paar arme mensen die niet in de stad willen wonen met hoge huur. Stel je voor in Europa: wat zigeuners die zomaar tenten opzetten op overheidsgrond zonder huur te betalen.