Het zwaartepunt van de coronabesmettingen heeft zich verplaatst naar Shanghai, het economische hart van China, waar het aantal gevallen onrustwekkend toeneemt. Blijft de Chinese Covid-19 strategie ook tegen omikron succesvol? Hoe de economie redden? Welke is de beste exitstrategie?
In Shanghai blijft het aantal dagelijkse besmettingen snel stijgen. Er zijn er dinsdag 6.000 vastgesteld, waarvan 90% asymptomatisch. Meer dan 80% van de besmettingen wordt gevonden bij mensen die al in quarantaine zitten en dus de buitenwereld niet meer kunnen besmetten. Sinds het begin van de huidige uitbraak zit de stad aan 26.000 besmettingen. Onrustwekkend is dat de besmettingscurve ongeveer gelijk loopt met het begin van de dramatische golf die Hongkong de voorbije maanden overspoelde.
Shanghai is met 24 miljoen inwoners het economisch hart van China. De noodzaak om de pandemie te bestrijden zonder de economie te veel te remmen is hier extra groot. Wat gebeurt in Shanghai is meteen ook een leerschool voor heel China.
Verschillende strategieën
Toen het aantal besmettingen begon te stijgen rond 14 maart probeerde de stad te werken met gefocuste controles van bepaalde wijken. Die strategie verschilde van Shenzhen, dat onmiddellijk in een korte lockdown ging en het virus kon bezweren. De strategie van Shanghai heeft niet geholpen, getuige de recente stijgingen.
Daarom komt er nu toch een volledige lockdown. Specifiek voor Shanghai is het opsplitsen van de stad: de twee helften gaan om beurten voor vier à vijf dagen in lockdown, terwijl iedereen herhaaldelijk getest wordt en besmette personen zo snel mogelijk geïsoleerd. Op die manier hoopt men het economische leven te sparen en zijn er minder bevoorradingsproblemen. Van maandag tot donderdag waren 5,7 miljoen inwoners van Puxi aan de beurt, van vrijdag tot en met dinsdag volgt de rest.
Op basis van de eerste testresultaten zijn vandaag al strengere maatregelen uitgevaardigd: wijken waar mensen besmet zijn blijven 14 dagen in lockdown. De naburige wijken zien hun lockdown verlengd tot 7 dagen.
De stad is volop bezig met medische en andere voorraden in te slaan, de testcapaciteit uit te breiden en lokalen in te richten om personen met milde symptomen te isoleren. Er zijn 19 noodhospitalen opgericht en het 150.000 m² grote congrescentrum van de Wereldtentoonstelling 2010 is omgevormd tot isolatiecentrum voor 7.000 tot 15.000 personen met milde symptomen. Het invoeren van vaccins en medicatie tegen het virus wordt voor het eerst aangemoedigd.
Ernstig zieken gaan naar hospitalen, milde zieken naar quarantainecentra, en verdachte personen of herstelde zieken mogen thuis in quarantaine. Dit laatste is een tijdelijk versoepelde maatregel omdat er onvoldoende opvangplaatsen zijn. Tot voor kort werd iedereen in een isolatiecentrum opgenomen.
Shanghai zal gedurende een maand alle potentiële virushaarden desinfecteren: burelen, bouwwerven, voertuigen, versmarkten en residentiële wijken.
Economische steun
Nieuw is de aankondiging van maatregelen om de economie te ondersteunen. Bij de vorige, kleine uitbraken was dat tot nu toe niet nodig. Banken zullen gemakkelijker krediet verlenen, sommige belastingen worden verlaagd en kleinere bedrijven die lokalen huren van de overheid krijgen vrijstelling van huur. Het gaat om 20 miljard euro.
Ook andere steden in China die met coronuitbarstingen te maken krijgen of kregen hebben economisch steunmaatregelen afgekondigd. Dat is onder meer het geval in Shenzhen, Tianjin, Wuxi en Harbin.
Tijdens de lockdown wordt het openbaar vervoer in Shanghai stilgelegd. De luchthaven Pudong blijft wel open, maar het verkeer van passagiers en goederen op Pudong luchthaven is sterk gedaald. De haven van Yangshan, de drukste containerhaven ter wereld, werkt aan verminderde capaciteit in een gesloten kring, waarbij het personeel tijdelijk geen contact heeft met buitenstaanders. Grote bedrijven zoals de Tesla fabriek en Disneyland zijn voor enkele dagen stilgelegd. De verschillende afdelingen van de beurs van Shanghai blijven werken.
Elders in het land
Elders in het land zijn de besmettingen nog steeds geconcentreerd in de provincie Jilin, met iets meer dan 2.000 per dag, waarvan ongeveer de helft asymptomatisch. Twee steden zijn al twee weken in lockdown maar men krijgt het virus slechts langzaam onder controle. In Changchun verontschuldigde het stadsbestuur zich deze week voor het tekort aan verse groenten.
Sinds begin maart heeft China 56.000 besmettingen vastgesteld. Dat is een record voor het land sinds de oorspronkelijke golf in Wuhan, maar is internationaal nog weinig. Sinds begin maart vielen twee dodelijke slachtoffers, beiden met onderliggende aandoeningen. Het waren de eerste Cxhinese dodelijke slachtoffers in meer dan een jaar.
‘Dynamische nul-covid strategie’.
In de Chinese media kan men uiteenlopende meningen van experten lezen over de weg die verder moet gevolgd worden.
De officiële lijn is blijven vasthouden aan de ‘dynamische nul-Covid strategie’. Die dateert van juli 2019. Door de steeds sneller opeenvolgende kleine uitbraken werd de eerdere strategie van nul-covid vervangen door een dynamische strategie van zo snel mogelijk uitdoven van nieuwe clusters in combinatie met preventieve maatregelen om nieuwe uitbraken te beperken.
Het uitgangspunt van de strategie is duidelijk: het redden van mensenlevens, ook al brengt dat een beperkt ongemak voor de bevolking en economisch verlies. Een extra pluspunt: De strategie leidt uiteindelijk tot de laagste economische kost, zoals blijkt wanneer men de economische resultaten van landen sinds het begin van de corona-epidemie onderling gaat vergelijken.
Maar geldt dit alles nog nu China getroffen wordt door de zeer besmettelijke maar minder dodelijke omikron variant?
In de maand maart zijn er al gedeeltelijke of volledige lockdowns geweest in de steden Shenzhen, Dongguan, Changchun, Jilin, Tangshan en Shanghai, die samen instaan voor 9% van het totale bbp.
De economische gevolgen zijn niet meer verwaarloosbaar. De sociale nadelen nemen toe. En zijn de baten voor de volksgezondheid nog wel zo groot?
China blijft in staat de strijd aan te gaan, ook tegen omikron. De voorbije maanden zijn uitbraken in verschillende megasteden zoals Xi’an en Shenzhen beteugeld en de huidige grote golf in Jilin lijkt ook stilaan onder controle. Shanghai is nu de nieuwe frontlijn waar zal blijken hoe effectief de gevoerde strategie is.
De ‘dynamische nul-covid strategie’ is nog steeds de beste voor China. Wat er gebeurt wanneer men de preventiemaatregelen lost is de voorbije maanden duidelijk geworden in de naburige regio’s Hongkong en Zuid-Korea. Die kenden internationale dagrecords qua besmettingen en overlijdens. De situatie in de Volksrepubliek is vergelijkbaar: relatief weinig hospitaalbedden, in het bijzonder intensive care bedden, en een relatief lage vaccinatiegraad bij de meest kwetsbare groepen, de ouderen. Het lossen van de preventiemaatregelen zou er tot een humanitaire ramp met honderdduizenden doden kunnen leiden.
Meer ouderen vaccineren, meer intensive care bedden
87% van de Chinese bevolking is minstens twee keer gevaccineerd.. Van de 267 miljoen Chinese zestigplusser zijn er 212 miljoen volledig gevaccineerd. Dat is 80%. Maar van de 80-plussers is dat slechts de helft. Net die groep oudere niet-gevaccineerden leverde het grootste aantal overlijdens in Hongkong. Om hen aan te zetten zich te laten vaccineren wordt lokaal campagne gevoerd met mobiele vaccinatieteams, huisbezoeken en zelfs gratis spijsolie en bloem.
China heeft sinds het crashen van de gezondheidszorg in Wuhan begin 2020 al tientallen miljarden yuan geïnvesteerd in hospitalen en andere instellingen om besmettelijke zieken te behandelen.
In mei 2020 is daarvoor een nationaal plan opgesteld met een budget van 46 miljard yuan (6,7 miljard euro).
Er zijn 3,6 intensive care bedden per 100.000 inwoners. In normale tijden zijn die volzet. Er is geen reserve voor noodtoestanden.Het plan voorziet dat de hospitalen die uitgerust worden voor de behandeling van Covid-19 minstens 15% intensive care bedden hebben, met een minimum van 200.
Daarmee zijn alle problemen niet opgelost: werkingsbudgetten en voldoende medisch personeel voor intensive care vinden is niet eenvoudig. Veel klinieken op het platteland halen niet het gevraagde niveau
Waarheen?
Het wordt meer en meer waarschijnlijk dat het coronavirus nog lang zal blijven opduiken, ook in China. Als exitstrategie mikt China op groepsimmuniteit door het opvoeren van de vaccinatiecampagne, vooral bij ouderen, het ontwikkelen van betere vaccins, betere behandelingswijzen en het verder afzwakken van het virus, in combinatie met een versterking van de medische infrastructuur tegen infectieziekten. Wanneer die voorwaarden zullen vervuld zijn is nog onduidelijk. Tot zolang blijft het perfectioneren van de ‘dynamische nul-strategie’ de beste optie. Het verdere verloop van de pandemie in Shanghai kan daarover een en ander leren.
Bronnen: People’s Daily, global Times, Caixin, South China Morning Post
