De minister van Defensie van China Dong Jun bekritiseerde op zondag 2 juni voor een forum in Singapore de Verenigde Staten en de Filipijnen omdat ze spanningen in de regio Azië-Pacific creëren. Dong was wel voor een dialoog over militaire zaken tussen China en de VS en hij pleitte voor een systeem van gemeenschappelijke veiligheid.
‘Aziatische wijsheid’
Chinese hooggeplaatste militaire diplomaten en politici nemen sinds 2007 deel aan de jaarlijkse ‘Shangri-La-dialoog’, een forum van topniveau inzake defensie in het Singaporese Shangri-La hotel. In zijn bijdrage aan die bijeenkomst zei de Chinese minister van Defensie Dong Jun: ‘Mensen in de Azië-Pacific streven naar harmonie, zijn vredelievend, onafhankelijk, zelfredzaam en hebben elkaar altijd door dik en dun gesteund, … laten we kracht putten uit de ‘Aziatische wijsheid’ om consensus te bereiken en een gemeenschappelijke basis te zoeken, terwijl de verschillen op de lange baan worden geschoven.’
Volgens de minister van Defensie van China situeert zijn land zich in die cultuur: het waardeert traditioneel vrede en harmonie. In de huidige tijd en situatie komt dat volgens Dong tot uiting in het concept van de ‘bouw van een gemeenschap met een gedeelde toekomst voor de mensheid’, en in de drie Globale (mondiale) Initiatieven die Beijing al enkele jaren promoot.
Veiligheid voor iedereen, ook voor China zelf
China streeft naar een cultuur en een systeem van gemeenschappelijke veiligheid, deelname van alle landen in de regio, en met ‘non-confrontatie en openhartige communicatie’. Dit moet gebaseerd zijn op gelijkheid en wederzijds respect, openheid en inclusiviteit. China zal anderzijds niet nalaten zijn kernbelangen te verdedigen. Daarom zei de minister glashelder: ‘We zullen niet toestaan dat iemand geopolitieke conflicten of welke oorlog dan ook, warm of koud, naar onze regio brengt.’(…) Dong ging hiermee in tegen de aanhoudende anti-Chinese beweringen van westerse politici en media die hun boodschap nu dagelijks verspreiden als zou China verantwoordelijk zijn voor spanningen en conflicten in de regio.
Filipijnse provocaties
De Chinese minister richtte zich tot de Filippijnen omdat de regering van de nieuwe president Marcos in het kader van een pact uit 2014 een groei van het aantal Amerikaanse militaire basissen in de regio heeft toegestaan en omdat ze een gestrand schip op een rif die geclaimd wordt door China probeert in te richten als militair bolwerk. Hij beschuldigde de Filipijnen ervan China opzettelijk te provoceren, ‘aangemoedigd door machten van buitenaf’. Dong zei: ‘China heeft grote terughoudendheid betracht in het licht van dergelijke inbreuken en provocaties, maar er is een grens aan onze bedachtzaamheid.’
VS en Filipijnen: een andere agenda
De vertegenwoordigers van de VS en de Filippijnen op het Shangri-La Forum gaven weinig of geen aandacht aan het streven naar een vreedzame regeling van conflicten en de noodzaak om rekening te houden met ieders belangen en veiligheidszorgen. Zij waren er hoofdzakelijk op uit om hun anti-Chinese boodschap kracht bij te zetten. De organisatoren gaven hen daartoe de gelegenheid door bijvoorbeeld President Marcos jr. van de Filippijnen een keynote speech te laten houden. Marcos stelde dat de Filippijnen hun claims op gebieden en maritieme zones op het internationaal zeerechtverdrag UNCLOS en een arbitrage van 2016 baseren.
China betwist dat en heeft de arbitrage van 2016, met recht, nooit erkend. In zijn eigen toespraak op zaterdag benadrukte de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin echter dat de Amerikaanse steun voor de Filipijnen ‘ijzersterk’ was en prees hij de toespraak van de Filipijnse president ‘als een krachtig statement over hoe de Filippijnen opkomen voor hun soevereine rechten onder internationaal recht.’
VS en China kunnen weer praten over defensie
Toch vond Austin het belangrijk om de communicatie tussen China en de VS over militaire zaken te hervatten om ‘misvattingen’ en ‘misrekeningen’ te voorkomen. China is bereid tot het opnieuw aanknopen van de regelmatige gesprekken hierover. De ministers van Defensie Dong en Austin hadden een ontmoeting met elkaar. Het waren de eerste persoonlijke gesprekken tussen Chinese en Amerikaanse defensiefunctionarissen sinds de contacten tussen de legers van de twee landen in 2022 werden verbroken nadat de toenmalige Amerikaanse huisspreker Nancy Pelosi de Chinese de facto autonome provincie Taiwan bezocht. Dong zei dat China ‘open blijft voor uitwisseling en samenwerking met het Amerikaanse leger’, maar dat ‘dit inspanningen van beide kanten vereist.’
‘Taiwan is Chinees, vergeet dat niet’
In zijn toespraak was de Chinese minister overigens ook over Taiwan erg duidelijk geweest. De VS is een van de belangrijkste leveranciers van militaire hardware aan Taiwan, ook al beweert Washington formeel het Eén-China-beleid te steunen, en dus de positie van China als de enige legitieme regering van China te erkennen. Door de overeenkomst hebben de VS enkel met Beijing formele diplomatieke banden en niet met Taipei. Dong beschuldigde de VS er echter van de nieuwe leider van Taiwan en zijn partijgenoten aan te moedigen om ‘op een stapsgewijze scheiding aan te sturen’. ‘We zullen er vastberaden voor zorgen dat een dergelijk complot nooit zal slagen’, zei hij. Hij voegde eraan toe: ‘Iedereen die Taiwan van China durft te scheiden, zal alleen maar eindigen in zelfvernietiging.’
Zuid-Chinese Zee: overleg kan vrede garanderen
Later reageerde het ministerie van Buitenlandse Zaken van China nog op de toespraak van de Filipijnse president Marcos jr. over de situatie in de Zuid-Chinese Zee. Na een gedetailleerde beschrijving van de historische claims die China zelf heeft op gebieden in de Zuid-Chinese Zee gaf het ministerie zijn visie voor heden en toekomst weer. Die is als volgt: ‘de situatie in de Zuid-Chinese Zee is, dankzij de gezamenlijke inspanningen van China en de ASEAN-landen, over het algemeen stabiel.
Er is helemaal geen probleem met betrekking tot de vrijheid van navigatie en overvliegen in de Zuid-Chinese Zee, vrijheden die landen genieten in overeenstemming met de wet. China staat klaar om te blijven samenwerken met de ASEAN-landen, ook met de Filippijnen, om de maritieme meningsverschillen binnen de perken te houden, de maritieme samenwerking te verdiepen, bestaande verdragen over hoe landen zich dienen op te stellen volledig en effectief uit te voeren, het overleg over de verbetering ervan actief te bevorderen, de Zuid-Chinese Zee vreedzaam en stabiel te houden en ervoor te zorgen dat de Chinese Zee een zee van vrede, vriendschap en samenwerking blijft.
Bronnen: Xinhua, Global Times, Morning Star, Wikipedia, ministerie BuZa China
