Smog bestrijden gaat moeizaam

Smog over Noord-China, een bekend verhaal. Bevolking en overheid nemen hun toevlucht tot noodoplossingen. Natuurlijk wordt er ook verder gezocht naar oplossingen op lange termijn.

Het is weer die tijd van het jaar. Een giftige wintersmog hangt dagen- of wekenlang over grote delen van China. Dat gebeurt vooral in het noorden. In de provincie Hebei en vlakbij, in de hoofdstad Beijing, is de toestand meestal het ergst.

Dilemma’s

De oorzaken zijn bekend: een blijvende afhankelijkheid van steenkool, vervuilende fabrieken, uitlaatgassen van auto’s en vrachtwagens, het verouderde verwarmingssysteem. Het is ook bekend waarom deze luchtvervuiling, die ontaardt in luchtvergiftiging zo moeizaam te bestrijden valt. De economie transformeren kost tijd, China heeft een blijvend gebrek aan schone brandstoffen. De inspanningen voor de hernieuwbare energie zijn al geweldig, maar zelfs dan nog steeds ontoereikend. Overduidelijk is het: de sociale aspecten (bedrijfssluitingen, ontslagen) van de transitie naar een groene economie zijn ingewikkeld en duur. Nog altijd maken sommige ondernemers en ambtenaren van deze problematiek misbruik. Zij ontduiken milieuwetten of hebben nauwelijks last van boetes en andere straffen.

Dynamiek overheid en bevolking

De overheid is zich zeer bewust van de schade voor de bevolking en voor de maatschappelijke stabiliteit. De luchtvervuiling werpt een schaduw over hun project en beleid voor een welvarend en gezond land. Bovendien ondervinden partij en staat een groeiende druk vanuit de bevolking. Die is soms echt wanhopig, maar vooral meer bewust van de risico’s voor de gezondheid op korte en lange termijn. De Chinezen zijn ook steeds mondiger.

Alarmfase Rood

Vorige zaterdag werd de alarmfase rood uitgeroepen in de Chinese hoofdstad en 23 andere steden in het noorden van China. Fabrieken gingen dicht, voertuigen werden om beurt van de straat geweerd via het systeem met de nummerplaten. De kinderen konden niet naar school. Mensen gingen de straat alleen op met mondmaskers. Sommige ouders in Beijing kochten ingeblikte schone en frisse lucht uit de bergen van Canada. Een aantal keer kondigden de bevoegde diensten aan dat de wind de vervuilde lucht genoeg zou wegblazen om de noodtoestand op te heffen. Uiteindelijk kon dat pas de afgelopen dagen ook echt gebeuren.

Namen noemen, straffen uitdelen

Het ministerie van Milieubescherming heeft bepaalde staal- en chemische bedrijven, cement- en papierfabrieken en energiecentrales tot de orde geroepen. Waarvoor ze berispt werden: het negeren van de opheffing of vermindering van hun activiteiten, het kwaadwillig omzeilen van inspecties, het vervalsen van productiegegevens. Meer dan 20 ondernemingen zijn met naam en toenaam genoemd en zullen worden vervolgd. Ook bepaalde gemeenten en functionarissen worden op de korrel genomen. Het bevoegde ministerie zal 487 ambtenaren in Hebei laten straffen. In Hebei bevinden zich 10 van de meest vervuilde steden van China. Daar zijn ook zes staalbedrijven de afgelopen week in gebreke gebleven. Gevreesd wordt echter dat de maatregelingen niet veel zal uithalen.

Twee rapportages

2017 wordt het jaar waarin China voor het eerst de ecologische vooruitgang zal beoordelen die provincies, steden en regio’s maken. Het doel is de beleidsmakers aan te moedigen en in staat te stellen om te zorgen voor een ‘groene groei’. Van januari tot augustus zal de hogere overheid nagaan of de collega’s op het lagere niveau genoeg groene groeidoelstellingen aannemen en de grondstoffen zuinig en optimaal laten benutten. Met de kwaliteit van het milieu en de tevredenheid van de bevolking zal serieus rekening worden gehouden bij de evaluatie en de promotie. Het nieuwe aan dit alles is dat er nu een jaarlijks rapport komt, inclusief de nodige maatregelen. Dat zal op andere zaken letten dan het rapport over een langere periode, naar aanleiding van de vijfjarenplannen. Beide rapportages moeten elkaar aanvullen en versterken.

De zes van Xi

Xi Jinping heeft opgeroepen om iets te doen aan de vervuilende verwarmingssystemen in Noord-China. Tijdens een vergadering van de Centrale Leidende Groep voor Financiële en Economische Zaken, die Xi leidt, heeft de president en partijleider zes problemen genoemd die het land nu eerst moet aanpakken. Dat zijn: luchtvervuiling, de verwerking van landbouwafval, de vastgoedzeepbel, veiligheid van voeding en geneesmiddelen en bejaardenzorg. Volgens Xi horen overheden, zakenmensen en consumenten beter samen te werken. Elektriciteit en aardgas kunnen goedkoper en moeten voor meer mensen beschikbaar zijn. De sector van de veeteelt moet ondersteuning krijgen om met biologische technologie het afval om te zetten in methaan en biomest. De vergadering heeft 2020 als streefdatum hiervoor aangenomen. Dat is hetzelfde jaar waarin China erin wil slagen om bijna 150 gigawatt energie uit zonnepanelen te halen. Dat zou zonne-energie betekenen voor 150 miljoen gezinnen. Vermoedelijk zijn er heel wat Chinezen die hopen dat Xi Jinping op dit terrein zijn reputatie van sterke man kan waarmaken.
Xinhua, China Daily, BBC, SCMP, Caixin