China’s topsmokkelaar Lai Changxing is vanochtend veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Lai stond aan het hoofd van een smokkelimperium met een omzet van vele miljarden euro’s en corrumpeerde vele officiëlen in de stad Xiamen. Canada heeft lange tijd getwijfeld Lai uit te leveren omdat hij de doofdstraf zou krijgen.
Lai Changxing stond aan het hoofd van een smokkelimperium dat in de jaren negentig voor meer dan zes miljard dollar aan smokkelwaar auto’s, sigaretten en olie heeft geïmporteerd via de havenstad Xiamen. Hij heeft daarvoor een groot aantal Chinese ambtenaren omgekocht en gechanteerd. In totaal zijn zo’n driehonderd mensen bestraft voor hun rol in het megaschandaal.
De bal ging aan het rollen toen de ondervoorzitter van de Yuanhuagroep 10 miljoen yuan verloor bij het gokken in Macau. Omdat de voorzitter van Yuanhua Lai Changxing niet inging op zijn voorstel om deze verliezen te dekken met ondernemingsfondsen schreef de vicevoorzitter een brief naar de premier waarbij hij de smokkelactiviteiten van de firma uit de doeken deed. Eerst besteedde de premier weinig aandacht aan de aanklacht, maar toen ook militairen bleken mee te doen, werd een speciale onderzoekscommissie gestuurd naar Xiamen. Ze had twee jaar nodig om de smokkelactiviteiten van de groep in kaart te brengen, samen met de 346 betrokken ambtenaren, van wie 20 boven het niveau van diensthoofd. Tussen 1996 en medio 1999 slaagde de Yuanhuasmokkelbende er met medewerking van de hoogste lokale douaneambtenaren in om 4,5 miljoen ton geraffineerde petroleum, bijna een halve ton spijsolie, meer dan 3 miljoen sloffen sigaretten, 3588 voertuigen en verder een grote hoeveelheid westerse geneeskundige producten, chemicaliën en andere grondstoffen te smokkelen voor een waarde van 53 miljard yuan, zodat 30 miljard aan invoerrechten ontdoken werd. De groep had een clubhuis met sauna waarin talrijke mooie vrouwen seksuele diensten verleenden die opgenomen werden op video om de betrokkenen op hun beurt te kunnen chanteren. De onderzoeksdiensten hebben 2000 boekdelen dossiers onderzocht, die samen een stapel zouden vormen even hoog als een gebouw van 10 verdiepingen. Viceminister van Openbare Veiligheid Li Jizhou, die in de leiding zat van het orgaan dat smokkel moest bestrijden, kreeg de doodstraf met uitstel wegens zijn actieve betrokkenheid.
Lai was echter getipt en wist in 1999 met zijn gezin via Hongkong te ontkomen naar Canada. Gedurende twaalf jaar wist Lai uitlevering door Canada aan China te voorkomen. Lai vechtte zijn deportatie aan omdat hij zei te vrezen in China te worden gemarteld of geëxecuteerd. Canada levert normaal gesproken geen verdachten uit aan landen die de doodstraf voltrekken en de zaak vertroebelde daarom jarenlang de relaties tussen China en Canada. Vorig jaar werd Lai toch uitgeleverd omdat China Canada beloofde hem niet te zullen executeren. De rechtbank in Xiamen, waar het omkoopschandaal plaatsvond, heeft beslag laten leggen op de tegoeden die Lai illegaal verkreeg. Het is nog niet duidelijk of Lai in beroep gaat tegen zijn veroordeling. De laatste 10 jaren kregen al 14 mindere verdachten levenslang.
Bronnen HLN, NRC, SCMP
