Het politbureau van de Communistische Partij van China heeft zich over de economische situatie gebogen. De groei blijft stevig in het eerste trimester. In het optimistisch communiqué klinken toch enkele terechte zorgen door, vooral over de geopolitiek .
Wat zegt het politbureau?
Met 6,8% groei in het eerste trimester van 2018 bevestigt China de licht stijgende trend van het vierde kwartaal van 2017. De hervorming van de economie vordert in het algemeen. Er worden nieuwe bedrijfstakken ontwikkeld terwijl oude gemoderniseerd worden. De binnenlandse vraag neemt toe. En er is een betere coördinatie tussen industrie- en dienstensectoren.
De neiging om sneller te groeien is echter slechts tijdelijk. De fundamentele uitdagingen die hervormingen nodig maken blijven bestaan.
De centrale regering moet sneller indicatoren, strategieën, normen, statistische systemen en methoden om resultaten te beoordelen als leidraad doorspelen naar de lokale besturen en ministeries, zodat die beter een hoogwaardige economie kunnen ondersteunen. Lokale besturen worden aangemoedigd om te zorgen voor een hoogwaardige ontwikkeling die past bij hun lokale omstandigheden.
Er moeten drie ‘moeilijke veldslagen’ gewonnen worden: die van de beperking van financiële risico’s, van de strijd tegen de armoede, en de aanpak van de vervuiling.
De centrale regering zal vasthouden aan een proactieve fiscale politiek (de economie beïnvloeden door moduleren van kredietregels voor banken en belastingen) en een voorzichtige en neutrale monetaire politiek (stabiel houden van de wisselkoers en de rente). De overcapaciteit in sommige sectoren zal aangepakt worden met marktgerichte maatregelen (het aanbod aanpassen aan de vraag). Nieuwe sectoren in de industrie en nieuwe zakenmodellen zullen ondersteund worden.
Het politbureau roept ook op om moediger te hervormen en snel de aangekondigde maatregelen voor verdere opening naar buiten door te voeren. De ontwikkelingen op financiële markten en de vastgoedsector moeten van dichtbij gevolgd worden om te vermijden dat risico’s ontsporen.
Hoe interpreteren waarnemers het communiqué?
Het agentschap Bloomberg vat samen: het politbureau is ongerust over het geopolitieke klimaat. Het wil de kosten om investeringen te financieren verlagen en China sneller openen.
Volgens het agentschap blijkt uit het communiqué dat de Chinese leiders een minder snelle groei verwachten door handelsproblemen en financiële risico’s, en dat ze bereid zijn hun politiek bij te sturen om een eventuele te scherpe daling van de groei tegen te gaan. De economische doelstellingen van dit jaar halen in een steeds ingewikkelder geopolitieke situatie wordt een zware dobber. Handelsconflicten en de campagne om de financiële sector gezond te maken zijn potentiële remmers van de groei.
Het is voor het eerst sinds 2015 dat er weer gesproken wordt over de noodzaak om het binnenlands verbruik te ondersteunen, en niet over het verminderen van de schulden. Dat zou kunnen betekenen dat de overheid bereid is geld in de economie te pompen om de groei te kunnen aanhouden. De Chinese nationale bank heeft immers vorige week de verplichte reserves voor de banken verminderd om te zorgen dat meer liquide middelen beschikbaar komen en meer leningen kunnen gegeven worden.
De onzekerheid over de toekomst is bij de leiders toegenomen. Het valt immers niet te voorspellen hoe de relatie met de VS betreffende handel en investeringen verder evolueert.
De acties van de VS tegen de Chinese hoogtechnologische nijverheid (de zeer zware bestraffing van ZTE) doen het politbureau oproepen tot snellere doorbraken in sleuteltechnologie en meer steun aan nieuwe sectoren en zakenmodellen.
VS geopolitiek inderdaad onrustwekkend
Wat zonder Amerikaanse chips?
Over de relaties tussen de VS en China wordt overal druk gespeculeerd. Sommigen waarnemers gaan ervan uit dat de VS handelssancties aankondigen om sterk te staan bij onderhandelingen over de vermindering van het Amerikaanse handelstekort met China. Maar dat geeft wel een risico op een echte handelsoorlog.
De zware sanctie tegen telecombedrijf ZTE zet aan tot nadenken. ZTE kan 7 jaar lang geen Amerikaanse chips meer kopen die essentieel zijn in de apparatuur die het produceert. De VS proberen dus een Chinees hoogtechnologisch topbedrijf te fnuiken. De sanctie zal de Amerikaanse chipproducenten die aan ZTE leverden zwaar treffen en het handelstekort verder doen oplopen. Het afremmen van de technologische vooruitgang van China is voor de Amerikaanse regering dus belangrijker dan het verminderen van het handelstekort.
En er is meer. Verwijten dat Amerikaanse bedrijven die in China investeren hun technologie moeten meebrengen, dat buitenlanders in sommige sectoren niet mogen investeren, dat de Chinese overheid bedrijven in opkomende sectoren ondersteunt, raken aan de kern van China als socialistisch en als opkomend middelinkomen land: de greep van de overheid op de economie, die in China leidt tot zeer succesvolle resultaten. De VS haviken eisen in feite van China dat het zijn ‘socialistische markteconomie’ opzij zet en evolueert naar een liberale markteconomie.
En de EU?
Sommigen doen dit af als de excessen van een gekke Amerikaanse president. De EU en Japan keuren de brutale methoden van president Trump af. Hij ondermijnt de handelsregels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Door te verzaken aan de TIPP en TPP verdragen breekt hij de samenwerking met de EU en Japan tegen China.
Maar de Commissaris van handel van de EU, Moscovici, verklaarde onlangs dat de EU inhoudelijk geen partij kiest in de handelsgeschillen tussen de VS en China. In klare taal: zolang Amerikaanse heffingen op staal en dergelijke China treffen en niet de EU is het goed, ook al gaat het in tegen de regels van de WTO.
Onlangs hebben 27 van de 28 ambassadeurs van EU-landen in Beijing een vertrouwelijk rapport ondertekend waarin ze oproepen om front te vormen tegen het Chinese Belt and Road Initiative (de nieuwe zijderoutes). Het nieuws werd door het Handelsblatt uitgebracht. Volgens de ambassadeurs steunt het initiatief infrastructuur die alleen de Chinese handel ten goede komt. Tot nu toe zouden 90% van de contracten naar Chinese bedrijven gaan. En China koopt met de projecten van het initiatief politieke goodwill, ook in Oost- en Zuid-Europa. Daarmee verdeelt het de EU politiek en worden eensgezinde standpunten tegen China moeilijker.
De EU heeft eind vorig jaar nieuwe handelsregels ingevoerd, die het mogelijk maken extra invoerrechten te heffen op producten van landen waar de staat een te grote invloed op de economie heeft en daardoor de prijzen kan vervormen. China wordt niet genoemd maar iedereen weet dat het uitsluitend over dat land gaat.
Tenslotte is er het investeringsverdrag tussen de EU en China, waarvoor de onderhandelingen niet opschieten. Duitsland en Frankrijk zijn vorig jaar begonnen met beperkingen op buitenlandse investeringen in strategische sectoren. Ook hier wordt China niet bij naam genoemd. Tegelijk vraagt de EU dat China de nog bestaande beperkingen op buitenlandse investeringen laat vallen. Zoals bij de VS een eis die moeilijk te verzoenen is met de kern van het Chinese systeem van socialistische markteconomie, steunend op sterke staatscontrole van de economie.
Bronnen: Xinhua, Bloomberg
