Spanning in Xinjiang

De toestand blijft gespannen in Xinjiang. De overheid is waakzaam en neemt maatregelen met het oog op ‘5 juli’ en bepleit stabiliteit en eenheid om de geboekte economische en sociale vooruitgang te beschermen.

Het meest recente relaas van de gebeurtenissen in Xinjiang volgens officiële bronnen: “met messen gewapende religieuze extremisten hebben vorige week in Shanshan, een arrondissement in Turpan, in totaal 24 mensen gedood toen ze een politiekantoor en een bouwwerf aanvielen. Onder hen waren zestien Oeigoeren en twee politieagenten. Alle slachtoffers van de Han-nationaliteit waren migranten die op de bouwplaats aan het werk waren. De politie heeft 11 aanvallers gedood, vier mannen werden onmiddellijk gevat en een vijfde, die in eerste instantie was gevlucht, is nu ook aangehouden. Op vrijdag heeft een groep gewapende personen tevergeefs onrust proberen te stoken in Hotan. Er vielen geen slachtoffers en er is niets bekend over arrestaties.” De regering heeft een werkgroep van hooggeplaatste politieke figuren naar Xinjiang gestuurd. Gewapende oproerpolitie is in staat van paraatheid en zichtbaar aanwezig in de straten van een aantal steden. De ordediensten zullen alle pogingen verijdelen om op 5 juli de rellen van 2009 te herhalen. De politie spreekt volgens een aantal bronnen van een verbod op het bezit van explosieven, separatistische propaganda en het dragen van messen die langer zijn dan 22 cm. Een lijst van elf gezochte separatistische kopstukken die betrokken zouden zijn geweest bij aanslagen, is verspreid. Wie met bruikbare tips komt om separatisten te kunnen arresteren zal een beloning krijgen. De Oeigoer Nur Bekri, het hoofd van de Autonome Oeigoerenregio Xinjiang, en de Han Zhang Chunxian, de leider van de CPC in de regio, hebben de bevolkingsgroepen opgeroepen tot kalmte en eenheid. Zhang onderhoudt een moderne en gematigde uitstraling (hij is de hoogste politieke gezagsdrager met een eigen microblog op tencent, http://t.qq.com/zhangchunxianlx ). Hij heeft verklaard dat op dit moment stabiliteit de hoogste prioriteit verdient. Zhang heeft gezworen dat hij een ‘volksoorlog’ zal voeren tegen het extremisme door de publieke opinie te informeren en te mobiliseren. Dertig vertegenwoordigers van de islamitische, boeddhistische en de drie grote christelijke geloofsovertuigingen hebben hun steun betuigd aan de inspanningen van de CPC om de stabiliteit te bewaren en het terrorisme te bestrijden.

Over de verklaring voor de gebeurtenissen lijken de meningen in China enigszins uiteen te lopen. De officiële analyse is dat het absoluut gaat om terroristische acties. “De ‘drie krachten’ achter de acties zijn: terrorisme, (religieus) extremisme en separatisme. Kleine groepen aanhangers van deze stromingen hebben begrepen dat ze geen massabasis kunnen verwerven in Xinjiang. Ze vallen daarom vooral regeringsdoelwitten aan en willen met spectaculaire aanvallen steun winnen in het buitenland.” Uitgaand van deze analyse bekritiseert Beijing, bij monde van woordvoerster Hua Chunying, de Verenigde Staten, bepaalde EU-vertegenwoordigers en de westerse media. Zij bagatelliseren volgens de Chinese overheid de terroristische dreiging door vooral te spreken over etnische spanningen. Het Westen is in die visie te weinig solidair en toont geen begrip voor een regering die (al) zijn bevolkingsgroepen moet beschermen tegen het terrorisme. De VS meet ook hier met twee maten: ze eist internationale medewerking voor haar eigen strijd tegen het terrorisme, maar ontkent dat China met datzelfde verschijnsel heeft af te rekenen. Dat de Chinese regering niet genoeg zou doen voor de godsdienstvrijheid of tegen de discriminatie van minderheidsgroepen wordt, zeker met betrekking tot Xinjiang, met kracht verworpen.

Er klinken in de Chinese media ook stemmen door die er voorzichtig op wijzen dat spanningen tussen bevolkingsgroepen een rol spelen en dat de overheid nog beter moet nadenken over haar beleid ten aanzien van de Oeigoeren. Volgens Jiang Zhaoyong, een onafhankelijk publicist die velen als een expert beschouwen (naar aanleiding van 5 juli 2009 had hij nog een interview met de Global Times), zijn er weliswaar terroristische aanslagen, maar ook misdaden met een etnische achtergrond. Jiang heeft kritiek op de openbare veiligheid en vind sommige anti-terreurmaatregelen niet efficiënt. ‘Tips vragen aan de bevolking zal niet helpen, want de verbondenheid tussen politie en bevolking is duidelijk niet groot genoeg.’ De kwestie is zeker niet gemakkelijk: het is bekend dat een stroming onder de Han vindt dat de overheid niet genoeg bescherming biedt en harder moet optreden.

Hotan, afgelopen maandag 1 juli

Bronnen: Xinhua, People’s Daily, Global Times, BBC, South China Morning Post