De belangrijkste dienst voor corruptiebestrijding van China zal grote schoonmaak houden in een aantal staatsbedrijven. Het hoofd van die dienst heeft aangekondigd dat de eerste inspectieronde zal plaatsvinden bij 26 bedrijven die onder direct beheer van de centrale overheid staan.
Wang Qishan, het hoofd van de Centrale Commissie voor de Discipline-Inspectie (CCDI), heeft op woensdag tijdens een werkvergadering gezegd dat de eerste inspectieronde van 2015 zal worden uitgevoerd bij 26 bedrijven en financiële diensten van de staat die vallen onder de nationale regering, dat is bijna het dubbele van de vorige jaren en het gaat nu ook om staatsbedrijven die niet onder een lokale bevoegdheid vallen. Er zijn in China naar schatting 155.000 staatsbedrijven. Zij staan allemaal onder toezicht van de State-owned Assets Supervision and Administration Commission of the State Council (SASAC). Het beheer van de meeste staatsbedrijven is in handen van lokale overheden. SASAC beheert zelf 117 centraal geleide grote ondernemingen van de staat. De grote staatsbanken komen daar nog bovenop. Ondernemingen waarin de overheid een meerderheidsaandeel heeft zouden nog 35% van de ondernemersactiviteit en 43% van de winsten in de Volksrepubliek voor hun rekening nemen.
De inspecties gedurende de voorbije twee jaar bij 14 grote overheidsbedrijven hebben in 2014 geleid tot het ontslag of de degradatie van 70 topmanagers. De executives van de energiemaatschappij Shenhua Groep werden bijvoorbeeld op het aannemen van steekpenningen betrapt en de baas van China Unicom heeft samen met aannemers en leveranciers activiteiten ontplooid rond ‘macht, geld en seks’. Er zouden staatsgeheimen zijn gelekt en bij China Radio International ontdekte men ernstige disciplineproblemen.
De planinspectie
Wang noemde als doelwit van de komende inspecties onder andere het Nationale Nucleaire Bedrijf, het Nationale Petroleumbedrijf, de Huaneng-Groep, het Elekriciteitsnet van de Staat, Sinochem, China Ocean Shipping Company (COSCO), Shanghai Baosteel, China Telecom en China Mobile. In een eerste ronde zullen 13 teams telkens twee staatsbedrijven voor hun rekening nemen. De al gestarte campagne herneemt direct na de vakantieweek voor het Lentefeest, het Chinese nieuwjaar, dus op 25 februari. De inspecteurs zijn geselecteerd uit een lijst van kandidaten uit regeringsdiensten, voorgesteld door het Centraal Comité van de CPC. Elk team krijgt als hoofdinspecteur een minister of oud-minister.
Wang sprak over ‘de vaststelling van ernstige disciplinaire problemen’. ‘Bij inspecties, audits en ook via petities zijn we erachter gekomen dat er leiders zijn die door omkoping opgeklommen zijn in de hiërarchie van de partij, dat anderen hun macht hebben misbruikt om staatsbezit te verkwanselen, voor zichzelf geld te verdienen aan staatsoffertes, of om hun verwanten, kinderen en zichzelf te bevoordelen’, zo verduidelijkte hij.
De toppoliticus benadrukte dat de staatsondernemingen van oudsher een belangrijk rol spelen in de Chinese economie, die wordt gekenmerkt door openbaar bezit en dat ze in grote mate bijdragen tot de economische en sociale ontwikkeling. Sommige partijcomités bij de bedrijven doen hun partijwerk niet goed en als partijkaders omkoping een rol laten spelen bij het benoemingsbeleid overtreden ze de wet. Er zijn nog meer problemen opgedoken bij de kaderselectie, zei Wang, die alweer zinspeelde op de vorming van netwerken en klieken. ‘Uit dat alles blijkt een gebrek aan bewustzijn van de mentaliteit die een lid van de Communistische Partij van China moet tonen en van de verantwoordelijkheid die de CPC heeft’ volgens het hoofd van de CCDI. De partij-instelling zal dan ook meer doen bij de ondernemingen dan enkel mogelijke corruptie onderzoeken: het gedrag, de selectie van het personeel en de benoemingen worden eveneens tegen het licht gehouden.
Verantwoording
De CCDI is, zoals bekend, een instelling van de communistische partij. Zij beschikt over een eigen website en een krant, waarin deze week al werd geschreven dat de campagne intensiever en doeltreffender zal worden. Op de website stonden voor het eerst foto’s van inspecteurs aan tafel bij een bespreking met bedrijfsleiders. De media van de CCDI leggen uit waarom de campagne wordt opgevoerd: er zijn nog altijd topmanagers in staatsbedrijven die profiteren van hun positie om zichzelf te illegaal verrijken, banen te verkopen, een luxueuze levensstijl te voeren en familie te helpen, en dat allemaal met overheidsgeld. De Commissie verweert zich ook tegen stemmen die vanuit bepaalde hoek klinken als zou de harde corruptiebestrijding de economie schade toebrengen. “De economische slowdown is onderdeel van een bewust uitgevoerde structurele hervorming richting een ‘nieuwe norm’… Zie die een verband leggen tussen de groeivertraging en onze ingrepen zijn slecht geïnformeerd of ze hebben bijbedoelingen,” aldus de CCDI.
Debat
Tekenen wijzen niet alleen op kritieken, maar ook op discussies over de aanpak van de CCDI, die vooralsnog vooral binnenskamers blijven. Zo geven verschillende experts en regeringsadviseurs nogal gevarieerde verklaringen voor de focus op de staatsondernemingen en lijken ze op te komen voor uiteenlopende belangen. ‘Als de corruptie in die bedrijven niet wordt uitgeroeid, zal ze bijna niet tegen te houden zijn in de partij en de regering zelf’, volgens Xin Ming van de Centrale Partijschool van de CPC. ‘De vraag is of de corruptiebestrijders de moed hebben om de belangengroepen aan te pakken,’ vindt Zhuang Deshui, een specialist correct beleid van de Peking University. Liu Junhai, een professor van de Renmin University of China Law School, meent dat de campagne gericht is en moet zijn tegen ambtenaren die zich vastklampen aan hun monopolies en zich verzetten tegen de versterking van de marktwerking’. Xia Xueluan, een socioloog van de Peking University was in een eerdere discussie echter van mening dat ‘we de staatsondernemingen moeten verbeteren en ervoor zorgen dat ze hun voordelen benutten…zowel de overheids- als de particuliere sector moeten zorgen voor banen en een stabiele economie’. Gao Bo, van de Chinese Academy of Social Sciences (CASS), ziet de huidige focus van de anti-corruptiestrijd als een onderdeel van de sanering van de hele economie, heel belangrijk onder de omstandigheden van een noodzakelijke tragere groei. Waar iedereen het over eens lijkt is dat corruptie en machtsmisbruik de staatsondernemingen verzwakken en geld aan de gemeenschap kosten.
Xinhua, SCMP, Wikipedia, The Economist
