De arbeidsters van Hi-P Shanghai in actie
Twee stakingen trekken de aandacht. Het zijn symptomen van een algemene onrust. De uitvoer naar de VS en de EU daalt en ondernemers rekenen hun verliezen door naar hun personeel. Er wordt ijverig naar bevredigende oplossingen gezocht ook op het hoogste politiek niveau. In Shanghai staken de arbeiders van Hi-P, een elektronicabedrijf uit Singapore, al een week lang tegen de verhuizing van hun fabriek. In Shenzhen is er actie tegen de voorgenomen verkoop van Shenzhen Hailiang Storage Product Co Ltd, een filiaal van het Japanse Hitachi Global Storage Technologies. Met de acties willen de werknemers respectievelijk hun werkgelegenheid en hun loon en premies verdedigen. In de beide gevallen gaat het om gemiddeld 1000 actievoerders, volgens de erg uiteenlopende schattingen. Bij de actie in Shanghai zijn activisten door de politie gearresteerd toen ze met een blokkade het transport van machines wilden verhinderen.
Er zijn de laatste weken op en neergaande golven van sociale acties en conflicten om loon, werkgelegenheid en arbeidsomstandigheden. De stakingsbereidheid is het grootst in het zuiden, in Guangdong, maar ook ander regio’s kennen sociale onrust. De regering en de politieke leiders wekken de indruk dat ze zich zorgen maken en hevig op zoek zijn naar een correcte aanpak waarbij ze enerzijds de arbeiders niet tegen zich innemen en anderzijds de ondernemersactiviteiten in China willen beschermen tegen de invloeden van de wereldwijde economische crisis. Zhou Yongkang, die lid is van het politiek bureau van de CPC en hoogste functionaris voor de binnenlandse veiligheid heeft de kaderleden in de provincies aangemaand met betere methodes te komen voor het behoud van de sociale vrede en het voorkomen van conflicten(social management) en om de negatieve effecten van de markteconomie op te vangen. Ze moeten daarbij een aantal elementen combineren, die tegenstrijdig kunnen zijn: een steviger sociaal vangnet, een zorg voor de economische groei, een betere manier van omgaan met klachten en conflicten, daarnaast ook ongetwijfeld slimmere manieren om opruiende berichten geen kans te geven enz. Ook kunnen lokale overheden maar beter wat minder uitgeven aan dure prestigeprojecten die slechts de woede van het publiek opwekken. Vandaag plaatsen alle officiële media een artikel over het advies dat de Internationale Arbeidsorganisatie (International Labour Organisation, ILO) geeft, bij monde van mevrouw Yamamoto, regiodirecteur voor Azië en de Pacific. Het uitbreiden en verbeteren van collectieve onderhandelingen en arbeidsovereenkomsten is volgens de ILO is de weg voorwaarts voor China. In veel provincies is het minimumloon opgetrokken en de centrale regering heeft de belofte gedaan om in elk van de komende vijf jaar het minimumloon nog te laten toenemen met gemiddeld ten minste 13%. Over twee jaar moet er in 90 % van alle bedrijven in China een vakbond zijn en moeten in 80 % van die ondernemingen waar een vakbond actief is collectieve onderhandelingen gevoerd worden. Van de 4800 rijkste bedrijven (die in de Fortune 500 voorkomen) hebben al 93% een vakbond volgens de ACFTU, de officiële vakbondsfederatie. Eind november heeft het ministerie voor Personeelszaken en Sociale Zekerheid (Ministry of Human Resources and Social Security, MHRSS) ‘decreet 17’ gepubliceerd waarin strengere regels voor onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers zijn vastgelegd. De bedoeling is om werkgevers te verplichten met conflicten en eisen van hun werknemers correcter om te gaan. Grote en middelgrote ondernemingen zullen vanaf 1 januari 2012 bij betwistingen overlegcomités moeten instellen om de communicatie tussen de sociale partners te verbeteren. Er wordt in detail aangegeven welke procedures er moeten worden gevolgd voor onderhandelingen en bemiddelingen, met deadlines en wat de concrete taken en plichten zijn van de bedrijfsbemiddelaars, die tijdelijk of full time kunnen worden aangeworven.
Multinationals, buitenlandse ondernemingen wordt met speciale aandrang verzocht om de verhoudingen tussen kapitaal en arbeid te verbeteren en werknemers een groter aandeel in de groei en de welvaart te geven. Volgens de ILO is China wat dat betreft op de goede weg en moet het, onder ander in een goede samenwerking met de internationale organisatie volhouden. Er zijn inderdaad successen te noteren: China heeft tussen 2006 en 2010 zo’n 57 miljoen banen gecreëerd en verwacht nog veel meer op dat vlak van de ontwikkeling van een groene economie. Ook de werkloosheid zou beperkt blijven tussen de 4 en 5%, d.w.z. in de steden. Dat alles neemt niet weg dat pogingen van de werkgevers om hun problemen op de werknemers af te wentelen op verzet stuiten en dat er ook nog de enorme ongelijkheid is die blijft toenemen, wat verder olie op het vuur gooit.
Het recente nieuws over de strijd bij Shenzhen Hailiang Storage Product Co Ltd, is dat de 3.000 arbeiders een vergadering hebben gehouden om vertegenwoordigers te verkiezen. Onderhandelingen met de directie in China zijn begonnen en er is contact met de hoofdzetel in Japan. Ook de lokale overheid is bij het sociaal overleg betrokken.
Bronnen: China Daily, BBC, Washington Post, Xinhua,
China Briefing http://www.china-briefing.com/en
voor de tekst van Decreet 17 over ‘De regeling betreffende arbeidsconflicten, bemiddeling en onderhandelingen’ lees
http://www.china-briefing.com/news/2011/12/07/china-to-further-regulate-labor-dispute-mediation.html
