China stopt met invoer van steenkool uit Noord-Korea als protest tegen het kernprogramma van dat land. Het ontkent dat de maatregel verband houdt met de moord op de halfbroer van Kim Jong-Un. China pleit verder voor dialoog en wijst ook de VS op zijn verantwoordelijkheid.
Tot einde 2017 zal China geen Noord-Koreaanse steenkool meer invoeren. De maatregel is officieel aangekondigd als een sanctie onder resolutie 2321 van de Veiligheidsraad. Er werd al meteen een lading steenkool ter waarde van 1 miljoen dollar tegengehouden in de haven van Wenzhou.
Vorig jaar voerde China voor 1,89 miljard dollar steenkool uit Noord-Korea in. De totale Chinese invoer uit het land bedraagt 2,5 miljard dollar. Ongeveer 40% van de buitenlandse deviezen die Noord-Korea verdient komen van China. Het signaal van de Chinese ontevredenheid is dus duidelijk.
Speculatie
Volgens het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken legt resolutie 2321 van de Veiligheidsraad een beperking op van de Noord-Koreaanse uitvoer van steenkolen naar China voor de periode december 2016 tot einde 2017. Die totale toegestane hoeveelheid is nu al bereikt, dus stopt de uitvoer voor de rest van het jaar.
In het buitenland wordt gespeculeerd over de reden van de strenge Chinese maatregelen. Sommige waarnemers leggen de link met de moord op Kim Jong-Nam, de oudere halfbroer van de Koreaanse leider Kim Jong-Un. China zou Kim Jong-Nam, die veel in China verbleef, beschouwd hebben als reserveleider. En nu erg boos zijn over de moord, die volgens een aantal bronnen in opdracht van Kim Jong-Un zou zijn gepleegd.
Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken ontkent formeel dat er een verband is. De overheidskrant Global Times verwerpt die speculatie als een belachelijke fantasie die door Zuid-Korea gelanceerd is. Er hangt nog veel onduidelijkheid rond de verantwoordelijkheid voor de dood van de oudere Kim. En inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen staat haaks op de Chinese diplomatieke principes.
Reële bezorgdheid
Zit er dan echt niets anders dan resolutie 2321 achter de houding van Beijing?
Er is natuurlijk de al oude afkeuring van het Noord-Koreaanse wapenprogramma, dat de VS, Japan en Zuid-Korea het ideale voorwendsel geeft om de regio te militariseren. Maar dat verklaart niet de huidige strengere reactie.
Uit de Chinese pers blijkt wel een toenemende bezorgdheid dat de koppigheid van Noord-Korea, in combinatie met de Amerikaanse onverzettelijkheid, een niveau bereiken dat wel eens echt tot een ernstige militaire confrontatie kan leiden.
De Chinese pers bezweert daarom Noord-Korea niet verder te werken aan een strategie die zich finaal tegen het land zelf zal keren. Noord-Korea kan erin slagen een rudimentair kernwapen te maken dat het grondgebied van de VS kan bereiken. Maar dat zal niet zijn veiligheid verhogen maar ze daarentegen verder ondermijnen. Want de VS zijn hoe dan ook het sterkst en hun reactie is onvoorspelbaar.
Geopolitiek
Er zijn nog meer directe elementen.
Op vraag van de regering Obama heeft Zuid-Korea aanvaard het Amerikaanse THAAD raketschild op zijn grondgebied op te stellen, als bescherming tegen Noord-Korea. Maar THAAD kan ook ingezet worden in geval van een conflict tussen China en de VS. De Chinese kernstrategie is gebaseerd op een kleine afschrikkingsmacht. En laat nu juist THAAD hét instrument zijn om die afschrikkingsmacht grotendeels te neutraliseren.
China heeft alles gedaan om Zuid-Korea te laten afzien van THAAD. Net deze week zijn de terreinen voor het raketschild formeel overgedragen aan het leger. De doortastende Chinese actie tegen Noord-Korea kan gezien worden als een ultieme oproep tot de Zuid-Koreanen om THAAD toch niet te installeren.
En dan is er de factor Trump. Trump eist dat China de VS helpt om Noord-Korea in toom te houden. De laatste Noord-Koreaanse rakettest was een uitdaging aan Trump. Met de strenge sancties toont China zijn goede wil aan de nieuwe president. China sluit zich expliciet aan bij het standpunt dat Noord-Korea geen kernwapen mag hebben en dat het moet gestraft worden voor zijn testen. Tegelijk verklaarde buitenlandminister Wang Yi op een seminarie in München dat de VS ook zijn verantwoordelijkheid moet opnemen om te helpen bij het afbouwen van de spanningen.
Praten in plaats van dreigen
In wezen blijft China de partijen oproepen om in dialoog te treden en 65 jaar na het einde van de Korea-oorlog eindelijk een vredesverdrag af te sluiten. In het verleden heeft China het zespartijenoverleg gelanceerd. Vandaag zijn er berichten over een gepland gesprek tussen Noord-Korea en voormalige leidende Amerikaanse politici. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken verklaart dat het elk initiatief ondersteunt dat tot vredesgesprekken kan leiden.
De Global Times benadrukt nog dat de vriendschap tussen China en Noord-Korea stand houdt ondanks de meningsverschillen over het kernwapenprogramma. China is dus niet van plan Noord-Korea volledig te laten vallen.
Bronnen: Global Times, People’s Daily, South China Morning Post, Reuters, BBC
